Uluslararasi
Yüklə 18,02 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Anahtar Kelimeler
International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 156 FRANSIZ GEZGİN CHARLES TEXİER’İN KÜÇÜK ASYA’SINDA SİNOP VE ÇEVRESİ Musa YILDIZ * Öz Bu çalışmada, Anadolu’nun büyük bir kısmını adım adım gezen Fransız gezgin Charles Texier’in 1833 yılında Paris’te yayınladığı L’Asie Mineure (Küçük Asya) adlı eserinde Sinop ve çevresi ile ilgili verilen bilgiler incelenecektir. Anahtar Kelimeler: Anadolu, Sinop, Küçük Asya, Charles Texier, Kültür tarihi. Sinop and Surroundings in Asia Minor of French Itinerant Charles Texier Abstract In this work; the knowledges about Sinop and surroundings in Asia Minor (L'Asie Mineure) which is written and published in 1833 in Paris by Charles Texier who is an French itinerant and who almost walked around all over Anatolia, will be studied. Keywords: Anatolia, Sinop, Asia Minor, Charles Texier, the Culture history. * Prof. Dr., Gazi Üniversitesi, ymusa@gazi.edu.tr Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018 157 RIZA NUR’UN TÜRKOLOJİ ANLAYIŞINDA/ÇALIŞMALARINDA DİN DİLİ, DİNÎ ÖGELERİN YERİ VE ÖNEMİ Bayram DALKILIÇ * Öz Sinop’ta doğan Rıza Nur, İmamoğlu diye bilinen bir aileden kunduracı Mahmud Zeki Efendi’nin oğludur. Tıp eğitimi almış, orduda görev almış ve asistanlığını tamamladıktan sonra tıp hocalığı yapmıştır. Siyasi alanda pek çok aktif ve değişik rol ve görevler üstlenen bir kimliği bulunan Rıza Nur, önemli kararların alındığı, olayların yaşandığı, değişikliklerin gerçekleştiği neredeyse hemen her ortamda bulunmuştur. İlginç siyasi bir kimlik ve kişiliğe sahip olan Rıza Nur, görevleri esna- sında iktidar ve hükümet yanlısı bir siyasi kimliği olsa da uygulamaların pek çoğunu eleştirmiş, görüşlerini ve düşüncelerini hiç çekinmeden sivil ve siyasi ortamda söylemiş ve savunmuştur. O, tipik bir muhaliftir. Günün siyasi çekişme ve hareketliliklerinde çok sıcak ortamların yaşanmasına neden olmuş ve çok sıcak ortamlar içinde bulunmuştur. Onun Türk ve Türklük vurgusu temelinde, Fransız lobisi siyasi çevre içinde hareket ettiği ve diğer lobi çevreleri ile çekişme, çatışmalar içinde bulunduğu düşünülebilir ve söylenebilir. Neredeyse bütün hayatı boyunca bu bakış açısının önemli olduğu belirtilebilir. Rıza Nur’un hayatında öncelikli olan noktanın Türklük ve Türkoloji olduğu söylenebilir. Bu, belki de Batı’da Osmanlı karşıtlığı oluşturulmak istenen azınlık siyaseti tezi temelinde nasyonalizm kavramı çerçevesinde Türklük anlayışının da gerçekleştirilmesi ve geliştirilmesi gibi bir ideal ve anlayışının bir sonucu olarak düşünülebilir. Rıza Nur, genel an- lamda Türkoloji çerçevesinde yaptığı Türk Tarihi, Türk Dili, Türk Edebiyatı, Türk Geleneğinin araştırılmasında, oluşturulmasında, yerleştirilmesi, yerlileştirilmesi ve aktarılmasında dış etken- lerin ayıklanarak bütünüyle öz ve özgün bir biçimde Türk olan ve Türk’e özel olan bir özün, yönün, yanın aranmasına, bulunmasına, ortaya konulmasına özel bir önem vermiştir. Türkoloji konusunda da kendisini başkalarından özel, özgün ve ilk olarak düşünen Rıza Nur, Türkoloji ça- lışmaları çerçevesinde de Fuat Köprülü başta olmak üzere eleştirel bir tutum sergilemiştir. Din ile ilgili olan ne varsa, her birine dair öneri, öngörü ve işlev görecek her konuda bir tez ortaya koy- maya çalışmıştır. Bunları da Türke ait, Türkçe, Türk’ce olarak belirlemeye önem vermiş, dinin kendisi, adı, tanrısı, inanç, tapınç, eylemler dışta kalmayacak ölçüde Türkleştirmeye, Türkçeleş- * Prof. Dr., Necmettin Erbakan Üniversitesi, bdalkilic@konya.edu.tr International Symposium on Turkish-Islamic Culture in Sinop From Past to Present / 5-7 October 2018 158 tirmeye, örneklerini vermeye, olmayanları oluşturmaya çalışmıştır. Denilebilir ki, neredeyse ha- yatını buna ayırmıştır. Tanrı Dağı, Türkçe İlahi, Türk’ün inanış ve davranış örnekleri bu çerçe- vede önceliklidir. Rıza Nur, Türkiye açısından bakıldığında Sinop ve çevresinin de bu örnekler için tarih ve mekan olarak önemli ve öncelikli bir Türk Yurdu, Türk’ün Yurdu olduğunu vurgu- lamaktadır. Bildirimizde Rıza Nur’un, Revue de Turcologie (Türkbilik Revüsü)’de ve diğer ça- lışmalarında ortaya konulan, bir anlamda İslam öncesi Türklükte, Türklüğün başlangıcından beri mevcut olduğunu ileri sürdüğü ve kendisinin oluşturmak amacıyla yazdığı, bir anlamda din dili- nin, Türkçe, Türk’ce, Türk’e özgün olduğunu vurguladığı alanlar ve kavramlar örneklerle belir- lenmeye çalışılacaktır. Ayrıca bunların İslam’da bulunan her öge için bir alternatif olarak düşü- nülüp ortaya konulmaya çalışıldığına da sonuçta dikkat çekilecektir. Anahtar Kelimeler: Türkoloji, Türk tarihi, Türk Dili ve Edebiyatı, Din, Sinop, Rıza Nur. Language of Religion, the Importance of Religious Concepts in the Understanding Turkology and Works of Riza Nur Absract Riza Nur, born in Sinop, is the son of Mahmud Zeki Efendi, a shoemaker from a family known as Imamoglu. He studied medicine, worked in the army, and after completing his assistantship, he became a medical professor. Riza Nur, who has many active and varied roles and duties in the political arena, joined in almost every event where important decisions are taken, events are hap- pening, and changes are made. Riza Nur had an interesting political identity and personality who criticized most of the practices even though he had a pro-government political identity during his duties. He expressed and defended his views and thoughts without hesitation in the civil and po- litical societies. He is a typical opponent. He appeared in hot topics and also ignited hot debates and in the political controversies and activities in his time. On the basis of his Turkish and Turkic emphasis, it can be thought and said that the behaved under the influence of the French politicial lobby and he conflicted with other lobbying circles. It can be stated that this point of view is important for almost all of his life. It can be said that the first priority in Rıza Nur's life is Tur- kishness and Turkology. This can be considered as a result of the desire of generating and deve- loping an idea of Turkish nation similar to the concept of nationalism on the basis of the minority politics where an opposition against Ottomans expected to be raised in the West. Riza Nur, in general terms, has given priority to the investigation and creation of Turkish history, Turkish Yüklə 18,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|