140
K - quvur kesimi bo‘yicha haroratning notekis tarqalishiga tuzatish koeffisienti; Q
m
-
muhitning massa sarfi, kg/s; Sp - muhitning o‘zgarmas bosimdagi solishtirma issiqlik
sig‘imi, J/ (kg k);
∆
t-oqim haroratining qizdirishdan avvalgi va keyingi o‘rtacha
qiymatining farqi,
0
K.
Kalorimetrik sarf o‘lchagichlarda oqimga issiqlik, odatda, elektr qizdirgich
orqali beriladi. Bu holda
g
t
=0.24
·
I
2
·
R (4.24)
(4.23) va (4.24) ifodalar asosida massa sarfni topamiz:
t
C
K
R
I
Q
p
m
∆
⋅
⋅
⋅
⋅
=
2
24
.
0
(4.25)
Kalorimetrik sarf o‘lchagichlar ikki guruhga bo‘linadi. Ulardan birinchisida
sarf qizdirgich iste’mol qilgan quvvat miqdoridan aniqlanadi. Bu quvvat o‘zgarmas
haroratlar farqi
∆
t ni ta’minlaydi.
Ikkinchi
guruhdagi
kalorimetrik
sarf
o‘lchagichlar
sarf
qizitgichga
berilgan
o‘zgarmas quvvatdagi
∆
t haroratlar farqidan
aniqlanadi.
Haroratlar
farqi,
odatda,
termojuftlar yoki qarshilik termometrlari
orqali o‘lchanadi. Qarshilik termometrlarini
bir me’yorli oqim kesimini qoplaydigan to‘r
shaklida tayyorlab, kesim bo‘yicha o‘rtacha haroratni o‘lchash mumkin.
O‘lchanayotgan muhit odatda, 1...3
0
S ga qizdiriladi, shuning uchun, sarf o‘lchangan
paytdagi iste’mol qilingan quvvat katta bo‘lmaydi. Modda sarfini o‘lchashda,
ko‘pincha, ikkinchi guruh sarf o‘lchagichlari ishlatiladi.
4.10-rasmda
ikkinchi
guruh sarf o‘lchagichning
prinsipial sxemasi
tasvirlangan. Sarf o‘lchagichga ketma-ket ulangan ikkita qarshilik termometrlara 1 va
2 o‘rnatilgan.
Termometrlarning ketma-ket ulanishi ulardagi tokning tengligini ta’minlaydi.
Bu hol termometrlarni qizitgich 3 dan avvalgi va undan keyingi haroratlar farqi
1
2
3
R
t
R
t
R
1
R
2
v
4.10 –
расм
.
Dostları ilə paylaş: