Wiley finance

Auditorlar (Auditors)

Anlaşmanın tərəfləri (Counter parties)

Açıqlama tələbləri (Disclosure requirements)

Alıcı opsionu (Call option)
B

Balans hesabatı (Balance sheet)

Bank depozitləri (Bank deposits)

Bank krediti (Bank loan)

Bank təşvişi (Bank panic)

Bank tənzimlənməsi (Bank regulation)

Banka tələb axını (Bank run)

Bankın səhmdar kapitalı (Bank equity)

Bazel Komitəsi (Bank Committee)

Biznes dövriyyəsi (Business cycle)

Biznes prosesləri (Business processes)

Biznes riski (Business risk)

Banklararası kreditlər (Interbank Loans)



Bazar üçün müəyyən olunan (Marked-to-market)

Bazar intizamı (Market discipline)

Bazar likvidliyi (Market liquidity)

Bazar riski (Market risk)

Bazar riski üzrə düzəliş (Market Risk Amendment)

Bazar riski kapitalı tələbi (Market risk capital requirement)

Bazar riskinin ölçülməsi (Market risk measurement)

Bazel II Sazişinin Prinsipləri (Pillars 1, 2 and 3 of the Basel II Accord)

Bərpa dərəcəsi (Recovery rate)
C

Cari hesablar (Transaction accounts)


İNDEKS



D

Defoltlar (Defaults)

Defolt vəziyyətində riskə məruz qalma (Exposure at default)

Depozit sertifikatı (Deposit certificate)

Depozit sığortası (Deposit insurance)

Depozitorlar (Depositors)

Dividentlər (Dividends)

Dövlət istiqrazları (Government bonds)

Direktorlar şurası (Board of directors)

Daxili kapital adekvatlığının qiymətləndirilməsi prosesi (Internal capital adequacy assessment process)

Daxili proses riski (Internal process risk)

Daxili reytinq əsaslı yanaşma (Internal rating based (IRB) approach)

Defolt ehtimalı (Probability of default

E

Ehtiyat tələbləri (Reserve requirements)
Ə

Əməliyyat riski kapitalı (Operational risk capital)

Əməliyyat risklərinin idarə olunması (Operational risk management)

Əmtəə (Commodity)

Əsas Göstərici Yanaşması (Basic İndicator Approach)

Əsas risk göstəricisi (Key risk indicator)


F

Faktorinq (Factoring)

Federal Depozit Sığortalama Korporasiyası (Federal Deposit Insurance Corporation)

Forvard müqaviləsi (Forward contract)

Fyuçers müqavilələri (Futures contracts)

Faiz dərəcəsi (Interest rate)

Faiz dərəcəsi riski (Interest rate risk)
G

Mənfəət-zərər hesabatı (Income Statement)

Girov (Collateral)

Gözlənilən zərər (Expected loss)

Gözlənilməyən zərər (Unexpected loss)
H

Hecinq (Hecing)

Hesablaşmalar palatası (Clearinghousing)

Hüquqi risk (Legal risk)
X

Xalis gəlir (Net income)

Xüsusi kapitallı kredit xəttləri (Home equity credit lines)
İ

İqtisadi kapital (Econimic capital)

İnflyasiya (Inflation )

İstehlak kreditləri (Consumer loans)

İpoteka (Mortgage)




K

Kapitalın riskə uyğunlaşdırılmış gəlirliliyi (RAROC)

Kapital hesablamaları (Capital calculations)

Kapital tələbləri (Capital requirements)

Kapital Tələbləri Direktivi (Capital Requirements Directive)

Kapitalın strukturu (Capital structure)

Kompensasiya qalıqları (Compensating balance)

Konsentrasiya riski (Concentration risk)

Konsorsium (Consortium)

Korporativ kredit (Corporate loans)

Korporativ idarəetmə (Corporate governance)

Kredit reytinqi agentlikləri (Credit rating agencies)

Kredit (Credit)

kartları (cards)

xüsusi kapitalı (home equity)

bərpa olunan xəttlər (revolving lines of)

Kredit təhlili (Credit analysis)

Kredit zərarləri (Credit losses)

Kreditin azaldılması metodları (Credit mitigation techniques)

Kredit prosesi (Credit process)

Kreditin keyfiyyəti (Credit quality)

Kredit reytinqləri (Credit ratings)

Kredit riski (Credit risk)

Kredit risklərinin idarə olunması (Credit risk management)

Kreditorlar (Creditors)

Kreidit qabiliyyətlilik (Creditworthiness)

