Umumiy, O’rta, oliy ta’lim darsliklarida morfologiyaning yoritib berilish


-day shakli bilan ravish yasaydi: birday; -ov



Yüklə 0,75 Mb.
səhifə13/34
tarix29.03.2023
ölçüsü0,75 Mb.
#103501
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   34
So\'z turkumlari

-day shakli bilan ravish yasaydi: birday;

  • -ov affiksini olib “gumon” ma’noli olmosh hosil qiladi: Birov keldi;

  • -or, -on affiksini olib keladi: bironta, birorta;

  • -gina yuklamasi bilan “chegaralash” ma’nosini bildiradi: birgina;

  • fonetik o‘zgarishga uchragan ham yuklamasi bilan “kuchaytirish” ma’nosini anglatadi: biram;

  • -oq yuklamasi bilan bog‘lovchi vazifasida qo‘llandi: biroq;

  • tenglik ma’nosini ifodalaydi: Qonun oldida hamma bir1.

    Sanoq sonlar matematikada miqdor nomi sifatida ishlatiladi, shunga ko‘ra ot leksemashakl qolipida namoyon bo‘ladi: Beshdan ikkini olsak, uch qoladi2.
    Dona son. Narsalarning miqdorini donalab ifodalaydigan sonlar dona sonlar deyiladi. Ular -ta qo‘shimchasi yordamida yasaladi. Donalash ma’nosi -ta qo‘shimchasidan tashqari dona so‘zi bilan ham ifodalanadi. Donalab sanalayotgan narsalarning turini ta’kidlash uchun -ta qo‘shimchasi o‘rnida bosh (hayvon), nafar (inson), tup (o‘simlik), litr (suyuqlik), gramm (og‘irlik) kabi so‘zlar ham ishlatiladi3. Barcha darsliklarda xuddi shunday beriladi. Sonning qolgan ma’no turlari ham darsliklarda deyarli farqlarsiz beriladi. Faqatgina son derevatsiyasi bilan bog‘liq ayrim farqlarni ko‘rishimiz mumkin.
    Ba’zi darslikda -ov, -ala qo‘shimchasi 2 dan 10 gacha bo‘lgan sonlarga qo‘shiladi4 deyilsa, ba’zi birida -ov, -ala qo‘shimchasi 2 dan 20 gacha bo‘lgan sonlarga qo‘shilishi5 aytiladi.
    Sonlar tuzilishi jihatidan darsliklarda deyarli farqlanmaydi. R.Sayfullaeva darsligida juft, takror, qo‘shma sonlarni murakkab tuzilishga ega bo‘lgan sonlar deb beradi.
    Hisob so‘zlar. Sonoq son bilan sanaladigan narsalarni ifodalovchi so‘z o‘rtasida qo‘llanilib, bu narsaning o‘lchovini bildiradigan so‘zlar hisob so‘zlar deyiladi6.
    Litsey darsligida hisob so‘zlari haqida quyidagicha ma’lumot beriladi:


    Yüklə 0,75 Mb.

    Dostları ilə paylaş:
  • 1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   34




    Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
    rəhbərliyinə müraciət

        Ana səhifə