Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami adina əDƏBİyyat institutu
Yüklə 4,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- GENEALOGY АКАДЕМИК ИСА ГАБИББЕЙЛИ: ГЕНЕАЛОГИЯ
- 142 -
AKADEMİK İSA HƏBİBBƏYLİ: NƏSİL ŞƏCƏRƏSİ ACADEMICIAN HABIBBEYLI: GENEALOGY АКАДЕМИК ИСА ГАБИББЕЙЛИ: ГЕНЕАЛОГИЯ
- 143 -
- 144 -
Həbibbəyli İsa Əkbər oğlunun mənsub olduğu nəsil qədim zamanlardan etibarən indiki Şərur rayonunun Danzik kəndində yaşamışdır. Keçmiş Danzik kəndindəki orta əsr qəbiristanlığında bu nəslə aid qəbirlər mövcud idi. Danzik sözünün etimoloji mənası «Kitabi-Dədə Qorqud» dastanlarındakı «dansux» sözündən olub, erkən dan çıxan yer mənasını ifadə edir. Səfəvi hökmdarı Şah İsmayıl Xətainin hökmü ilə XVI əsrin əvvəllərində Şərur mahalından bir çox kəndlərin əhalisinin bir hissəsi Türkiyə ərazisinə köçürülmüşdür. Bu kəndlərdən hər birinin adında Türkiyə ərazisində eyni adlı kəndlər salınmışdır. Həmin kəndlərdən biri olan Danzik kəndindən köçürülənlər Türkiyənin XVI əsrdə Ərzincan vilayətində məskunlaşdırılmışdır. İsa Həbibbəylinin mənsub olduğu nəsil də Ərzincana köçürülmüş, digər həmyerliləri ilə birlikdə bu- rada Danzik adlı kənd salmışlar. Həmin kəndin adı XX əsrin altmışıncı illərindən sonra yeniləş- dirilərək etimoloji mənasına uyğun şəkildə Tanyeri adlandırılmışdır. XVI – XVII əsrlərdə regionda gedən ictimai-siyasi hadisələrlə, hərbi münaqişələrlə əlaqədar olaraq nəslin taleyində müvəqqəti yerdəyişmələr olsa da bu şəcərə bütövlükdə dərin kökləri ilə Naxçıvana bağlıdır. Elmi ədəbiyyatda Şərur Vəkilovları Naxçıvan Kəngərlilərinin bir qolu hesab olunur. VIII əsrin ortalarından etibarən bu nəsil Naxçıvan şəhərində məskunlaşmışdır. Nəslin o zamankı tarixi siması olan Əlixan Naxçıvan şəhərindəki Əlixan məhəlləsini salmışdır. Naxçıvan şəhərindəli Əlixan məhəlləsi və şəhərin ətrafındakı Əliabad kəndi onun adı ilə bağlıdır. Əlixan məhəlləsinin baş tərəfində - Bazarçayın üstündə vaxtilə qurulmuş qoşa dəyirmanlar da Əlixana məxsus olmuşdur. Qoşa dəyirmanlar XX əsrin yetmişinci illərinə qədər fəaliyyət göstərmişdir. . Əlixanın xahişi ilə Naxçıvan mahalının hakimi Kalbalıxan Naxçıvanski şəhərdəki Əlixan məhəlləsini və şəhərətrafı torpaqları alıb, əvəzində dədə-baba yurdlarını, yəni Şərur rayonunun indiki Dizə kəndindən yuxarıda Arpaçay boyunca və dağətəyi ərazidə yerləşən kəndləri ona qaytarmışdır. Beləliklə, nəslin yenidən ata yurduna qayıdışı baş tutmuşdur. Bundan sonra Əlixan ailə üzvləri ilə birlikdə Danzik kəndində yerləşmişdir. Onun ixtiyarında aşağıdakı kəndlər omuşdur: Danzik, Çivə, Cağazir, Dəvəölən, Yaycı, Bulaqbaşı və Axura. Hətta Şərurdan Dərələyəzə gedən yolun üzərindəki Alıxan pəyəsi adlanan oba yeri də Əlixana mənsub olmuşdur. Bundan başqa, Dərələyəzdən Göyçə mahalına ayrılan yoldakı Selimin gədiyi deyilən yüksəkliyin qurtaracağındakı qədim karvansaradan sağ tərəfdə yerləşən Bəyalı yaylağı da Əlixanlı nəslinə aid idi. Məşhur Əyricə yaylağının girəcəyində olan Bəyalı yaylağının əhatə etdiyi torpaqları bu nəslin nümayəndələri satın alaraq yay mövsümündə heyvandarlıq üçün yaylaq məqsədilə istifadə etmişlər. Əlixanın oğlu İbrahim Sultan bəy torpaqlarının və yaşayış məntəqələrinin idarə olunmasında xüsusi qabiliyyət nümayiş etdirmişdir. Taleyin hökmü ilə Gülüstan müqaviləsindən sonra İranda Maku vilayətində yaşamağa məcbur olmuş Əlixanı Şərur mahalında onun bacarıqlı oğlu İbrahim Sultan layiqli şəkildə əvəz etmişdir. Bu mərhələdən sonra nəsil həm də İbrahimsultanlılar adlandırılmışdır. İbrahim Sultanın yeddi oğlu var idi: Həsənalı Sultan, Qasıməli Sultan, Abbasəli Sultan, Hüseynqulu Sultan, Əhmədalı Sultan, Hüseynalı Sultan və Vəkil Sultan. Hazırda bu şəxsiyyətlərin hər birinin adı ilə nəslin ayrı-ayrılıqda inkişaf etmiş müxtəlif qolları formalaşmışdır. İsa Həbibbəylinin mənsub olduğu qol İbrahim Sultanın oğlu Qasıməli Sultanın adı ilə bağlıdır. Beləliklə, nəslin hələlik məlum olan tarixi şəcərəsini aşağıdakı kimi yazmaq olar:
İbrahim Sultan ağa - XIX əsrin ortalarınadək yaşamış, Şərur bölgəsinin Danzik kəndində dünyasını dəyişmişdir.