Kreditin 5 C-si (Five Cs of Credit)



Kritik vəziyyət üçün son kreditor (Lender of last resort)

Kredit zərərləri (Loan losses)

Kreditin qiymətləndirilməsi modelləri (Loan pricing models)

Kreditin ödənilmə xüsusiyyətləri (Loan repayment characteristics)

Kreditlər (Loans)

aktivlə təmin olunan (asset- based)

işlək (performing)

qeyri-işlək (non-performing)

qısamüddətli (short-term)

sabit məzənnəli (fixed rate)

üzən məzənnəli (floating rate)

“Kredit-dəyər” nisbəti (Loan-to-value ratio)

Kredit zərərlərinin örtülməsi üçün ehtiyat (Loan loss reserve)

Kredit zərərinin ödənilməsi üçün təminat (Provision for loan loss)

Kreditlərin verilməsi (Underwriting loans)
Q

Qiymətli kağızların birjadan kənar bazarı (Over-the-counter market)
L

Lizinqlər (Leases)

Leveric (Leverage)

Likvidlik (Liquidity)

Likvidlik böhranı (Liquidity crisis)

Likvidlik riski (Liquidity risk)




M

Marja (Margin)

Minimal kapital tələbləri (Minimum capital requirements)

Monetar sabitlik (Monetary stability)

Müflislik (Bankruptcy)

Maliyyə alətləri (Financial instruments)

Maliyyə vasitəçiliyi (Financial intermediation)

Maliyyə bazarları (Financial markets)

Maliyyə sabitliyi (Financial stability)

Maliyyə hesabatları (Financial statements)

Maliyyə sistemi (Financial system)

Mühasibat kitabı (Banking Book)

Mərkəzi bank (Central bank)

Müqavilə şərti (Covenant)

Maraqlı tərəflər (Stakeholders)

Məcmu kapital (Regulatory capital)

Məcmu kapital üzrə tələblər (Regulatory capital requirements)
N

Nəzarət yoxlanışı prosesi (Supervisory review process)

Nağd pul axını (Cash flow )
O

Opsion (Option)

Overdraft kredit müqavilələri (Overdraft Facilities)
Ö

Ödəniş sistemi (Payment system)


P

Pulun yaranması (Money creation)

Potensial (Capacity)

Qeyri-işlək kredit (Non-performing loan)
R

Risklərin idarə olunması (Rsk management)

Risklə ölçülən aktivlər Risk-weigted assets)

Risklər (Risks)

insan (people)

qeyri-sistem (non-systemic)

qeyri-sistematik (residual)

reputasiya (reputation)

sistemlər üzrə (systems)

struktur (struktural)

xarici (external)

Riskli məbləğ (Value-at-risk)
S

Satıcı opsionu (Put option)

Ssenarinin təhlili (Scenario analysis)

Səhmdar (Shareholder)

Standart Yanaşma (Standardized Approach)

Stress sınağı (Stress test)

Sistem üzrə risk (Systematic risk)

Səhmdar kapitalı (Equity)

Satıcı-alıcı qiymətləri fərqi (Bid-ask spread)

Sərt şərtli kredit müqaviləsi (Committed facility)




T

Ticarət kitabı (Trading book)

Tənzimləyici təlimatlar (Regulatory guidelines)

Təkrar alqı sazişi (Repurchase agreement)

Törəmə alətlər (Derivatives)
U

Uzun mövqe (Long position)
Ü

Üstün Daxili Reytinq Əsaslı Yanaşma (Advanced IRB Approach)

Üstün Ölçmə Yanaşması (Advanced Measurement Approach)
V

Valyuta (Currency)

Valyuta məzənnəsı (Exchange rate)
Y

Yoluxma (Contagion)

Yumşaq şərtli kredit müqavilələri (Uncommitted facilities)
Z

Zərər verən defolt (Loss given default)


1-ci dərəcəli kapitalı (Tier 1 capital)

2-ci dərəcəli kapitalı (Tier 2 capital)

3-cü dərəcəli kapitalı (Tier 3 capital)



