Vii. Uluslararasi

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ

---

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ

317 

ORTAÇAĞ TÜRK BOYLARI TÜRK FİLOLOJİSİ UZMANI, AKADEMİSYEN V. 

MINORSKI’NİN TANITIMINDA 

(TURKIC TRIBES IN THE MIDDLE AGES IN RESEARCH OF SCHOLAR 

EXPERTISE IN TURKIC PHILOLOGY V. MINORSKY) 

Saida HAMZABAYOVA



 

ÖZƏT 

 Görkəmli  şərqşünas-alim  Vladimir  Fyodoroviç  Minorskiyə  görə    (1877-

1966), səlcuqlar özlərindən əvvəl qərbə doğru hərəkət etmişoğuzlardan fərqlənirdi. 

O,  yazır  ki,  Mavərənnəhrdə  böyük  qüvvəyə  çevrilmiş  oğuz  (türkman)  tayfaları  XI 

əsrin  başlanğıcında  geniş  ərazilər  ələ  keçirdilər.  Bununla  da  o,  türkman  dedikdə 

məhz  oğuzların  başa  düşüldüyünə  işarə  edir.  Azərbaycanda  Qaraqoyunlu  və 

Ağqoyunlu  tayfa  birliyinin  əsasını  təşkil  edən  tayfalar  da  türkman  adlanırdı. 

Sonralar  Ağqoyunlu  türkman  tayfalarının  bir  çoxu  Səfəvilər  dövlətinin  ordusunda 

xidmət etməyə başladı. Bu zaman ordunun əsasını təşkil edən qızılbaş tayfaları da 

turkman  adlanırdı.  Bəzən  bu  terminlə  qızılbaş  termini  sinonim  təşkil  edirdi. 

V.F.Minorski,  türkman  tayfalarından  olan  əmirlərin  (şamlı,  ustaclı,  türkmən,  rumlu, 

zülqədər,  əfşar,  qacar,  təkəli)  Səfəvilər  dövründə  birinci  dərəcəli  roluna  diqqət 

yönəldir.  O,  xüsusi  olaraq  qeyd  edir  ki,  Səfəvilər  Qaraqoyunlu  və  Ağqoyunlu 

türkman  sülalələrinin  davamçısı  idi. Bununla  belə  nəzərə  almaq  lazımdır  ki, 

çoxsaylı  türk  miqrasiyaları  XI  əsrdən  sonra  da  baş  vermiş  və  bütün  ağır  siyasi 

təlatümlərə  baxmayaraq,  bu  miqrasiyalar  türk  xalqlarının  tarixi  torpaqlarından 

uzaqda, başında türk hökmdarlarının durduğu bir sıra yeni dövlətlərin yaranmasına 

gətirib çıxardı. “Oğuz türkləri XI əsrdə Ön Asiyada peyda olmuş, Səlcuq sülaləsinin 

himayəsi  ilə  İran  ərazisindən  Zaqafqaziyaya,  Anadoluya  və  Suriyaya  yayılmışlar”. 

V.Minorskinin fikrincə, Osmanlı  dövlətinin  baniləri  bir  növ  əvvəlki xalqların mədəni 

ənənələrini  davam  etdirmiş,  lakin  bunula  belə,  nə  dini,  nə  də  etnik  baxımdan 

onların  varisləri  olmamışlar.  Eyni  zamanda  Qaraqoyunlu  və  Ağqoyunlu  türk  tayfa 

birlikləri  əvvəlki  tarixi  dövrlərdə  -  XIII  əsrdən  XV  əsrin  əvvəllərinədək  türk  etnik 

komponentinin üstünlük təşkil etdiyi ərazidə öz dövlətlərinin əsasını qoymuşlar. 

INTRODUCTION 

Vladimir  Fedorovich  Minorky  (1877-1966),  outstanding  British  scholar  of 

Persian history, historical geography, literature and culture, who worked on a very 

broad canvas, with contributions of substantial value in the related fields of Turkish, 

Mongol,  Caucasian  and  Byzantine  studies  in  the  broad  sense.  Backed  by 

formidable linguistic expertise in both European and Islamic languages, Minorsky’s 

interests enabled him to range across Eastern Europe to Inner Asia. The professor 

of the London university,  V.F.Minorsky had other academic titles received include 

that of Corresponding Fellow of the British Academy (1943), Honorary Member of 

theSociete Asiatique of Paris (1946), and Doctor honoris causa of the University of 

Brussels  (1948)

1

.    It  was  service  in  the  Russian  Ministry  of  Foreign  Affairs    in 

Persia, Central Asia and Turkey which stimulated Minorsky’s lifelong interest in the 



 Milli Azerbaycan Tarih Müzesi, Baku. 

1

 Bibliography of the publications of professor V. Minorsky // BSOAS, vol. XIV, pp. 669–681, 

1952 

---

VII. ULUSLARARASI TÜRK SANATI, TARİHİ ve FOLKLORU KONGRESİ/SANAT ETKİNLİKLERİ

318 

history and historical geography of the Islamic world, and in particular, of the Irano-

Turkish parts of it. His work as a diplomatist, including a tour of duty in 1914 as a 

member  of  the  commission  delimiting  the  Turco-Persian  frontier,  gave  him  a 

valuable  practical  experience  of  the  problems  of  moving  through  a  highly  broken 

and  mountainous  region,  from  which  so  many  conquering  armies  and  nomadic 

hordes have debouched to the plains of the Fertile Crescent; it further excited his 

interest in people who have not been over-noticed by Orientalists and others

2

. The 

topographical  and  linguistic  knowledge  gained  from  this  and  other  travels 

throughout  the  Middle  East  went  into  a  vast  storehouse  of  information  which  he 

was  able  to  draw  upon  later  life  when  he  had  embarked  on  the  calmer  waters  of 

the scholar’s life. Thus his article on ‘The Turkish dialect of the Khalaj’, which was 

published in 1940 and  which connected the remnants of Turkish-speaking  people 

now  living  in  northwestern  Persia  with  a  Turkish  tribe  known  to  have  been 

nomadizing  in  eastern  Afganistan  over  a  thousand  years  before,  was  based  on 

field material gathered as far back as 1906 and 1917 carefully conserved for use at 

an appropriate moment.  V.F. Minorsky's interest to Turkic philology was huge. To 

his linguistic works in this area, distinguished by novelty and the importance, first of 

all  it  is  necessary  to  attribute  this  work  on  “The  Turkish  dialect  of  the  Khalaj”.

3

 

Thus,  the  dialect  and  language    of  the    khalaj’s,  for  the  first  time  was    published 

and  described  by  V.F.Minorsky,  it      represents  significant  interest  for  specialist  in 

Turkic  philology  -linguist  as  one  of  oguz    dialects,  kept  in  the  phonetic, 

morphological  and  lexical  structure  traces  of  rather  ancient  condition.  The 

beginning  of  investigation  of  the  khalaj’s  dialect,  was    put  by  V.F.Minorsky    and 

later    this  research  was  continued    by    German  specialist  in  Turkic  philology  G. 

Derfer.  V.  F.  Minorsky's  works  on  khalaj’s    language  -  to  one  of  the  most 

interesting  oguz  dialects  -  have  interested  many  foreign    specialists  in  Turkic 

philology.  In  a  modern  historiography  the  special  urgency  is  represented  with  a 

problem  of  studying  tribes  and  Seljuks  clans.  In  this  sense  the  works  of  Russian 

well-known  Orientalist  V.  F.Minorsky  are  especially  interesting.  His  investigation 

and  research  of  history,  culture    and  geography    brought  a  great  contribution  in 

studying of Turkish, Mongolian, Caucasian history and other historical investigation 

prove  that    in  his  works  for  designation    of  Turkic  speaking  people  of 

Transcaucasia, Near East and Central Asia in the middle ages  he uses  the term 

of  “chagatay”,  “osmanly”  and  “Turkmen”.  V.Minorsky  also  investigated  the  Inallu 

tribes which is a tribe of Ḡozz Turkic origin inhabiting Azerbaijan, central Iran and 

Fārs.  The  name  of  this  tribe,  Minorsky  believed,  was  derived  from  the  Turkic 

title īnāl,  or yenāl.  He  suggested  that  the  original  Aynallūs  might  have  constituted 

the family and retinue of Ebrāhīm Yenāl, the half-brother of the Saljuq ruler Ṭoḡrel. 

When the tribe was later incorporated into the Shiʿite Šāhsevan tribal confederacy, 

its name was changed to Īmānlū, “Those of the faith,” and Īnānlū, from the Turkish 

verb īnān “to  believe.”  As  for  the  subsequent  evolution  of  the  name  into  Aynallū, 

Minorsky  maintained  it  was  probably  influenced  by  the  sobriquet  of  the  Austrian 

Wrendl  rifle, āʾīnalū

4

  .In  any  case,  the  tribe  was  already  known  as  Aynallū  in  the 

2

E.Bosworth,  ed., Iran  and  Islam: In  Memory  of  the  Late  Vladimir  Minorsky,  Edinburgh, 

1971, pp. v-ix. 

3

 V.F.Minorsky. The Turkish dialect of the Khalaj, BSOS, X/2, pp. 417-437 

4

 Minorsky V.F., “Äḭnallu/Inallu,” in Rozc Orientalistyczny, Krakow, XVII/1-2, pp.1-11. 

---