[]
Yüklə 7,15 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ƏMİRLƏRƏ NƏSİHƏT ETMƏK
469
Çünki mənim salehliyim yalnız özümün, başçıların salehliyi isə bütün müsəlmanların (ölkələrin islahı) xeyrinədir – bu sözləri eşidən İbn Mübarək – rahmətullahi aleyhi – onun alnından öpərək: «Ey xeyir (işlərin) müəllimi! Bunu sənin kimi gözəl (şəkildə kim çatdıra bilərdi?» 1382 . Həsənul Bəsri – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: «Onu da bil ki – Allah sənə rəhm etsin – hökmüdarların zülmləri Allahın intiqamlarından bir intiqamdır. Uca Allahın intiqamlarına da qılıncla qarşılıq verilməz. Bu intiqamlar dua, tövbə, Allaha dönüş, günahlardan çəkinmək ilə bir tərəf edilir və silinir. Allahın intiqamı qılıncdan daha da itidir» 1383
. Başqa bir rəvayətdə: «Həsənul Bəsri – rahmətullahi aleyhi – Həccaca bəd dua edən bir kimsənin sözlərini eşitdikdə belə demişdir: «Bunu etmə, Allah sənə rəhmət etsin. Əslində bu müsibətlər sizə öz əllərinizlə etdiklərinizdən ötrü gəlmişdir. Biz qorxuruq ki, Həccac əsir edilir və ya ölürsə, meymunlar və donuzlar gəlib sizə rəhbər olurlar» 1384
. İmam Nəvəvi – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: «Müsəlman rəhbərlərə nəsihətə gəlincə, haqq üzərə onlara yardım etmək, bu xüsusda onlara itaət etmək, yumşaqlıqla və uyğun bir dillə onlara haqqı əmr etmək, onları başa salmaq, öyüd vermək və unutduqları şeyləri onlara təkrar bildirməklə olur» 1385 . əl-Xalləl öz «Sünnə» 1/83 əsərində İmam Əhməd – rahmətullahi aleyhi – nin rəhbərlər haqqında belə dediyini rəvayət etmişdir: «Mən gecə-gündüz imam üçün müvəffəqiyyət arzulayır və Allahın ona kömək olması üçün dua edirəm və bunu özümə vacib bilirəm».
İbn Kusayb əl-Adai deyir ki: “Bir gün Əbu Bəkrə ilə minbərin yanında oturmuşdum Bu zaman Abu Amir çox nazik bir libasda xütbə verirdi. Əbu Bilal dedi: “Bizim əmirə baxın, fasiqlərin libasını (ipək) geyinir” dedi. Əbu Bəkrə dedi: “Yum ağzını, mən Peyğəmbərin – sallallahu aleyhi və səlləm - belə dediyini eşitdim: Kim əmirini alçaltmağa çalışarsa Allah da onu alçaldar” 1386 .
Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm - buyurdu: «Din nəsihətdir». Kimə? (Ya Rəsulullah!) deyə soruşduq. (Peyğəmbər) buyurdu: «Allaha, kitabına, rəsuluna, müsəlmanların rəhbərlərinə və bütün müsəlmanlara» 1387
. Bir halda ki, nəsihətin vacibliyi sübuta yetirildi, deməli hər bir müsəlmanın buna riayət
1382
«Şərhu Sünnə» s. 114, Əbu Nueym «Hiylətul Övliya» 8/91. 1383
İbnul Cövzi «Ədəbul Həsənul Bəsri» s. 119. 1384
İbnul Cövzi «Ədəbul Həsənul Bəsri» s. 119. 1385
Şərhu Səhih Müslim 2/241. 1386
Tirmizi 2224, əl-Albani “Səhih”. 1387
Səhih Müslim 55. 470
etməsi labüddür. İbn Rəcəb – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: «Müsəlman rəhbərlərə qarşı nəsihətə gəlincə – onları saleh və ədalətli görmək, müsəlmanların bir əmir ətrafında birləşmələrini istəmək, müsəlmanların dağılmasını, partiyalara, firqələrə bölünməsini istəməmək, Allahın əmrlərinə uyğun gələn hər bir məsələdə onlara itaət etmək, onlara qarşı çıxmaq istəyənlərə nifrət hissi bəsləmək və Allaha itaətdə onların güclənməsini ümid etmək» 1388
. İyad b. Ğanəmin Hişam b. Hukeyməyə belə dediyi rəvayət olunur: «Məgər sən Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm – in: «Kim öz başçısına nəsihət vermək istəyirsə bu işi (hamıya) car çəkərək aşkarda ona bildirməsin. (Əksinə) onun əlindən tutub xəlvətə çəkilsin. Əgər başçısı onun bu nəsihətini qəbul edərsə söz yox, yox əgər qəbul etməzsə artıq nəsihət verən öz borcunu yerinə yetirmişdir» sözlərini eşitməmisənmi?» 1389 . Peyğəmbər – sallallahu aleyhi və səlləm - buyurdu: “Kim əmirinə nəsihət etmək istəyərsə bunu gizlində etsin, aşkarda deyil” 1390 . İbn Abbasdan - radıyallahu anhu – əmirlərə nəsihət barəsində soruşduqda dedi: “Əgər sən bunu etmək istəyirsənsə elə et ki, səninlə onun arasında heç kimsə olmasın və öz imamın haqqında qeybət etmə!” 1391 . İbn Bazz – rahmətullahi aleyhi – bu hədis ilə bağlı deyir ki: «Saleh Sələflər heç vaxt əmirlərin səhvlərini bəyan etməzdilər. Onlar haqqında məscidlərin minbərlərindən xəbər verməzdilər. Çünki onlar bilirdilər ki, bu cür əməllər pis nəticələrə və əmirlərə haram olmayan əməllərdə də itaətsizliyə gətirib çıxardır. Əmirlərə qarşı bu cür çıxışlar üsyanlara gətirib çıxardır ki, bunun da ziyandan başqa bir nəticəsi olmur. Saleh Sələflər onlara nəsihətlər verər, onlara məktublar yazar, yaxud da əmirlərə yaxın olan insanlar vasitəsilə onlara gözəl nəsihətlər verərdilər. İnsanları günahlardan çəkindirdikdə (içkidən, zinadan, rüşvətdən və s.) onların adlarını çəkmədən bunu edərdilər. İstər bu alim olsun, istərsə də sıravi bir müsəlman» 1392 .
Bir gün insanlar Usamə b. Zeyd - radıyallahu anhu – ya Osman - radıyallahu anhu – ilə danışmağı xahiş etdilər. O: «Siz elə zənn edirsiniz ki, mən onunla söhbət etməmişəm. Vallahi mən hər kəsdən öncə heç kəsin etmədiyini edərək onunla üzbəüz söhbət etdim» 1393
. İbn Həcər əl-Əskalani – rahmətullahi aleyhi – deyir ki: «Bu hədis bizlərə onu bəyan edir ki, əmirlərlə danışdıqda onlara hörmətlə yanaşmalı və onlarla danışdıqda müəyyən ədəb formalarına riayət
1388 Cəmiul Ulum bəl Hikəm 1/222. 1389 İbn Əbi Asim «Sünnə» Məhəmməd Nəsirin təhqiqi ilə 2/521 hədis 1096, Həkim «Mustədrək» 3/329 hədis 5269, Beyhəqi «Sünnənul Kubra» 8/164, Təbərani «Mucəmul Kəbir» 17/167 hədis 1007. 1390
Əhməd 3/403, İbn Əbi Asim 1097, əl-Albani “Səhih”. 1391
İbn Əbi Şeybə 15/74, Səid İbn Mənsur 4/1657. 1392
Fətvalar toplusu 27-28 səh. 1393
Buxari 3267, Müslim 2989. Yüklə 7,15 Mb. Dostları ilə paylaş:
|