V. Q. QƏDĠrov
Yüklə 218,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
159 ġəkil 6.7. Qravimetrik məlumatlara görə Mezozoy çöküntülərinin səthi üzrə struktur xəritə (Cəfərli-Pənahlı-Oruclu sahəsi) 1 - Mezozoy çöküntülərinin səthinin izohipsləri; 2 - qravi-maqnit profillər; 3- qravi-maqnit məlumatlarla müəyyən edilmiĢ qırılma xətləri; 4 – axtarıĢ-kəĢfiyyat quyuları. 160 Burada 4050 m izohipslə qapanan yeni bir lokal qalxım qeyd olunmuĢ, tektonik vəziyyətinə görə Cənubi Qaralı adlandırılmıĢdır. 4000 və 3950 m izoxətlərlə yarımqapalı vəziyyət almıĢ digər lokal strukturlar isə Cənub-ġərqi Oruclu və Cənubi Oruclu adlandırılmıĢ- dır. QurulmuĢ struktur xəritəyə cənubdan, 03 və 22 saylı profil- lərin kəsiĢmə rayonundan nəzər salsaq, lokal qalxımların və struk- tur mürəkkəbləĢmələrin üç istiqamətdə (C.Oruclu-Cġ.Oruclu- C.Qaralı-Qaralı; C.Oruclu-Cġ.Oruclu-Oruclu-Pənahlı; C.Oruclu– Ağaməmmədli ) inkiĢaf etdiyini görmək olar. Güman etmək olar ki, bu istiqamətlər sahədən cənubda yerləĢən iri qırıĢıqlığın virqasıyası (budaqlanması) nəticəsində baĢ vermiĢdir. Tədqiq olunan ərazi üzrə qurulmuĢ Mezozoy horizontunun üç- ölçülü xəritəsində bu çöküntülərin səthinin çox mürəkkəb olması, kiçik ərazidə bir-neçə struktur mürəkkəbləĢmənin varlığı müəyyən edilmiĢdir (Ģəkil 6.8). Cəfərli, Pənahlı, Oruclu, Qaralı, C.Oruclu strukturlarının hipsometrik səviyyəsi bir-birindən təxminən 100 m fərqlənir. Ölçülərinə görə çox da böyük olmayan (qapanmıĢ izo- xətlər üzrə) bu lokal qalxımlar bir-birindən dar və dayaz sinkli- nallar və ya kiçik amplitudlu qırılmalarla ayrılır. Cəfərli strukturunun cənub-Ģərqindən keçən ensiz sinklinal (və ya kiçik amplitudlu qırılma) ilə ayrılan lokal qalxımların ĢmĢmq qanadları daha dik, cənub və cənub-Ģərq qanadları isə nisbətən az meyillidir. Mezozoyun səthinin ən dərin hissəsi 36 (Muradxanlı), 3 (Cəfərli), 23 (Muradxanlı) saylı quyu rayonlarında müĢahidə olunur. Bundan həm ĢmĢmq-ə (Muradxanlı qalxımı istiqamətində), həm də cənub-cənub-Ģərqə (ĠmiĢli rayonu istiqamətində) Mezo- zoyun səthi qalxmağa məruz qalmıĢdır (bax: Ģəkil 6.7; 6.8). Mezozoy çöküntülərinin səthi üzrə alınmıĢ yeni nəticələr əv- vəlki illərdə qravimetrik məlumatlarla alınmıĢ nəticələrlə tutuĢdurul- muĢdur. Bunun üçün əvvəlki və yeni struktur xəritələr müqayisəli analiz edilmiĢdir (Ģəkil 6.9). Məlum olmuĢdur ki, Qaralı struktu- runun plan vəziyyəti əvvəlki və yeni məlumatlar əsasında demək olar ki, eynidir. Lakin, yeni məlumatlarla bu struktur ikiyə bolünmüĢ vəziyyətdədir və hipsemetrik baxımdan 100-150 m daha dərindədir. 