265
qabul qiluvchi qismi idishdan suvni so‘rib oluvchi gigroskopik jismga tutashib turadi
va doimo nam holda saqlanadi. Ho‘l termometrning sirtidagi namlik bug‘langanda
uning harorati pasayadi. Natijada quruq va ho‘l termometrlar o‘rtasida psixrometrik
farq deb ataluvchi haroratlar farqi paydo bo‘ladi.
Psixrometrik farqqa bog‘liq nisbiy namlik quyidagi nisbatdan aniqlanadi:
k
H
к
H
P
t
t
A
P
)
(
−
−
=
ϕ
, (6.55)
bu erda R
n
— nam termometrning t
n
haroratida tekshirilayotgai muhitning
to‘yintiruvchi bug‘lar elastikligi, Pa; R
q
—quruq termometrning t
k
haroratida
tekshirilayotgan muhitning to‘yintiruvchi bug‘lar elastikligi, Pa; A — psixometrik
koeffisient bo‘lib, u psixrometrning tuzilishi, nam termometrga gaz haydash tezligi
va gaz bosimiga bog‘liq, 1/°S. A koeffisient ma’lum tuzilishli psixrometrlar uchun
tuzilgan maxsus jadvallardan olinadi. Bu koeffisientga ho‘l termometrga gaz haydash
tezligi katta ta’sir qiladi. Gaz oqimining tezligi oshishi bilan A koeffisient kamayadi
va 2,5
÷
3 m/s dan ortiq tezlikda doimiy bo‘lib qoladi. Sanoat psixrometrlarida gaz
oqimining tezligini o‘zgartirmaydigan qurilmalar bor. Bu tezlik 3
÷
4 m/s dan kam
emas.
Elektr psixrometrlarda haroratni aniqlash uchun termojuftlar, yarim
o‘tkazgichli termoqarshiliklar va standart metall qarshilik termometrlari ishlatiladi.
6.49-
rasmda
qarshilik
termometrlariga ega bo‘lgan elektr
psixrometrning
prinsipial
sxemasi
ko‘rsatilgan.
Asbobning
o‘lchash
kismi I va II ko‘priklaridan iborat.
Ikkala
ko‘prik
ham
elektron
kuchaytirgichning ikkita umumiy R
1
va R
3
elkalariga ega. R
mq
quruq
qarshilik termometri I ko‘prikning
elkasiga, R
mH
ho‘l karshilik termometri
II ko‘prik elkasiga ulangan. I ko‘prik R
l
, R
2,
R
3
R
tq
qarshiliklardan iborat. II ko‘prik
6.49 –
расм
Dostları ilə paylaş: