Umurtqalilar kenja tipi. Tuzilishining asosiy belgilari

Jag‘sizlar bo‘limi
Jag'sizlar bo'limiga bitta jag‘sizlar (Agnatha) katta sinfi va bitta to'garak og‘izlilar (Cyclostomata) sinfi kiradi. Jag'sizlar katta sinfi vakillari dengizlarda va qisman chuchuk suvlarda hayot kechiradigan tuban tuzilgan umurtqali hayvonlar. Skeletida suyak to'qimasi rivojlanmagan. xordasi hayoti davomida saqlanib qoladi. Juft suzgichlari va haqiqiy jag'lari bo'lmaydi. Miya qutisi va yuz skeleti tog'aydan tuzilgan. Og'zi so‘ruvchi tipda va to'garak shaklida bo'ladi. Xaltasimon jabralari endodermadan kelib chiqqanHalqumming devorida 7 juftdan 16 juftgacha ¡abra yoriqlari bor. jabra skeleti teri ostida joylashgan.Ichki qulog'ida faqat ikkita. ayrim turlarida bitta chala doira nay|ar bo'ladi. Burun teshigi toq - bitta bo'ladi.jag'sizlar eng qadimgi umurtqalilardir. Qadimgi geologik davrlarda. ayniqsa silur davrida ular juda xilma xil va ko'p sonli bo’lgan. Qadimda jag'sizlar dengizlarda yashagan. Hozirgi yashab turgan turlari esa dengizlarda ham, chuchuk suvlarda ham tarqalgan. Jag’sizlar katta sinfi ikkita sinfga bo'linadi: I. Qalqondorlar (Ostracodermii) sinfi. 2. To'garak og'izlilar (Cyclostomata) sinfi. Qalqondorlar sinfi vakillari devon davrining ikkinchi yarmida qirilib ketgan. Hozirgi davrgacha to'garak og'izlilar sinfi vakillari saqlanib qolgan.

Foydalanilgan adabiyotlar roʻyxati
1. Абдуллаев M , Расулов M , Фаёчова С Умурткали \айвокшр зоологиясидан дала практикаси. Педагогика олнй укуи юртлари табииёт-геофафня факультети талабалари учун укув кулланма. - Т.: «Укнтувчи», 1987, 80 б.
2. Адольф Т.А.. Бутев В. Т., Михеев A.B.. Орлов В.И. Руководство к лабораторным занятиям по зоологии позвоночных. Учебное пособие для сгудентов биологических специальностей педагогических институтов. - М.: «Просвещение». 1977, 192 с.
3. Бобринский H.A. ва бошгуллар. Зоология курси, II том. Хордалилар. - Т.: «Укитувчи», 1966, 486 б.
4. Дадаев С. Умурткалилар зоологияси. Маърузалар матни. Низомий номидаги ТДПУ нашриёти. - Т.: 2000. 129 б.
5. Dadayev S., To'ychiyev S., Haydarova P. Umurtqalilar zoologiyasidan laboratoriya inashg‘ulotlari. Oliy o‘quv yurtlari biologiya ixtisosligi (alabalari uchun o'quv qoilanma. 0 ‘zbekiston faylasuflar milliy jamiyati nashriyoti. - T. 2006. 224 b.
6. Дадаев С Тошманов H. Умурткалилар зоологиясидан к^п танлов жавобли тест топшириклари. Методик кулланма. Низомий номидаги ТДПУ нашриёти. - Т., 2008. 44 б.
7. Dadayev S.. Saparov Q.A. Zoologiya (xordalilar II qism). Oliy o'quv yurtlari bakalavnat bosqichi biologiya ta'lim yo‘nalishi talabalari uchun darslik / O'zbekiston Respublikasi Oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi. - Т.: «CHO‘LPON» nomidagi nashriyot-matbaa ilodiy uyi. 2011.-512 b.
8. Константинов B.M Шаталова СП. Зоология позвоночных: Учеб. для сгуд. высш. учеб. Заведений. - М.: Гуманитар, изд. центр ВЛАДОС, 2004. - 527 с.
9. w.w.w.uz
10. Library.uz
11. Yandex.Ru