161 Yeni məlumatlara ğörə Pənahlı strukturunun tag hissəsi cə- nuba doğru, Pənahlı və Qaralı strukturlarını bir-birindən ayıran dar sinklınal isə Ģərqə - 4-4 xəttinə doğru sürüĢmüĢdür. Beləliklə, son məlumatlarla Pənahlı strukturu daha geniĢ alınmıĢdır. Lakin, struk- turun konfiqurasiyası dəyiĢsə də, həm əvvəlki, həm də yeni məlu- matlarla alınmıĢ Pənahlı strukturu 2-2, 4-4, 6-6 və 7-7 tektonik xətlərinin arasında aĢkar edilmiĢdir. Oruclu strukturunun tag hissəsi əvvəlki və yeni məlumatlarla demək olar ki, üst-üztə düĢmüĢdür. Əvvəlki tədqiqatlarla müəy- yənləĢdirilmıĢ strukturun cənub-Ģərq periklinal hissəsi 8-8 xətti ilə qırılaraq qalxmıĢdır. ġəkil 6.8. Qravimetrik məlumatlara görə Mezozoy çöküntülərinin səthinin üçölçülü strukrur xəritəsi (Cəfərli-Pənahlı-Oruclu sahəsi) 162 ġəkil 6.9. Qravimetrik məlumatlara görə Mezozoy çökününtülərinin səthi üzrə qurulmuĢ əvvəlki və yeni struktur xəritələrin müqayisəsi (Cəfərli-Pənahlı-Oruclu sahəsi) 1 və 2 - Mezozoy çöküntülərinin səthinin əvvəki və yeni izohipsləri; 3 - qravi-maqnit məlumatlarla müəyyən edilmiĢ qırılma xətləri; 4 - qravi-maqnit profillər; 5 - axtarıĢ-kəĢfiyyat quyuları. 163 Qravimetrik məlumatlar əsasında Mezozoyun səthi üzrə qurul- muĢ xəritə, eyni zamanda, “KəĢfiyyatgeofizika” idarəsi tərəfindən əvvəlki illərdə qurulmuĢ “Mezozoy çöküntülərinin yuyulma səthi üzrə struktur xəritə” ilə müqayisə olunmuĢdur (Ģəkil 6.10). 3 və 22 saylı profillərin kəsiĢmə rayonunda seysmik məlu- matlarla 4050 m izohips ilə qeyd olunan qalxım qravimetrik məlu- matlarla müəyyənləĢdirilmiĢ Cənubi Oruclu strukturuna uyğun gəlir. Həmin yerdən baĢlayaraq izoxətlərin əyilərək kiçik amplitud- lu monoklinal əmələ gətirməsi və Ağaməmmədli strukturuna doğru istiqamətlənməsi qravimetrik məlumatlarla (03 saylı profil boyu) eyni ilə təsdiq olunur. 19 22 saylı profillərin sonunda 4050 m izohipslə qeyd olunan Cənubi Qaralı lokal qalxımı seysmik məlumatlarla 4000- 4050 m dərinlikdə müəyyənləĢdirilmiĢ struktur qalxıma uyğun gəlir. 4000- 4100 m izohipslərə görə seysmik struktur qalxımın uzanması Oruclu strukturuna doğru (qravimetriyaya görə) istiqamət almıĢdır. Qaralı strukturunun tağ hissəsi qravimetrik (əvvəlki və yeni) məlu- matlara görə seysmik tağdan 800-1000 m Ģərqdə qeyd edilmiĢdir. Seysmik məlumatlara görə Ağaməmmədli strukturundan Ģərq- də 4350-4100 m izohipslərinin əmələ gətirdiyi sinklinalın dar və dərin hissələri qravimetriya ilə müəyyənləĢdirilmiĢ 1-1 və 2-2 tek- tonik xətlərinin demək olar ki, arasına düĢmüĢdür. Qravimetrik məlumatlara görə həmin zona 1-1 xəttindən cənubdaki və 2-2 xət- tindən Ģimaldakı lokal qalxımları bir-birindən ayırmıĢdır. Oruclu strukturunın Ģimal-qərb hissəsindən baĢlayaraq Cəfərli strukturuna qədər seysmik məlumatlarla Mezozoyun səthinin en- məsi müĢahidə edilir. Qravimetrik məlumatlarda isə həmin sahədə Pənahlı lokal qalxımı aĢkar edilmiĢdir. Qeyd etmək lazımdır ki, seysmik xəritədə 4250 m izohipslə ayrılan Qaralı strukturu qra- vimetriya ilə müəyyənləĢdirilmiĢ Qaralı strukturunu və Pənahlı strukturunun Ģimal-Ģərq qanadını əhatə edir. Beləliklə, qravimet- rik və seysmik məlumatlar əsasında qurulmuĢ struktur xəritələrin analizi göstərir ki, onlar arasında ümumi oxĢarlıq fərqdən daha çoxdur. Yüklə 218,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|