Universiteti xabarnomasi

 
Оёқларни жойлаштириш, уларга тана вазнини тақсимлаш ва ҳаракатлар йўналиши векторлари билан O
-uchi-gari 
улоқтиришнинг босқич схемаларига кўра

---

~ 109 ~ 
Демак, 
уларнинг 
кўп 
йўналишли 
ҳаракатларининг 
ҳақиқатини назорат қилиш қобилияти йўқолади. Бундан ташқари, 
2-
босқичда чап қўл билан тортиш ва ўнг билан рақибнинг 
елкасини суриш тавсия этилади. Қаршилик қилаётган рақибнинг 
бундай кучга тушишини тасаввур қилиш қийин, чунки рақибни 
қўли билан итариб юбориш унга ҳужум қилинган оёғини ҳужумчи 
оёғи устига ўтказиш имкониятини беради.
Б.
Мураккаб мувофиқлаштирувчи Ko
-uchi-
gari улоқтиришни 
(ички томондан майда ўриш) бажаришда ҳам қарама
-
қарши 
ҳаракат амалга оширилади (3
-
расм). 
3-
расм.
 
Оёқларни жойлаштириш, уларга тана вазнини тақсимлаш ва ҳаракатлар йўналиши векторлари билан Ko
-uchi-gari
отишнинг босқич схемаларига кўра.
 
Ҳужумчининг оёғи чапга бурилади, бу ҳужумчининг елка ўқи 
чизиғининг силжишига олиб келади ва рақибнинг стендини 
тўғридан
-
тўғри –
орқага олиб бориш керак, бу эса елка ўқининг 
тескари ҳаракатини талаб қилади. Бироқ, бундай қўллаб
-
қувватлаш позицияси билан рақибнинг қўллари билан шартли 
қаршилиги билан ҳам куч таъсири қийин. 
Шунинг учун, амалиёт шуни кўрсатадики, бу отиш камдан
-
кам ҳолларда муваффақиятли амалга оширилади ва уни 
ўзлаштирган бир нечта дзюдочиларнинг «қуроли»
бўлиб, улар 
мавжудлиги сабабли эмас,
балки тасодифий принцип бўйича 
оптимал ўрганиш методологияси синергияни шакллантирган.
Шундай қилиб, дастлабки ҳаракатларга эҳтиёж пайдо бўлиб, 
рақибни ҳужум қилинган оёғини ўзи бўшатишга мажбур қилади, 
бу жуда муаммоли. Бундан ташқари, улоқтиришларни 
тайёргарлик билан ўрганиш ҳар доим ҳам мақбул эмас, чунки 
қарама
-
қаршилик шароитида рақиб кўпинча ҳужумчининг 
тайёргарлик ҳаракатларига ёки динамик равишда мувозанатни 
сақлаган ҳолда реакцияга киришмайди (Ю.М.Схаляхо 1995).
Ихтисослашган адабиётларда ушбу синфларни ташлаш учун 
восита кўрсатмаларининг бирлиги йўқ. Шундай қилиб, М. Вахун 
(1983) ишида рақибни ҳужум қилинган оёғини керакли 
йўналишда силжитиш учун қўзғатиш керак, бу дастлабки 
тайёргарлик босқичида амалий бўлмаган ва, ҳатто йўқотишларга 
олиб келади.
Кўпинча ҳужумчи ичкаридан пастки қисмнинг 
бажарилишини таъминлаш
учун ҳужум қилинган оёғидан юкни 
олиб ташлайди, бунинг учун у рақибни улоқтиришга қарама
-
қарши йўналишда итаради, бу улоқтириш учун амалда кўп 
қиррали тайёргарликдир ва унинг асосий таркибига кирмайди.
Шу муносабат билан улоқтиришни кўп йўналишли 
тайёргарликсиз ўрганиш ва кўп йўналишли машғулотларни 
техник
-
тактик тайёргарлик босқичига ўтказиш зарурати туғилади.
Турли малака ва ёшдаги дзюдочилар ўртасида ўтказилган 
сўров шуни кўрсатадики, санаб ўтилган улоқтиришларни 
рақобатбардош жангларда қўллаш мумкин бўлган даражада 
ўзлаштирганлар кам сонни ташкил этади.
Ушбу улоқтиришларни ўзлаштиришга ҳаракат қилишнинг 
яна бир омили –
бу амалиётда учрамайдиган фронтал позиция 
шароитида уларни амалга оширишга йўналтирилганлик ва 
ассиметрик позицияларда улоқтириш тузилишини ўзгартириши 
керак.
Шундай қилиб, агар ҳужумчи ўнг қўлда туриб, қарама
-
қарши 
позицияда O
-uchi-
gariни ушлаб туришга ҳаракат қилса, у рақиб 
эркин босиб ўтиши мумкин бўлган яқин бўш оёғида ҳаракат 
қилади. Рақибга ён томонга дастлабки бурилиш, сўнгра 
бошланғич позициясига қайтиш ва суриш билан амалга ошириш 
қийин бўлиб чиқади. Худди шу номдаги ўзаро позиция билан 
ҳужумчи рақибнинг узоқ, юкланган оёғида ҳаракат қилиши керак 
ва унга ён томонга дастлабки бурилиш ўз йўқотишига айланиши 
мумкин.
Бу қарама
-
қаршиликларнинг барчаси уларни амалга 
оширишнинг 
тўғрилиги 
учун 
ҳам, 
дастур 
рўйхатига 
киритилишининг мақсадга мувофиқлиги учун ҳам қўшимча 
тадқиқотларни талаб қилади. Мисол учун, бу қийин 
улоқтиришлар иккала дастурда (Дзюдо 2003) ўқишнинг биринчи 
йилида ва, ҳатто иккинчи техник комплексда ўрганилди.