Uluslararasi

Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 
 
 
 
159 
 
language, Turkish literature and Turkish tradition in the framework of Turkology. He put an emp-
hasis  on  the  search,  the  finding,  and  the  discovery  of  an  essence,  an  aspect  and  a  perspective 
special for the Turks which are Turkish in a pure and original form, removed from the external 
factors. Rıza Nur, who thinks of himself as a special, original and first person in Turcology, has 
exhibited a critical work in the framework of Turkology studies, especially for Fuat Koprulu. He 
tried to put forward a thesis, addressing and suggesting his ideas on each of the subjects concer-
ning the religion. He tried to determine these as belonging to Turks, Turkish and Turkic, and tried 
to create the religion itself including the name, the god, the belief, the worship and the behaviors. 
He almost devoted his life to this idea. Tanri (The God) Mountain, Turkish hymns, examples of 
belief and behavior of the Turks are a priority in this framework. Riza Nur, emphasizes Sinop and 
its neighborhoods as an important Turkish land considering the history and terrirory of Turkey. 
In our research, we will focus Rıza Nur’s ideas emphasizing that the pre-Islamic religious con-
cepts to support that the language of religion is pure Turkish which are stated in Revue de Turco-
logie (Türkbilik Revüsü) and other works. Moreover, we will also pay
 
attention to
 
the
 
fact
 
that
 
for
 
every
 
element
 
in
 
Islam, he
 
considered
 
and
 
invented
 
an
 
alternative. 
Keywords:
 
Turcology,
 
Turkish  history,
 
Turkish
 
Language
 
and
 
Literature,
 
Religion,
 
Sinop,
 
Riza
 
Nur.      
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 
 
 
160 
 
 
 
MEŞİHAT ARŞİV BELGELERİNDE ATANMA USÜL VE ESASLARI  
ÇERÇEVESİNDE SİNOP MÜFTÜLER VE ŞEHİR/SİVİL HAYAT 
 
İbrahim Hakkı İMAMOĞLU 
* 
 
Öz 
Din  ve  siyaset  birbirlerinden  bağımsız  düşünülemeyen  iki  alandır.  Modern  dönemle  birlikte 
bu iki kavram arasındaki ilişki daha da karmaşık hale gelmiştir. Batı aydınlanma dönemi aslında 
tanrının  kiliseye  hapsedildiği  ve  diğer  tüm  alanlardan  el  çektirildiği  bir  süreci  ifade  eder. 
Geleneksel/ modernite öncesi dönemde din ve siyaset bugüne nazaran daha nahiftir. Kurucu akıl 
İslam dinini tüm alanların üstüne inşa etmiş ilkeler olarak görür. Bu ilkelerle siyaseti, toplumu, 
sosyal hayatı, şehri kurar. Dolaysıyla seküler bir alan olmaksızın din/İslam her alanın içine sinmiş 
birer  esaslar  bütünüdür.  Bugünün  tanımlamasıyla  dini  bir  kurum  olan  müftülük  makamı  da 
bundan  vareste  değildir.  Geleneksel  dönemde  taşrada siyasetin  içinde  yer  alan  bürokratik  bir 
makam  olarak  görünse  de  dini  hayatın  içinde  karşılaşılan  sorunlara  çözüm  üreten  sivil  bir 
kurumdur.  Müftü,  fetva  veren  bununla  birlikte  Sünni  aklın/paradigmasının  temsilcisi  olarak 
karşımıza  çıkar.  Sinop’taki  sivil  dinin  birer  temsilcisi  olan  müftüler  atanan  kişiler  değil, 
seçilmiş kişilerdir. Meşihat arşivlerindeki ilgili evraklar incelendiğinde dini hayata müdahale 
olmaksızın,  dini  hayata  katkı  sağlanması  gibi  bir  esas  üzerinden  atamaların  yapıldığı 
görülecektir.  Sinop  müftüsü  İbrahim  Hilmi  Efendi,  Boyabat  Kazası  müftüsü  Hacı  Mehmet 
Hulusi  Efendi,  Ayancık  müftüsü  İsmail  Hakkı  Efendi,  Boyabat  müftüsü  Ali  Galip  Efendi, 
Boyabat  müftüsü  Ömer  Lütfi  Efendi  gibi  beş  müftü  bulundukları  yerin  kaymakamı,  maliye 
katibi ve yerel yönetim âzâları tarafından seçilmişlerdir. Bu müftülerin şeyhulİslamlık tarafından 
yapılmış  atamalara,  maaşlarına,  seçilmelerine  ilişkin  yazışmalar  çerçevesinde  Sinop’taki  dini 
hayat hakkında bir genellemeye ulaşmak mümkündür. 
Anahtar Kelimeler: Osmanlı son dönemi, Meşihat arşivi, Sinop, Müftüler. 
 
 
 
 
                                                             
*
 
Dr. Öğr. Üyesi, Karabük Üniversitesi, [e-mail] 
 
 

---

Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 
 
 
 
161 
 
 
 
In Meshihat Archive Documents  Procedure and Principles  
of Assignment  Sinop Muftus’ and City / Civil Life in Sinop 
 
 
Absract 
Religion and politics are two fields that do not think independently of each other.  With modern 
times the relationship between these two concepts has become even more complex. The western 
enlightenment period is the process when the god is confined to the church and abdicated from 
all other areas. Religion and politics are more nuanced than today in the pre-modern / pre-modern 
era. The founding mind sees Islamic religion as principles built on all fields. Those princisles built 
politics, civilition and social life. Mufti, a religious institution with today's definition.  Although 
it seems to be a bureaucratic authority within the traditional politics in the traditional period, it is 
a civil institution that produces solutions to the problems  encountered in the religious life. The 
mufti, along with the fatwaist, comes out as a representative of the Sunni mind / paradigm. The 
muftis, who are representatives of civil religion in Sinop, are not the appointed persons but the 
chosen ones. When the relevant documents in the Meshihat archives are examined, it will be seen 
that
 
assignments have been made on the basis of a basis such as the contribution of religious life 
without religious intervention. There are like as Sinop mufti İbrahim Hilmi Efendi, Boyabat town 
mufti Hacı Mehmet Hulusi Efendi, Ayancık mufti Ismail Efendi, Boyabat mufti Ali Galip Efendi, 
Boyabat mufti Ömer Lütfi Efendi five muftis where the mufti is selected by the district governor, 
treasurer and others.  It is possible to reach a generalization about religious life in Sinop  within 
the framework of the correspondences of these muftis made placement by the Shaykh al-Islam on 
their salaries and elections. 
Keywords: 
Ottoman’s last era, The archive Meshihat documents, Muftis, Sinop. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---