MÜƏLLİFLƏR
Riçard Apostolik Risk Peşəkarlarının Beynəlxalq Assosiasiyasının (GARP) Prezidenti və İcraçı direktorudur. GARP-dan əvvəl o, Bankers Trust-ın (alman bankı) Strateji Müəssisələr qrupunda çalışaraq maliyyə xidmət şirkətləri üçün kredit riskinin azaldılması və idarəetmə xidmətləri ilə təmin olunması məqsədli maliyyə risklərinin idarə olunması təşəbbüslərinin hazırlanması ilə məşğul olmuşdur. Orada o, kredit riskinin dinamik azaldılması sistemi olan CoVar-ın həmtəsisçisi olmuş və həmçinin müştərilərə risklərin idarə olunması üzrə törəmə sistemlərin və maliyyə strukturlu tədbirlərin faydasının geniş strateji tətbiqi ilə bağlı məsləhət xidməti göstərmişdir.
Bankers Trust-a qədər Riç J.P. Morgan & Co.-nun enerji vasitəçiliyi fəaliyyətləri üzrə qlobal rəhbəri və qlobal səviyyəli məhsul bizneslərinin əməliyyat rəhbəri vəzifələrində çalışmışdır. J.P. Morganda çalışmazdan əvvəl onun özünün konsaltinq şirkəti var idi və Deutsch Bank, Fuji Bank, Discount Corporation of New York və J.P. Morgan kimi əsas investisiya banklarına ilkin əməliyyatlar və idarəetmə məsələləri ilə bağlı məsləhət xidməti göstərirdi. Həmçinin o, S.G. Warburg & Co.-nun Şimali Amerikada fyuçers və opsion biznesinə başlamasından məsul olmuşdur. Riç Deyton Universitetində (marketinq üzrə bakalavr, biznesin idarə olunması üzrə magistr və hüquq üzrə doktor dərəcələrinə yiyələnmişdir. O, ABŞ-ın Qiymətli Kağızlar və Birja Əməliyyatları Komisssiyasında və Çikaqo özəl hüquq şirkətində hüquqşünas və Çikaqo Əmtəə Birjasının Baş müşavir olaraq çalışmışdır.
GARP Tədqiqat Mərkəzinin və GARP Rəqəmsal Kitabxanasının rəhbəri olan Dr. Kristofer Donohu, həmçinin FRM® komitəsinin rəhbəri vəzifəsində çalışır. O, GARP Rəqəmsal Kitabxanasının idarə olunması, GARP üçün risklərin idarə olunması kursları daxil olmaqla, yeni resursların hazırlanması və maliyyə risklərinin idarə olunması mövzularında tədqiqatların aparılması və dəstəklənməsinə görə cavabdehdir.
Bundan əvvəl Kris pensiya fondları və avtomatlaşdırılmış ticarət sistemləri üçün aktivlərin yerləşdirilməsi alətlərini hazırladığı investisiya fondlarında partnyor olaraq çalışmışdır. Daha əvvəl isə Kris Deutsch Asset Management-də Qlobal Tədqiqatlar Mərkəzinin Direktoru vəzifəsində çalışaraq ianələr və əməliyyat xərcli optimal portfel idarəetmələri üçün aktiv öhdəliklərinin idarə olunması, aktivlərin yerləşdirilməsi və istehlak optimizasiyası sahələri üzrə məhsul araşdırması və inkişafına rəhbərlik etmişdir. Həmçinin o, qabaqcıl texnologiya və tədqiqat müdafiəsi podratçısı olan Alptatech şirkətinin Optimizasiya Texnologiyalarının şöbəsinin direktoru olaraq çalışmış və kəşfiyyat təyyarələri marşrutunun planlaşdırılması və verici qrafiki sistemləri üzrə alqoritmlərin hazırlanmasına rəhbərlik etmişdir. Dr. Donohunun portfelin idarə olunması və optimallaşdırılmasına üzrə bir sıra məqalələri dərc olunmuşdur. O, Hamilton Kollecində riyaziyyat üzrə bakalavr və Miçiqan Universitetində Əməliyyatların Tədqiqi üzrə fəlsəfi doktoru dərəcəsinə yiyələnmişdir.
GARP Tədqiqat Mərkəzinin Baş tədqiqatçısı olan Dr. Peter Vent GARP üçün risklərin idarə olunması kursları və digər yeni resursları hazırlayır və maliyyə risklərinin idarə olunması üzrə tədqiqatlar keçirir və dəstəkləyir.
Bundan əvvəl o, Pensilvaniya ştatının Levisburq şəhərindəki Buknel Universitetində baş müəllim olmuşdur. Peter həmçinin Nebraska ştatının Linkoln şəhərindəki Nebraska Universitetində və Macarıstanın paytaxtı Budapeştdəki Mərkəzi Avropa Universitetinin Biznes Məktəbində dərs demişdir. Daha əvvəl isə o, kiçik skandinav investisiya firmasında investsiya analitiki olaraq çalışmışdır. Peter ictimaiyyətə xidmət göstərən bankın və geniş əhatəli texnologiya şirkətinin idarə heyətlərinin üzvüdür. Maliyyə jurnallarında Peterin bir sıra məqalələri dərc olunmuşdur. CFA (Diplomlu Maliyyə Analitiki) dərəcəsi olan Peter, Nebraska Universitetində maliyyə üzrə fəlsəfə doktoru, Stokholm İqtisadiyyat Məktəbində iqtisadiyyat üzrə magistr və Stokholm Universitetinin Hüquq Məktəbində hüquq üzrə magistr dərəcələrinə yiyələnmişdir.

