Uluslararasi

International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 
 
 
162 
 
 
 
SİNOP’UN MANEVİ MİMARLARI:  
SİNOP SEYYİDLERİ VE NAKÎBÜ’L-EŞRÂF KAYMAKAMLARI 
 
Ayhan IŞIK 
* 
 
Öz 
Nakîbü’l-eşrâflık Müessesesi, Hz. Peygamber’in soyundan gelen Seyyid ve Şeriflerin nesepleri-
nin kayıt altına alınması, onlara bir takım imtiyaz ve muafiyetler tanınması ayrıca seyyidliklerinin 
ispatında gerekli olan siyâdet hüccetlerinin düzenlenmesi gibi resmi işlemlerin yapılması için Yıl-
dırım Bâyezid zamanında (h.802/m.1400 tarihinde)  Nâzır-ı Sâdât ismiyle tesis  edilmiştir.  Os-
manlı  coğrafyasının  her  bölgesine  göç  eden  seyyid  ve  şerifler,  gittikleri  yerlerde  önemli  roller 
üstlenmişler ve Nakîbü’l-eşrâflık çatısı altında Cumhuriyet dönemine kadarki süreçte kendilerin-
den söz ettirmişlerdir. Sinop Sancağı da seyyid ve şeriflerin rağbet ettiği bölgelerden biri olmuş-
tur.  Sinop  Sancağı’ndaki  Nakîbü’l-eşrâf  kaymakamları  seyyidlerin  hal  ve  hareketlerinden  so-
rumlu oldukları için seyyidlerin soy silsilesini muhafaza etmek, suç işlediğinde onları te’dib et-
mek ve müteseyyidlere engel olmak gibi görevleri üstlenmişlerdir. Tebliğimizde “Osmanlı Dev-
leti’nde Nakîbü’l-eşrâflık Müessesesi ve İşlevi”,  “Sinop Sancağında Görev Yapan Müftüler ve 
Nakîbü’l-eşrâf  Kaymakamları”,  “Sinop  Nakîbü’l-eşrâf  Kaymakamlarının  Atamaları”,  “Sinop 
Sancağında Görev Yapmış Meşhûr Seyyid Ailelerinden Nakîbü’l-eşrâf Kaymakamı Seyyid Hacı 
Hâfız Ali Lütfü Efendi’nin Hayatı”, “Sinop Sancağındaki Seyyidlerin Hüccetleri”, “Sinop San-
cağındaki  Seyyidlerin  Teftişleri”,  ve  “Sinop  Seyyidlerinin  Terekeleri”  başlıkları  Meşîhat  Ar-
şivi’nde  bulunan  Nakîbü’l-eşrâf  defterleri  ve  Sinop  Şeriyye  Sicilleri  ekseninde  ayrıntılı  olarak 
izah edilecektir. Böylelikle kurumun tarihi serüveni, işlevleri ve geçmişten günümüze Sinop’taki 
seyyidlerin fonksiyonları hakkında önemli bilgiler sunulacaktır. 
Anahtar Kelimeler: Meşihat Arşivi, Nakîbü’l-eşrâf, Siyâdet Hücceti, Sinop Seyyidleri, Seyyid 
ve Şerif. 
 
 
 
 
                                                             
*
   Dr. Öğr. Üyesi, Karabük Üniversitesi, [e-mail] 
 

---

Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 
 
 
 
163 
 
 
 
Spiritual Architects of Sinop: Sayyids of Sinop and Nakîbü’l-Eşrâf Qaimaqams 
 
 
Abstract 
The foundation of Nakîbü’l-eşrâf was established in the days of Yıldırım Bâyezid (in 802 A.H./ 
1400 A.D.) with the name of Nâzır-ı Sâdât to record the lineage of Sayyids and sheriffs, who are 
the descandants of Prophet, to grant them some privileges and exemptions, and also to offilicate 
the official proceedings such as prepearing the certificates for sayyids named “siyâdet hüccet” 
that is required to prove that they are a sayyid. Sayyids and sheriffs, who has immigrated to every 
region of Ottoman geography, has taken important roles  wherever they are and they have been 
mentioned under the roof of Nakîbü’l-eşrâf until the republic period.  Sinop Sanjak has also been 
one of the regions that was preferred by sayyids and sheriffs. Nakîbü’l-eşrâf qaimaqams of Sinap 
Sanjak has undertaken tasks such as preserving the pedigree, disciplining them when they commit 
a crime, prevent the false sayyids because ther were responsible for the behaviors of sayyids. In 
this study, the topics of “The Foundation of Nakîbü’l-eşrâf and Its Function in Ottoman Empire”, 
“Müftis  and  Nakîbü’l-eşrâf  Qaimaqams  worked  in  Sinop  Sanjak”,  “Assignment  of  Sinop 
Nakîbü’l-eşrâf  Qaimaqams”,  “Life  of  Sayyid  Hacı  Hâfız  Ali  Lütfü  Efendi  Who  is  One  of  the 
Famous Sayyid Families That Worked in Sinop Sanjak”, “Hüccets of Sayyids in Sinop Sanjak”, 
“Inspections of Sayyids in Sinop Sanjak”, and “Heritages of Sinop Sayyids” will be explained in 
detailed on the axis of Nakîbü’l-Eşrâf books and documents which are in the Archive of Meşihat 
and Sinop Şeriyye Records. Thus important informations about the historical adventure, functions 
of the institution and the functions of sayyids in Sinop from past to the future will be presented.  
Keywords: Archive of meşihat, Nakîbü’l-eşrâf, Siyâdet Hücceti, Sayyids of Sinop, Sayyid and 
Sheriff.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 
 
 
164 
 
 
 
1768-1774 OSMANLI-RUS SAVAŞI’NDA SİNOP LİMANI’NIN ÖNEMİ 
 
Faruk SÖYLEMEZ 
*
 
Duygu KOL 
** 
 
Öz 
Savaşlarda cephelere lojistik destek sağlamak her zaman için önemli bir konuyu teşkil etmektedir. 
Anadolu’nun kuzeyine kıyısı bulunan Sinop limanı da deniz ulaşımı açısından Osmanlı Devleti 
için önemli bir bölge konumundadır. Özellikle 1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı, Sinop Limanı’nın 
önemini daha da ön plana çıkaran savaşlardan birisidir. Savaş zamanlarında Anadolu’dan gelen 
asker, mühimmat ve zahire naklinin Sinop'tan deniz yolu ile  yapılması burayı  Osmanlı-Rus sa-
vaşlarında deniz ulaşımı açısından ön plana çıkarmıştır. Aynı zamanda liman askeri bir üs olarak 
da  kullanılmıştır.    Bu  dönemde  Sinop  Limanı’nı  Karadeniz’deki  diğer  limanlardan  ayıran  en 
önemli  özelliği  doğal  korunaklı  limanlarının  yanı  sıra  başta  Kırım  olmak  üzere  ülkenin  kuzey 
bölgelerine daha yakın olması gelmektedir.   
Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Rusya, Sinop limanı, Ulaşım, Gemi.   
 
The Importance of Sinop Port During the Ottoman-Russian War of 1768-1774 
 
Abstract 
Providing logistical support to the front lines during the wars has been always an important issue. 
The port of Sinop, which is located on the northern coast of Anatolia, was also an important region 
for the Ottoman State in terms of sea transportation. In particular,  the Ottoman-Russian War of 
1768-1774 raised the importance of Sinop Port. Because, all military and ammunition during this 
war were brought to Anatolia by Sinop Port.  At the same time, the port also was used as a military 
base. In this period,  Sinop Port differed from other ports in the Black Sea in some aspects. First 
of all, it had natural and well sheltered harbours. However, it was closer to in particular Crimea 
and the northern regions of the country. 
Keywords: Ottoman State, Russia, Sinop port, Transportation, Ship. 
                                                             
*
   Prof. Dr., Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, fsoylemez@ksü.edu.tr 
**
  Doktora Öğrencisi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, [e-mail] 
 

---