Universiteti xabarnomasi
Буриш Бошқача Алдаш 8
Yüklə 4,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 7
Буриш Бошқача Алдаш 8 Пастки тури Бошқача Термоқ 9 Ташлаш Бошқача Кетиш Оёқ тахтаси 10 Бошқача Ребоунд 11 Лапел Худди шу номдаги Оёқ орқали 12 Худди шу номдаги Ребоунд 13 Катлама Худди шу номдаги Кўндаланг Тос суяги орқали 1- жадвал. Горизонтал текисликдаги проекцияда ўзаро позицияларни ўзгартириш шароитида буралиб ташлашнинг афзал қилинган синфлари Бироқ, бир қарашда тузилиши, синфи бўйича бир хил бўлган «А» типидаги отишмалар, масалан ўзаро позициянинг ўзгариши шароитида, бир оз бошқача фазовий параметрларга эга. Кириш жойи - чиқиш жойидан чиқиш*. Лапелдан чиқиш - тиргакдан чиқиш*. • Бу ҳолда атамаларнинг мос келиши амплитудалар бўйича фазовий тузилманинг ўзига хослигини эмас, балки ундан чиқишнинг тартибли тузилмасининг бирлигини ва бошланғич позициясига ўхшаш позициясини билдиради. Шундай қилиб, агар ўзаро қарама - қарши позицияда, қаршилик кўрсатиш («кетиш» класси) билан лапелни амалга ошириш учун оёқни унинг яқин оёғига нисбатан яқинроқ силжитиш ва уни мўлжалланган йўналишда айлантириш кифоя. Шунда рақиб йиқилса, кейин худди шу номдаги позицияда бир хил отишни амалга ошираётганда, ҳужумчининг ўша оёғи рақибнинг узоқ оёғи томон катта қадам ташлаши керак, сўнгра бутун тананинг мўлжалланган тушиш йўналишини амплитудали буриши керак. ~ 108 ~ Тадқиқотнинг предмети: горизонтал текисликдаги проекциядаги ўзаро позициялар уларни ўзгартиришда буралиб отишларини бошлашнинг у ёки бу усулини қўллаш имкониятини олдиндан белгилаб беради, бу эса уларнинг алгоритмларини техник ва тактик машғулотларда қўллаш имконини беради. В.Путин ишида (В.Путин ва бошқ. 2002) барча кураш усулларининг техникасини дастлабки тайёргарлик босқичида (маҳорат даражасида) ўрганиш мақсадга мувофиқлиги қайд этилган. Бизнинг фикримизча, бу асос 8 - ўқув йилида янги техникани тақсимлаш билан таълимни режалаштириш тенденцияси билан ижобий таққосланади (А.М.Дякин, Ш.Т. Невретдинов 1980). Саволнинг бундай баёноти билан арсеналда илгари ўрганилган ва рақобатбардош жангларда синовдан ўтган улоқтиришларнинг мавжудлиги янги ўрганилган отишлардан фойдаланишга имкон бермайди. Дастлабки тайёргарлик босқичида барча техникаларни маҳорат даражасида ўтказишнинг мақсадга мувофиқлигини кўриб чиқаётганда, ХХ асрнинг 80 - йилларида кўп гапирилган асосий техниканинг таркибини аниқлаш керак. Бундай ҳолда, биомеханик хусусиятларга асосланган спорт курашида техник ҳаракатларнинг ягона таснифидан фойдаланиш энг мақбулдир, чунки таснифлаш даражаларига кўра юқоридан пастга улоқтириш техникаси билан танишиш асосий тайёргарликнинг бир қисмидир. Табақалаштирилган техникани ўрганишга босқичма - босқич ўтиш билан энг умумий ҳаракатларни ўз ичига олади. Тадқиқот усуллари: Спорт шароитида энг қийин мувофиқлаштирувчи ва амалга ошириш қийин бўлган нарса бу рақибни мойиллик билан унинг олдига орқага ташлашдир, чунки қарама - қаршиликда дзюдочи, қоида тариқасида, БCТ проекциясини унинг қўллаб - қувватлаш майдони бир оз олдинга ўтказади. Шу билан бирга, у рақибига таяниб барқарорликни сақлайди. Шунинг учун, айниқса спорт дуэлида, орқага ташлашларнинг бошланишига эришиш жуда қийин бўлиб чиқади. Анъанавий дзюдо бўйича махсус адабиётларда (М.Вахун 1983, Жудо 1980, Г. Паркхомович 1993, Х. Эсинк 1974, Э. Домини 1965, Т. Иногаи, Р. Хаберсетзер 1983, И. Инокума 1973–1979, К. Кавайши 1956, Х. Волф 1981) рақибни орқага ташлаш бўйича тавсиялар берилган: • ҳужумчи ўнг қўл ҳолатида, рақиби эса олд томондан турганда стандарт ўзаро позицияни ҳисобга олган ҳолда; • фронтал текисликда силжиш билан рақибнинг тушиши мумкин бўлган йўналишини ҳисобга олмасдан. Бундан ташқари, дастлабки тайёргарлик босқичида, отиш техникаси рақиб қаршилигининг тескари йўналиши учун мўлжалланган бўлиб, бу рақибга йўналтирилган таъсирни таъминлайди ва бу бизнинг фикримизча, қуролнинг шаклланишига ёрдам бермайди. Тўғри медиан (расмийлаштирилган) отиш тузилиши (А.П. Купцов 1980), чунки рақиб бир хил йўналишдаги куч таъсирига реакцияга киришиб, жангда учрашиши мумкин. Тадқиқотни ташкиллаштириш: Шунинг учун ҳам тадқиқотларда Свишчева (1981, 2002, 2003) Дзюдо – дзюдочиларнинг малакаси ва ёши ошгани сайин, O -uchi- gari ва Ko-uchi- gari каби рақибни орқага қайтариш қийин бўлган мувофиқлаштирувчи улоқтиришлар сонининг камайиши ҳақида далиллар мавжуд. Шу билан бирга, бу отишлар спортнинг ўсиши билан зарур бўлиб қолади, чунки рақиблар шартли алоқа кўникмаларидан узоқлашади ва уларнинг барқарорлигини нафақат статик кучланишни ошириш, балки позицияни кенгайтириш орқали ҳам таъминлайди. Бу далил De -ashi-xara i (ён суриш), Ko -soto-gari (орқага суриш), O -soto- gari (кесиш), O -soto- otoshi (орқага суриш) каби кенг тарқалган ва нисбатан оддий отишларни ишлатиш имкониятини истисно қилади. Агар педагогик кузатиш маълумотларини қайта ишлашда ўртача баҳоларнинг салбий далилини ҳисобга оладиган бўлсак, у ҳолда рақибнинг тескари зарбаларини рақибнинг кенг позицияси билан ишончли ассимиляция қилиш муаммоси янада долзарб бўлиб қолади. 1 ва 2 - босқичларда қарама - қарши йўналишли ҳаракатларни амалга оширишда энг катта қийинчилик юқори ва пастки экстремиталарнинг ҳужум ҳаракатларининг бир томонлама – кўп қиррали ва бир томонлама – бир томонлама синергияси бўлган синфларга тегишли отишларни ўрганишда сезилади. Ушбу O -uchi- gari отишларининг бошланишига тақлид қилувчи таниқли «Uc hi- komi» 1 - босқичда ҳужумчининг дастлабки бурилишини ўз ичига олади, бу эса 2 - босқичда кейинги ташлаш бурилишни талаб қилади. Ушбу ҳаракатни биргаликда амалга ошириш деярли мумкин эмас, чунки 1 - босқичдан 2 - босқичга ўтишда битта таянчда 180° буриш керак. Бундай ҳолда, рақибга кучли таъсир қилиш имконияти йўқолади. А. Шундай қилиб, O -uchi- gari отиш бошланишини тақлид қилганда (кесилган, пастки оёғини ичкаридан илмоқ) (3.4 -3.5- расм), одатдаги моделга кўра (расмга кўра), ҳужумчи, оёғини рақибнинг оёқлари орасига қўйиш учун таянч оёқларини рақибнинг елка ўқига параллел қилиб ўрнатган ҳолда унга ён томонга бурилади (Дзюдо 1980; Г. Пархомович, 1983; Х. Эссиник, 1974; И. Инокума), 1973, 1979). Шундан сўнг, ичкаридан кесиш (канcа) олиб борилганда, у елкама - ўқининг олдинги бурилиши ва қўллаб - қувватловчи оёқнинг ташқарига чиқиши туфайли жуда муаммоли бўлган рақибга юз тутиши керак (2 - расм). Uchi- komi фақат стартга чиқиш бўлганлиги сабабли, бу ҳаракатларда улоқтиришнинг асосий элементи олинмайди – олдинга силжишдан орқага суришнинг асосий ҳаракатига ўтиш. Ҳужумчи рақибга ён томонга бурилиш босқичида тўхтайди ва кейинги (асосий) билан боғланади. 2 - расм. Yüklə 4,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|