Urganch Davlat Universiteti Ijtimoiy-iqtisodiy fanlar fakulteti tarix yo’nalishi(sirtqi) 213-guruh talabasi O’runbayev Zafarbekning Tarix falsafasi va o’qitish metodikasi fanidan taqdimoti

Urganch Davlat Universiteti Ijtimoiy-iqtisodiy fanlar fakulteti tarix yo’nalishi(sirtqi) 213-guruh talabasi O’runbayev Zafarbekning Tarix falsafasi va o’qitish metodikasi fanidan taqdimoti

Tayyyorladi:O’runbayev Z.

Tekshirdi:Nurullayeva Sh.

Mavzu:Ibn Xaldun va uning ijtimoiy taraqqiyot nazariyasi

Reja:

• Ibn Xaldunning hayoti va faoliyati
• Ibn Xaldun va uning tarixiy falsafasi
• Ibn Xaldunning asosiy fikrlari

Ibn Xaldunning hayoti va faoliyati

Ibn Xaldun
Ibn Xaldun, 14-asrda yashagan ijobiy falsafi, tarixchi va siyosatshunosidir. Uning asli ismi Abdulahmad ibn Muhammad ibn Muhammad ibn Muhammad ibn Muhammad ibn Ibrahim al-Hadrami al-Makki, lekin mashhur nomi Ibn Xaldun hisoblanadi. U 1332 yilda İspaniya hududida paydo bo'ldi va 1406 yilda Damashqda vafot etdi. Ibn Xaldun tarixiy falsafa sohasidagi eng muhimi shaxslardan biri hisoblanadi. Uning asosiy asarlaridan biri "Muqaddima"dir. Bu kitobda uning ilmij tadqiqotlari va tarixiy mulozimasi keng jamlanib berilgan. Ibn Xaldun tarixni ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy va madaniy jarayonlar bilan aloqadorligini ko'rsatdi.
Muqaddima kitobi.
Bu kitobda Ibn Xaldun insonlarning ijtimoiy tashkilotining qonuniyatini o'rganishga urinadi. Uning nazariyasiga ko'ra, ijtimoiy to'plamlar dunyoda harakat qiladigan hayvonlar kabi davranadi va umumiy qonuniyatga rioya qilishi kerak. Shuningdek, uning fikri bo'yicha ijtimoiy tashkilotlarning tuzilishi va tinchlikni ta'minlash uchun zarur bo'lgan davlat tashkilotlari ham muhimdir. Ibn Xaldunning siyosatshunoslik bo'yicha nazariyasi ham e'tibor qaratilgan. U "Muqaddima"da davlat va siyosatning tarixiy jarayonlar boyicha o'zgarishlarni o'rganadi va ulardan foydalanadi. Uning fikri bo'yicha, davlatlar o'zaro urushdan so'ng kuchli bo'lganlar, ammo urushni yutib tashlagan davlatlar kuchli bo'lmasligi uchun xavf ostida yashashlari kerak.

Ibn Xaldun asosan falsafa va tarixga oid kitoblari bilan mashhur bo'lsa-da, uning ilmiy tadqiqotlari shu sohaga chek chekmasligini ko'rsatdi. U geografiya, iqtisod, madaniyatshunoslik va boshqa sohalarda ham ilmiy ishlarni amalga oshirdi. Ibn Xaldun hayoti va ijodi dunyo falsafasi va tarixiy fanlarini yanada rivojlantirgan ahamiyatli shaxslardan biridir. Uning fikrlari hozirgi kunda ham tarixiy fanlarda o'rganilmoqda va o'ziga xos ma'noga ega bo'lmoqda.Ibn Xaldun, 14-asrda Yevropa va Musulmon dunyosi bo'ylab mashhur bo'lgan arab olim, tarixchi va falsafa mutafakkiri. Uning asli nomi Abdulrahman ibn Muhammad ibn Muhammad ibn Ibrahim ibn Abd al-Malik ibn Muhammad ibn al-Hasan al-Ishbiliy (Ibn Khaldun) bo'lib, 27 may 1332-yilda Ispaniyaning Sevilya shahrida tug'ilgan. Ibn Xaldun, dunyo tarixida etakchi falsafa tashkilotchisi sifatida taniladi.