65
də’vətinə rəğbətli və qadağasından çəkinənsənsə, möhkəm ol.
Sənə müjdə olsun ki, haqqında dediklərindən zərər görməzsən.
Əgər özünü Qur’anla qiymətləndirərkən Qur’ana zidd
olduğunu görsən, düşün ki, səni məğrur edən nədir?” Bəli,
Qur’anın
nəyi
yaxşı,
nəyi
pis
qiymətləndirdiyini
müəyyənləşdirərək, onun buyuruqlarına itaət etməliyik.
İnsan özünü elə tərbiyə etməlidir ki, başqalarının
məzəmmətindən qurtulmaq naminə dini vəzifəsini tərk etməsin.
Sözsüz ki, dini vəzifənin müəyyənləşdirilməsində səhlənkarlıq
etmək olmaz. Həzrət Əli (ə) buyurur: “Dinini yaxşı öyrən”.
Vəzifəsinə əməl etmək istəyən şəxs əvvəlcə vəzifəsini
tanımalıdır. Dini həqiqətlərlə tanış olmadan, İslam maarifinə
yiyələnmədən vəzifəni bilmək müyəssər olmur. Ona görə də
insan hər şeydən əvvəl dinində bəsirətli olmalı, bu məsələyə
agahlıqla yanaşmalıdır. Bu biliklər əsasında vəzifəyə əməl
olunmalı, heç bir zəhərli ittiham insanın qarşısını kəsməməlidir.
66
SƏKKIZINCI DƏRS
ELM VƏ ƏMƏL
(“Ey oğlum) Allah yolunda lazımınca cihad et, heç kimin
məzəmmətindən mütəəssir olma (Allah yolunda ikən
kimsənin məzəmmətinə baxma), haqqa doğru hərəkətin
çətin vaxtı harada olsa, meydana gir, dini yaxşı öyrən,
özünə xoşagəlməz işlər qarşısında dözümlü olmağı vərdiş
ver ki, səbr çox gözəl xasiyyətdir.”
67
Həzrət Əli (ə) cihad əmrindən sonra tövsiyyə edir: “Allah
yolunda ikən kimsənin məzəmmətinə baxma”. Əgər insan
vəzifəsini icra edərkən başqalarının rə’yini əsas götürərsə,
tezliklə işini yarımçıq qoyar. Çünki hər vaxt istənilən bir işə
dodaq büzən tapılır. Fikri ətrafdakıların münasibətində qalan
insan heç vaxt müvəffəq ola bilməz. Ona görə də əvvəlcə
vəzifəni tanımaq, sonra isə Allah istəyincə əməl etmək
lazımdır. Vəzifəsinə əməl edən insan üçün tə’riflə məzəmmətin
fərqi olmamalıdır. Həzrət (ə) tövsiyyə edir ki, başqalarının
münasibəti sizi süstləşdirməsin... “Mücahidə” kəlməsinin
ümumi mə’nası vəzifənin icrası üçün sə’y göstərilməsidir. Bu
kəlmənin digər bir mə’nası vəzifənin icrası zamanı mənfi
təlqinlərə müqavimət göstərilməsidir. İnsanın öz nəfsi ilə daim
mübarizədə olması mənfi təlqinlərə müqavimət göstərməsindən
ibarətdir. İnsan yalnız Allahın razılığı barədə düşünüb, öz ilahi
vəzifəsini yerinə yetirməlidir. Bir sözlə, həzrətin (ə) buyurduğu
kimi, yersiz qınaqlara uymaq olmaz.
VƏZIFƏNIN ICRA ŞƏRTLƏRI
1. ELMI ŞƏRT
Vəzifəsini yerinə yetirmək, öz nəfsi ilə cihad etmək, yersiz
qınaqlara məhəl qoymamaq istəyən şəxs iki işi görməlidir:
Əvvəla, insan həqiqəti olduğu kimi tanımalı və vəzifəsini
müəyyənləşdirməkdə səhvə yol verməməlidir. Çünki vəzifəni
tanımaq kifayət qədər çətin işdir. Bu işdə səhlənkarlıq həqiqətin
üzərinə pərdə çəkir. Hər bir şəxs ümumi qaydalara əsaslanaraq,
vəzifəsini tanıya bilər. Bə’zən bu iş olduqca çətin olur.
