Ümumi məlumat. İnformasiya sistemi nədir? Sistem

MühazirƏ 5

şəbəkə informasiya sistemlərinin arxitekturaları
Qrup və korporativ informasiya sistemləri kompüter şəbəkələrində reallaşdırıldıqlarından, onlara şəbəkə informasiya sistemləri deyilir. şəbəkə informasiya sistemlərinin qurulması üçün 4 tip arxitekturadan istifadə oluna bilər:
-fayl-server arxitekturası,
-kliyent-server arxitekturası,
-çoxsəviyyəli arxitektura,
-Internet/Intranet texnologiyası.
Hər bir informasiya sistemində müxtəlif arxitekturaların məhdudluqlarını müəyyən edən lazımi funksional komponentləri ayırmaq olar (cədvəl 1.).

Cədvəl 1.

İnformasiya sistemlərinin tipik fuksional komponentləri

şərti işarəsi	Adı	Məzmunu
PS	Təsvir xidmətləri (Presentation Services)	Uyğun proqram dəstəyi ilə isti-fadəçinin məlumatını sistemə daxil edən və təsvir məntiqinin (PL) məlu-matını əks etdirən qurğular vasitəsilə yerinə yetirilir.
PL	Təsvir məntiqi (Presentation logic)	Istifadəçi ilə kompüter arasında qarşılıqlı əlaqələrin idarə edilməsi. Istifadəçinin menyudan əmri seçmə-si, müəyyən düyməni basması və ya siyahıdan elementi seçməsi zamanı əməliyyatların emal edilməsi.
BL	Tətbiqi məntiq (Business of Application Logic)	Tətbiqi proqramın yerinə yetirdiyi hesablamalar, əməliyyatlar və qərar-ların qəbulu üçün qaydalar.
DL	Verilənlərin idarə edil-məsi məntiqi (Data Logic)	Verilənlərin idarə edilməsində tətbi-qi məntiqi reallaşdırmaq üçün veri-lənlər bazası ilə əməliyyatlar (SQL operatorları)
DS	Verilənlər bazası ilə əməliyyatlar (Data Services)	Verilənlərin idarə edilməsi məntiqini (verilənlərlə əməliyyatlar, verilən-lərin təyin edilməsi, tranzaksiyaların qəbulu və ya kənarlaşdırılması və s.) yerinə yetirən VBİS-in əməliyyatları. VBİS adətən SQL operatorlarını kompilyasiya edir.
FS	Fayl əməliyyatları (File Services)	VBİS və digər komponentlər üçün verilənlərin diskdən oxunması və yazılması əməliyyatları. Adətən əməliyyat sistemi tərəfindən yerinə yetirilir.