0 ‘zbekistonning sug'oriladigan yerlarini unumdorlik
bo‘yicha baholash shkalasi
4-jadval
Tuproqlar
Tuproqlar bonitetining ballari
Yuqori
m adaniylash
gan
0 ‘rtacha
m adaniylash
gan
Kam
m adaniylash
gan.
1
2
3
4
Q adim dan sug‘orilib
kelinayotgan tuproqlar
B o‘z
100
90
70
0 ‘tlo q i-b o ‘z
100
80
60
Bo'ztuproqlar m intaqasidagi o ‘tloq
100
80
60
Taqir
90
70
60
O 'tloq i-taq ir
100
80
60
D asht m intaqasidagi o ‘tloq
100
80
60
Y angidan sug‘orilayotgan yerlardagi tuproqlar
Och tusli bo‘z
100
80
60
Tipik bo‘z
100
80
60
0 ‘tloqi bo‘z
90
70
50
Bo‘z-o‘tloqi
90
70
50
Bo‘ztuproqlar mintaqasidagi o ‘tloq
90
70
50
Bo‘ztuproqlar
mintaqasidagi botqoq
—
70
50
0 ‘tloq
60
50
40
Sur tusli qo‘ng‘ir
—
65
50
Sur tusli qo‘ng‘ir-o‘tloq
80
60
50
Taqir
90
70
50
Taqir-o‘tloqi
80
60
50
O'tloqi-taqir
70
50
Dasht mintaqasidagi taqir
Dasht mintaqasidagi botqoq — o ‘tloq
60
40
64
Y a n g i o ‘z l a s h t i r i l g a n y e r l a r d a g i t u p r o q l a r
Och tusli-bo‘z
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
T ipikbo‘z
0 ‘tloqi bo‘z
—
—
Bo‘z o‘tloqi
Bo'ztuproqlar mintaqasidagi o ‘tloq
Bo'ztuproqlar
mintaqasidagi botqoq-
—
o‘tloqi
Sur tusli qo‘ng‘ir
Sur tusli qo‘ng‘ir-o‘tloqi
—
—
Taqir
0 ‘tloqi-taqir
Taqir-o'tloqi
Dasht mintaqasidagi o‘tloq
Dasht mintaqasidagi botqoq-o‘tloqi
—
—
Dasht qumlar
Qumli o'tloq
S hu bilan birga texnik m ex an izm lar b ilan ishlashni qiyin-
lashtiradi va tup ro q n in g suv singdirish
xususiyatlarini y o m o n -
lashtiradi. Shuning u ch u n ham tuproq boyishini aniqlash jarayo-
nida xilm a-xil tuproqlarning m exanik tarkibi b o ‘yicha
pasaytirish
koeffitsiyentlari q o ‘llaniladi (5-jadval).
T uproq unum dorligini pasaytiruvchi om illar qatoriga suv ham da
sham ol t a ’siridan yem irilishi (eroziya) h a m kiradi. U notekis
relyefli, yangi sug'orilayotgan m aydonlarda,
yuqori qiyaliklarda
yorqin nam oyon b o ‘ladi. Bu m intaqalarda tu p ro q jinslari, asosan,
lyoss prolyuval va allyuvial yotqiziqlardan iborat b o ‘ladi.
Y uviladigan tuproqlarning sifati
nisbatan lyosslarda kam roq
pasayadi, chunki m aydonlarning tu p ro q n i c h u q u r qatlam larida
ham potensial unum dorligi yuqori bo'ladi.
Y uviladigan tuproqlarning prolyuvial
va alliyuvial-prolyuvial
yotqiziqlarda m aydonlarning sifatini ko ‘proq darajada pasayishi
kuzatiladi (6-jadval).
Dostları ilə paylaş: