Va ijtimoiy geografiyasi

QUYI AMUDARYO IQTISODIY GEOGRAFIK 
RAYONI
Nukus
Urganch

---

148
Energiya tanqisligini bartaraf qilish, rivojlanayotgan sanoat va qishloq 
xo‘jaligini energiya bilan ta’minlash uchun Taxiatosh IES va tarkibida GES 
bo‘lgan Tuyamo‘yin gidrouzeli barpo etildi. Quyi Amudaryo iqtisodiy geogra
fi
k 
rayoni mamlakat energetika tizimidan energiya oladi. 
Iqtisodiy geogra
fi
k rayon ichki hamda tashqi aloqada transportning deyarli 
barcha turlaridan foydalaniladi. Temiryo‘l va avtomobil transportining yuksa-
lishi tufayli suv transporti ahamiyatini yo‘qotib bormoqda. Iqtisodiy geogra
fi
k 
rayonning mamlakatimizning boshqa hududlari va xorijiy davlatlar bilan alo-
qalari yaxshi yo‘lga qo‘yilgan.
1.
Yozuvsiz xaritadagi Quyi Amudaryo iqtisodiy geografik rayoniga tegishli 
topshiriqlarni bajaring. 
2.
Aholining hududiy joylashuviga ta’sir etgan omillarni ayting.
?
64-dars
64-dars
XORAZM VILOYATI
paxta
g‘alla
kartoshka
sabzavot
poliz
oziqbop ekinlar
mevazor
uzumzor
115-rasm. 
Viloyat ekin maydonlari tarkibi 
(1 ta katak – 1 foiz, 2012-yil).
Xorazm viloyatining yer yuzasi tekis bo‘lib, daryo yotqiziqlaridan 
iborat. Viloyatning xo‘jalik hayotida Amudaryoning ahamiyati katta. Polvon, 
Yermish, Shovot va Qilichniyozboy kanallari Amudaryo suvini butun vilo-
yatga tarqatadi. Viloyatda tuproq, suv va iqlim imkoniyatlaridan tash qari, 
shifobaxsh sho‘r ko‘llar, binokorlikda ishlatiladigan xomashyo (qum, tosh, 
qamish) ham mavjud. 
Aholisi.
Viloyat aholisi soni jihatidan mamlakat viloyatlari orasida oxirgi 
o‘rinlar da turadi. Xorazmliklar yozda havoning qurib, isib ketishini hisobga 
olib, uylarni qalin paxsa devor-
dan keng va ba land (4–5 m) qilib 
quradi. Qalin paxsa devor uy 
ichidagi haro rat va namlik ning 
bir me’yorda saqlanishini ta’ min -
laydi. Yerosti suvi yer yuza si ga 
yaqinligidan yer to‘lalar, turli 
maq sadga mo‘ljal lan gan o‘ralar 
bo‘l maydi. 
Xo‘jaligi.
Viloyat iqtiso diyoti, 
asosan, agrosanoat majmuyidan 
iborat. Xiva, Shovot, Yan gi ariq 

---

149
tuman larida paxtaning salmog‘i, ayniqsa, katta. Gurlan tumanida esa sholi-
poyalar katta maydonni egal laydi. Obikor yerlarda paxta bilan birga don, 
beda, makka jo‘xori, kartoshka va poliz ekinlari yetishtiriladi. Iqtisodiyot-
ning boshqa tarmoq lari bilan paxtachilikning qo‘shib olib borili shi suvdan va 
ishchi kuch laridan oqilona foydalanishga imkon beradi. Viloyatning barcha 
tumanlarida poliz ekinlari ekiladi (115-rasm).