Qasıməli Sultan - İbrahim Sultanın oğlu, XIX əsrin 70-ci illərində Danzikdə ömrünü başa vurmuşdur. - 145 -
kəndini və bu kəndi əhatə edən torpaqları idarə etmiş, XIX əsrin sonlarında həmin kənddə vəfat etmişdir.
Həbibbəy Məhəmməd bəy oğlu - Danzik kəndinin Arpaçayın axarı boyunca sol tərəfindəki torpaqlara sahiblik etmişdir. Mehrə dərəsi adlanan yerdə heyvandarlıqla da məşğul olmuş, qoyun sürüləri və at ilxısı saxlamışdır.
Danzik kəndində dükanı, dəyirmanı, pambıq ayıran sexi olmuşdur. Sovet hökuməti illərində də fəaliyyət göstərən həmin dəyirman rejimin qadağalarına baxmayaraq el arasında «Həbibbəyin dəyirmanı» adlandırılmışdır.
XX əsrin əvvəllərində övladları Əli və Bəhmanı oxutmaq məqsədilə müvəqqəti olaraq İrəvan yaxnlığındakı Qəmərliyə köçmüşdür. Birinci Dünya Müharibəsi zamanı yenidən doğma kəndinə qayıtmışdır. Həbib bəy 1915-ci ildə qəflətən vəba xəstəliyinə tutulmuş və Danzik kəndində dünyasını dəyişmişdir.
Əli bəy Həbib bəy oğlu (1889-1957) əkinçiliklə məşğul olmuş, yaxşı rəncbər kimi tanınmışdır. Sovet dövründə bəy ifadəsini işlətməyin çətinlikləri olmasına və əkinçilik etməsinə baxmayaraq, ona həmişə Əli bəy deyə müraciət olunmuşdur. Danzik kəndində və ətraf kəndlərdə Əli bəy və qardaşı Bəhman bəyi Həbibbəyin uşaqları kimi tanımışlar.
Əli bəy Həbib bəy oğlu 22 fevral 1957-ci ildə Danzik kəndində vəfat etmişdir. Arpaçay dəryaçasının tikilməsilə əlaqədar olaraq onun və arvadı Sara xanımın məzarları Şərur rayonunun Dan yeri kəndinin qəbiristanlığına köçürülmüşdür.
Əkbər Əlibəy oğlu Həbibbəyli (1906-1992) -Danzik kənd məktəbində 50 ildən çox müəllimlik etmişdir. İsa Həbibbəylinin atasıdır. Anası Qəndab Məhəmməd qızı Həbibbəylidir (1929).
Həbibbəyli İsa Əkbər oğlu (1949) – AMEA-nın vitse-prezidenti, AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru, Əməkdar elm xadimi, akademik, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatıdır.
İsa Həbibbəyli 1996-2013-cü illərdə Naxçıvan Dövlət Universitetinin rektoru vəzifəsində çalışmışdır.
Həyat yoldaşı Abdullayeva Həqiqət Həsənqulu qızı (1951-1998) - Naxçıvan Dövlət Univer- sitetinin dosenti idi. Pedaqoji elmlər namizədi elmi dərəcəsi almışdı.
Oğlu Səhət Həbibbəyli (1979) - Naxçıvan MR Dövlət Gömrük Komitəsinin sədr müavinidir. Nəvələri: İsa və Aydan.
Oğlu Ərəstu Həbibbəyli (1980) – Azərbaycan Prezidenti Administrasiyası yanında Xarici əlaqələr şöbəsi müdirinin müavini, iqtisadiyyat üzrə fəlsəfə doktorudur. Nəvələri: Həqiqət, Banu, Sani.
Həbibbəyli Musa Əkbər oğlu (1951-1990) – Yusif Məmmədəliyev adına Naxçıvan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun riyaziyyat ixtisasını bitirmişdir. İndiki Dan yeri kənd orta məktəbinin direktoru vəzifəsində çalışmışdır. Metodist müəllim idi.
Həyat yoldaşı Allahverdiyeva Məxmər Allahverdi qızı. Övladları: qızı Türkan Həbibbəyli (1981). Oğlanları:Orxan Həbibbəyli (1982) və Ürfan Həbibbəyli (1989). Nəvələri: Nəvələri: Firuzə, Məhəmməd, Musa. Yüklə 4,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|