Universiteti biologiya fakulteti biokimyo va molekulyar biologiya fanidan

11-rasm. SOS reparatsiyasi haqida

---

22 
5. Moslashuvchan tuzatish: 
▪
Bu bakteriyalardagi adaptiv mutatsiyaga misoldir. 
▪
E. coli ning yuqori dozali alkillashtiruvchi moddalarning mutagen va 
o'limga olib keladigan ta'siriga chidamliligini oshirishi aniqlangan, ular 
uzoq vaqt davomida bunday agentlarning sub letal konsentratsiyasi bilan 
davolangan. 
▪
Bu qarshilik mutatsiyani tuzatishning moslashuvchan mexanizmi bilan 
bog'liq. DNK polimeraza IV adaptiv tuzatishga yordam beradi. 
12-rasm . Xromosomalar ko’rinishi. 

---

23 
XULOSA 
Mutatsiyalarning ahamiyati .Belgilarning uzatilishini o’rganish uchun 
genlardagi variantlar (mutatsiyalar tufayli yuzaga keladi) kerak. Mutatsiyalar 
tadqiqotchiga biologik tizimdagi gen mahsulotining funksiyasi haqida aytib berishi 
mumkin. Mutatsiyalar saraton va boshqa genetik kasalliklar uchun asosdir. Gen 
mutatsiyalari populyatsiyadagi ko’pchilik allellar uchun manba bo’lib xizmat qiladi 
va shuning uchun populyatsiya ichidagi genetik o’zgaruvchanlikning kelib chiqishi 
hisoblanadi. 

---

24 
Mutatsiyalar evolyutsiyani boshqaradi: mutatsiyalar tabiiy tanlanish ta’sir 
qiladigan xom ashyodir. Mutatsion jarayon turli patologiyalarga olib keladigan 
o'zgarishlarning asosiy manbai hisoblanadi. Ilm-fanning yaqin kelajakdagi 
vazifalari genetik injeneriya yordamida mutatsiyalarning oldini olish yoki ehtimolini 
kamaytirish va DNKda yuzaga kelgan o'zgarishlarni bartaraf etish orqali genetik 
yukni kamaytirishdan iborat. Genetika muhandisligi molekulyar biologiyaning 
yangi yo'nalishi bo'lib, u so'nggi yillarda paydo bo'lib, kelajakda mutatsiyalarni 
insonlar manfaatiga aylantirishi mumkin, xususan, viruslar bilan samarali 
kurashadi. Zotan, mutatsiya tezligini kamaytiradigan antimutagenlar deb ataladigan 
moddalar mavjud. Zamonaviy genetika yutuqlari bir qator irsiy patologiyalarni 
tashxislash, oldini olish va davolashda qo'llaniladi. Shunday qilib, 1997 yilda 
AQShda rekombinant DNK olindi. Genetik muhandislik yordamida insulin, 
interferon va boshqa moddalar uchun sun'iy genlar allaqachon yaratilgan.