56
122.
1)
+
+
2
2
2 ;
m
m
m
5)
+ + +
14
4244
3
21 marta
3 3 ... 3;
2)
+
+
17
17
17 ;
ab
ab
ab
6)
+ + +
14
4244
3
17 marta
5 5 ... 5;
3)
-
+ -
(
2 ) (
2 );
c
d
c
d
7)
+ + +
1442443
marta
...
;
n
m m
m
4)
-
+
-
+
-
(3
) (3
) (3
);
b a
b a
b a
8)
+ + +
144244
3
marta
...
.
k
b b
b
Ko‘paytmani
daraja shaklida yozing
(123—125):
123.
1)
× × × ×
2 2 2 2 2;
2)
× × × ×
1 1 1 1 1 ;
3 3 3 3 3
3)
×
×
3
3
3
4
4
4
;
4)
-
× -
× -
× -
( 2,7) ( 2,7) ( 2,7) ( 2,7).
124.
1)
× × × ×
;
x x x x x
3)
×
×
(2 ) (2 ) (2 );
a
a
a
2)
× × × ×
;
m m m m m
4)
-
× -
× -
× -
( 3 ) ( 3 ) ( 3 ) ( 3 ).
b
b
b
b
125.
1)
-
×
-
×
-
(
) (
) (
);
x y
x y
x y
3)
×
3
3
2
2
;
x
x
2)
+ ×
+
(
) (
);
a b
a b
4)
× × × ×
.
m m m m m
n n n n n
Ko‘paytmaning daraja shaklidagi yozuvidan foydalanib,
ifodani soddalashtiring
(126
—
128):
126.
1) 2·2·2·15;
3) 5·5·8·8·8·2·2;
2) 4·4·4·4·21;
4) 6·6·7·7·3·3·3.
127.
1) 1,2·1,2·2·2·5·5;
2) 0,5·0,5·0,5·2·2·4·4;
3)
×
× × × ×
1 1 1 1
7 7 7 7
0,3 0,3
;
4)
× × ×
×
2 2 2
3 3 3
2,3 2,3.
128.
1) 9·9·9·
a·a·a
;
3)
-
×
-
× ×
(
) (
)
;
x x x
y y y
x y
x y
2)
x·x·x·x
·3·3;
4)
-
×
-
×
-
× ×
(8
) (8
) (8
)
.
a a
b b
a b
a b
a b
Ifodani soddalashtiring
(129–130):
129.
1)
p
·
p · p · p
+
q ·q
;
3)
a · a
+
a · a
+
a · a
;
2)
a · a
+
b · b · b · b
;
4)
x · x · x
+
x · x · x
.
58
141.
x
2
ifodaning qiymatini
x
ning jadvalda
keltirilgan qiymatlari
uchun hisoblang:
0
1
-
1
2
-
2
3
-
3
4
-
4
5
-
5
6
-
6
142.
x
3
ifodaning qiymatini
x
ning jadvalda ko‘rsatilgan qiy-
matlari uchun hisoblang:
0
1
-
1
2
-
2
3
-
3
4
-
4
5
-
5
6
-
6
143.
Quyidagi da’volarning qaysi biri to‘g‘ri, qaysi biri no-
to‘g‘ri? Sababini tushuntiring. Da’vo noto‘g‘ri
deb ayt-
sangiz, uni rad etuvchi misol toping.
1) ikkita sonning kvadratlari teng bo‘lsa, bu sonlarning
o‘zlari
ham teng;
2) ikkita sonning kublari teng bo‘lsa, bu sonlarning o‘z-
lari ham teng;
3) agar manfiy songa uning kvadrati qo‘shilsa, musbat
son hosil bo‘ladi;
4) agar manfiy sondan uning kvadrati ayirilsa,
manfiy
son hosil bo‘ladi;
5) agar musbat sondan uning kvadrati ayirilsa, musbat
son hosil bo‘ladi.
Quyidagi da’volarning qaysi biri to‘g‘ri, qaysi biri no to‘g‘-
ri? Sababini tushuntiring.
Mos misollar tuzing
(144–145):
144.
1) natural sonning kvadrati ixtiyoriy raqam bilan tugashi
mumkin;
2) natural sonning kubi ixtiyoriy raqam bilan tugashi
mumkin.
145.
1) natural sonning to‘rtinchi darajasi faqat 0; 1; 5; 6 ra-
qamlaridan biri bilan tugashi mumkin.
2) natural sonning beshinchi
darajasi shu son qaysi ra-
qam bilan tugagan bo‘lsa, o‘sha raqam bilan tugaydi.
x
x
2
x
x
3
61
5- xossa.
=
¹
;
0
n
n
n
a
a
b
b
b
.
Kasrni darajaga ko‘tarishda uning surat va maxraji xuddi
shu darajaga ko‘tariladi.
Natural ko‘rsatkichli darajaning ta’rifiga ko‘ra
=
× ×
=
14243
3
2
2 2 2
3
3 3 3
3 marta
=
×
=
14243
marta
...
n
a
a a
a
b
b b
b
n
kasrlarni ko‘paytirish qoidasiga ko‘ra
× ×
=
=
× ×
6474
8
123
3 marta
3 marta
2 2 2
3 3 3
×
×
=
=
×
×
64748
14243
marta
n marta
...
...
n
a a
a
b b
b
natural ko‘rsatkichli darajaning ta’rifiga ko‘ra
=
3
3
2
3
.
=
n
n
a
b
.
Shunday qilib,
=
3
3
3
2
2
3
3
.
=
¹
,
0
n
n
n
a
a
b
b
b
.
1- masala.
Hisoblang:
×
×
× ×
7
3
4
6
4
11 7 3
11 7 3
.
-
-
×
×
× ×
=
×
× = ×
=
7
3
4
7 6
3 1
6
4
11 7 3
11 7 3
11
7
1 11 49 539.
2- masala.
Yorug‘likning tarqalish tezligi 3·10
8
m/s ga ya-
qin, Yerdan Quyoshgacha bo‘lgan o‘rtacha masofa 1,5 · 10
11
m.
Yorug‘lik nuri Quyoshdan Yergacha bo‘lgan
masofani qancha
vaqtda bosib o‘tadi?
Tekis harakatda bosib o‘tilgan yo‘lning
s
=
vt
formulasiga
asosan:
1,5 · 10
11
=
3 ·10
8
·
t
,
bu yerdan
×
×
=
=
×
=
11
3
8
1,5 10
3 10
0,5 10
500
t
(s).
Javob: 500 s = 8 min 20 s.
·
:
(
)
(
)
·
m n
mn
n
n
n
n
n
n
m
n
m n
m
n
m n
a
a
b
b
a
a
a
a
a
a
a
a
ab
a
b
+
-
=
=
=
=
=