1 Misal üçün, 5 oktyabr 1992-ci ildə, SEK ECU ilə əlaqəli olanda, bir ABŞ dolları 5.30 SEK idi. 1992-ci il dekabrın 23-də, SEKə sərbəst süzmək imkanı verildikdən sonra bir ABŞ dolları 7.12 SEK oldu. SEK-in dəyəri 1992-ci ilin payızında ABŞ dollarına nisbətən 34% aşağı düşmüşdür.

2 Təqdimatın sadəliyi məqsədilə, bu say 5.7 milyon dollardan 6.0 milyon dollara yuvarlaqlaşdırılmışdır.

3

^ Kreditin ümumi məbləği = Kreditin xalis məbləği/1-kredit zərəri ehtiyat əmsalı = 890/1-2% = 908

Kredit itkilərinin əvəzinin ödənilməsi üçün ehtiyat = Kreditin ümumi məbləği * kredit itkilərinin əvəzinin ödənilməsi üçün ehtiyat əmsalı = 908 * 2% = 18

4 BHB profili, 2008c-i ilin iyulu

5 Belçika, Kanada, Fransa, Almaniya, İtaliya, Yaponiya, Lüksemburq, Niderland, İspaniya, İsveç, İsveçrə, Birləşmiş Krallıq və Amerika Birləşmiş Ştatları

6 2008-ci ilədək 11 G-10 ölkəsi var idi: Belçika, Kanada, Fransa, Almaniya, İtaliya, Yaponiya, Niderland, İsveç, İsveçrə, Birləşmiş Krallıq və ABŞ

7 Avstriya, Belçika, Kipr, Çexiya, Danimarka, Estoniya, Finlandiya, Fransa, Almaniya, Yunanıstan, Macarıstan, İrlandiya, İtaliya, Latviya, Litva, Lüksemburq, Malta, Niderland, Polşa, Portuqaliya, Slovakiya, Sloveniya, İspaniya, İsveç və Birləşmiş Krallıq

8 İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatı (İƏİT) demokratik hökumətə və bazar iqtisadiyyatına malik 30 inkişaf etmiş ölkənin daxil olduğu təşkilatdır.

9 ABŞ-da müxtəlif növ banklar üçün depozit sığortasını təmin edən bir neçə hökumət agentliyi mövcuddur. Baş depozit sığortası agentliyi isə FDSK-dır.

10 Depozit Sığortaçılarının Beynəlxalq Assosiasiyası, Ölkə sistemi siyahısı, 1 may 2008

11 “Dünyada depozit sığortası: Müfəssəl məlumat bazası”, Aslı Demirgüc-Kunt, Baybars Karacaovali və Luc Laeven (Dünya Bankı və CEPTR), Dünya Bankının Siyasəti, Tədqiqat sənədi 3628, iyun 2005.

12 KOM-ların və korporativ ölçülərin izahı geniş şəkildə fərqlənir. Məsələn, Bazel II Sazişinin 5-cı Qoşmasında KOM-lara verilən kreditlər illik satış dövriyyəsi 50 milyon avrodan aşağı korporasiyalara kreditlər olaraq açıqlanır.

13 Sistematik risk sistem riski ilə qarışdırılmamalıdır (bax Bölmə 3.1.2), sistem riski fəlakət hadisəsinə görə maliyyə sisteminin məhv ola bilməsi riskidir.

14 Müxtəlif opsion növlərini ayırd etmək üçün alternativ yanaşmalardan istifadə oluna bilər.

15 “UBS Maliyyə Hesabatı, İkinci Rüb 2008”, http://www.ubs.com.

16 “2008 Aralıq Hesabat, HSBC Holdings plc”, http://www.hsbc.com.

17 “Barclays PLC, Aralıq Nəticələr, 2008 rəqəmləri”, http://www.investorrelations.barclays.co.uk.

18 “BBVA, Rüblük Hesabat, yanvar-iyun 2008”, http://www.bbva.com.