Müəyyən məqamlarda mühüm vəzifəni əhəmiyyətli vəzifədən
fərqləndirmək müşkülə çevrilir. Məsələn, dinin zəruri
göstərişlərindən biri əmr be mə’ruf və nəhy əz münkərdir.
Bə’zilərinin fikrincə, insanı çirkin işdən çəkindirmək üçün
onunla sərt, danlaq dilində danışmaq lazımdır. Hansı ki, bu
vəzifəni müxtəlif yollarla həyata keçirmək olar. Əmr be
mə’rufun icrasında minlərlə tükdən zərif nöqtələr vardır.
68
Nəsihət olunan şəxslə elə gözəl üslubda danışmaq lazımdır ki,
həmin şəxs sizin xeyirxahlığınızı hiss edib, öz pis əməllərinə
görə peşman olsun. Təəssüf ki, bə’zən niyyətimiz ilahi
olmadığından, öz işimizlə savab yox, günah qazanırıq. Bə’zən
əmr be mə’ruf və nəhy əz münkər adı altında qarşı tərəfin
şəxsiyyətini alçaldır, hətta bu yolla köhnə şəxsi hesablarımızın
hayıfını çıxırıq. Hansı ki, mö’mini hörmətdən salmaq böyük
günahlardandır. Beləcə, vəzifəmizi icra etmək əvəzinə növbəti
günaha batırıq. Bir vəzifənin icrası üçün çalışdığımız halda, bir
neçə böyük günaha yol veririk. Bizim yanlış münasibətimiz
nəticəsində qarşı tərəf daha da tərsləşir, bilərəkdən günahlarını
davam etdirir. Yə’ni yanlış formalı əmr be mə’ruf və nəhy əz
münkər əks nəticələrə gətirir.
Buna görə də dinin zəruri hökmlərindən olan əmr be mə’ruf
və nəhy əz münkərin icrasında şərait nəzərə alınmalı, iş Allah
istəyincə yerinə yetirilməlidir. Hər insanla özünə məxsus
şəkildə davranmağı öyrənməliyik. Zaman və məkanı nəzərə
almaq zəruridir. Tövsiyyə edən şəxs təkəbbür və qürurdan
çəkinməlidir ki, lazım olan nəticəni əldə edə bilsin. Əgər dini
vəzifənin icrasında ilahi niyyət yerində olsa, vəzifənin hikməti
yaddan çıxarılmasa, heç vaxt müvəffəqiyyətsizliyə düçar
olmarıq.
Diqqətli olmalıyıq ki, vəzifəni tanımaq onun lazımınca icrası
üçün kifayət etmir. Vəzifəni düzgün yerinə yetirmək üçün
şərait, zaman və məkan nəzərə alınmalıdır. Deyilənləri nəzərə
almayan şəxs iş əsnasında böyük günahlara yol verə bilər.
Məsələn, gizlində kiçik günaha yol vermiş şəxsi cəmiyyət
içində məzəmmət etmək onun şəxsiyyətini alçaldır. Mö’minin
şəxsiyyətini alçaltmaq isə böyük günahlar sırasındadır. Bu
adam yaxşı iş gördüyünü zənn etsə də, əslində günaha batır.
Bəli, vəzifəsini icra etmək istəyən şəxs bir neçə mühüm
məsələni nəzərdən qaçırmamalıdır. Əvvəla, vəzifəni və onun
üçün münasib şəraiti tanımaq lazımdır. Əlbəttə, bu, mə’rifət
məqamına aid məsələdir. Öncə həqiqəti olduğu kimi tanımaq
Dostları ilə paylaş: |