Variant-1 Iqtisodiyot nazariyasi fanining predmeti

VARIANT-7
1.Horijiy valyutalarni iqtisodiyotimizga ta’siri
O`tgan yillarda mamlakatimizning asosiy tashqi savdo hamkor davlatlari milliy valyutalari, xususan, rubl va tenge almashinuv kursining sezilarli o`zgarishi ma`lum davrdan keyin so`m kursiga ta`sir ko`rsatib kelgan.
Rubl bilan tengening qadrsizlanishi kuzatilgan avvalgi davrlarda jahon iqtisodiyoti o`sish ko`rsatkichlarining ijobiyligi hamda mamlakatimizda yuqori investision va ishbilarmonlik faolligining saqlanib qolganligi, iqtisodiyotda yalpi talab va importning o`sishini rag`batlantirgan.
Ushbu vaziyatlar bilan bir qatorda banklarning kredit faolligi oshishi va davlat xarajatlarining ko`payishi savdo hamkorlarimiz milliy valyutalari devalvasiyasining so`m almashuv kursiga ta`sirini yanada kuchaytirgan.
Hozirgi vaqtda koronavirus pandemiyasi ta`sirida jahonda ishlab chiqarish hamjlari va neft narxining pasayishi sharoitida asosiy savdo hamkorlarimiz valyutalari qadrsizlanmoqda.
Ta`kidlash joizki, jahon iqtisodiyotidagi hozirgi vaziyatning o`ziga xos xususiyati va uning milliy iqtisodiyotimizga, shu jumladan, valyuta bozoriga ta`siri avvalgi global iqtisodiy sharoitlardan biroz farq qiladi.
Bundan tashqari, yil boshidan banklarning moliyaviy barqarorligini ta`minlash chora-tadbirlari doirasida kreditlashga bo`lgan muvozanatli yondashuv, shuningdek, pul-kredit siyosatining bozor instrumentlaridan faol foydalanishga o`tilishi umumiy hisobda valyuta bozori kon`yunkturasiga bevosita va bilvosita ta`sir ko`rsata boshladi.
Shu bilan birga, ichki valyuta bozoridagi taklif tarkibida pul o`tkazmalari bilan bir qatorda xususiy va davlat sektorlari tomonidan jalb qilinayotgan uzoq muddatli qarz va investisiyalar ko`rinishidagi xorijiy kapitalning ulushi asta-sekin o`sib bordi.
Xususan, jismoniy shaxslar tomonidan banklarga chet el valyutasini sotish hajmi ketma-ket 4 oy davomida joriy pul o`tkazmalari hajmidan yuqori bo`ldi.
Natijada rubl va tenge qadrsizlanishi, mehnat resurslari harakatiga cheklovlar joriy etilishiga va buning natijasida chetdan kirib keladigan pul o`tkazmalarining vaqtincha pasayishiga qaramay, almashuv kursining hozirgi dinamikasi hamda ichki valyuta bozorida keskin tebranishlar kuzatilmadi. Ushbu holatni quyidagilar bilan izohlash mumkin: