Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin p r e z I d e n t k I t a b X a n a s I
Yüklə 5,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin PREZİDENT KİTABXANASI ────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────── 295 "Dağlıq Qarabağ: məxəzlərdən oxunmuş tarix" monoqrafiyasının başlıca məziyyətlərindən bəhs edərkən diqqəti, ilk növbədə, müəllifin bir sıra ən mühüm elmi uğurlarına cəlb etmək istərdim. Hər şeydən əvvəl, akademik Ramiz Mehdiyev müxtəlif dillərdə olan ilk mənbələrdəki, o cümlədən erməni mənbələrindəki və erməni tarixçilərinin əsərlərindəki çoxsaylı faktlara söykənərək müasir erməni saxtakarlarının uydurduqları əsas "dəlili" onların əlindən alır, ermənilərin guya Cənubi Qafqazın "aborigen əhalisi" olması barədəki saxta erməni uydurmalarını alt-üst edir. Müəllif düzgün olaraq belə bir əsaslı elmi nəticəyə gəlir ki, ermənilər böyük dövlətlərin Cənubi Qafqazda möhkəmlənmək uğrunda apardıqları rəqabət mübarizəsinin gedişində çar Rusiyası tərəfindən Qacarlar İranı və Osmanlı imperiyasına qarşı gələcək müharibələrdə istifadə olunmaq üçün bir alət olaraq Cənubi Qafqaza, o cümlədən Şimali Azərbaycan torpaqlarına köçürülüb gətirilmişdir. Müəllif Azərbaycanın tarixi müqəddəratı üçün çox ağır nəticələr verən bu tarixi prosesin məhz 14 may 1805-ci il tarixli Kürəkçay müqaviləsi ilə başlandığını qeyd edir. Bu, tamamilə doğru elmi nəticədir. Tarix İnstitutunda Kürəkçay müqaviləsi ilə bağlı aparılan elmi axtarışlar da sübut edir ki, Qarabağ xanlığının çar Rusiyasının tərkibinə keçdiyini təsdiqləyən bu müqavilə Rusiya imperiyası ilə Azərbaycan dövləti olan Qarabağ xanlığı arasında bağlanmışdı. Bu traktatda bir yerdə də olsa belə nə "erməni" sözü işlədilir, nə də "ermənilərdən" bəhs olunur! Akademik Ramiz Mehdiyevin yazdığı kimi, həmin müqavilə imzalanarkən Qarabağ xanlığının qədim yerli əhalisi Azərbaycan türklərindən ibarət idi. Ümumiyyətlə, Türkmənçay müqaviləsinin bağlanmasına qədər Cənubi Qafqaz əhalisinin böyük əksəriyyəti müsəlmanlardan ibarət idi ki, onların da içərisində Azərbaycan türkləri üstünlük təşkil edirdi. Akademik Ramiz Mehdiyevin gəldiyi bu mühüm elmi nəticə həm tarixi həqiqətdir, həm də bütün dillərdə olan ilk mənbələrin məlumatları ilə təsdiq olunur. Müəllif erməni saxtakarlarını sonadək ifşa etmək üçün düzgün olaraq, öz əsərində ermənilərin Cənubi Qafqaza köçürülüb gətirilməsinə "Ermənilərin Cənubi Qafqaza miqrasiyası" adlı ayrıca başlıq ayırmışdır. Həmin başlıqda Rusiya imperiyasının İrəvan və Naxçıvan xanlıqlarının ərazilərində yaratdıgı "Erməni vilayəti"ndən tutmuş ayrı-ayrı dövrlərdə Osmanlı imperiyası və Qacarlar İranından Azərbaycan torpaqlarına köçürülmüş ermənilərin sayı, özünə "vətən" axtaran bu köçəri etnosun Şimali Azərbaycanda, o cümlədən keçmiş İrəvan və Qarabağ xanlıqlarının ərazilərində oturaqlaşdırılması, çar Rusiyası müstəmləkəçilərinin hərtərəfli yardımı ilə aborigen əhali olan Azərbaycan türklərinin sıxışdırılıb doğma torpaqlarından didərgin salınması, xalqımıza qarşı törədilən soyqırımları, deportasiyalar, min illərlə mövcud olmuş Azərbaycan toponimlərinin erməniləşdirilməsi, bu iyrənc və məqsədyönlü "siyasətin" bu gün Dağlıq Qarabağda da davam etdirilməsi barədə zəngin faktik material verilir. Düşünürəm ki, Ramiz Mehdiyevin bu elmi uğuru erməni saxtakarlarına sarsıdıcı zərbədir. Yeri gəlmişkən, çox yaxşı haldır ki, müəllif ermənilərin bizim torpaqlarımıza - Şimali Azərbaycana 1828-ci ildən etibarən köçürülüb gətirilməsini sübut etməklə kifayətlənmir. Tarixin daha dərin qatlarına enir, "tarixin atası" Herodota, onlarla qədim Roma, yunan, erməni, Suriya, rus, ingilis və digər dillərdəki ilk məxəzlərə, elmi ədəbiyyata istinad edərək ermənilərin Asiya qitəsinin də yerli əhalisi olmadığını, onların Kiçik Asiyaya kimmerlərin təzyiqi ilə Balkan yarımadasından köçüb gəldiyini açıqlayır. Və öz kitabının oxucularına belə bir tarixi həqiqəti yetirir ki, erməni etnosu və onun dili, əlifbası ayrı-ayrı dövrlərdə frigiya, yunan, Suriya, İran mənşəli etnosların təsiri ilə və onların qarışığından yaranmışdır. Bu gün ermənilərin özlərinə aid etdiyi "mədəniyyət", hətta "erməni" adının özü belə onların özlərinə - haylara aid deyil, oğurluqdur. Bu da bir inkarolunmaz tarixi həqiqətdir ki, Şimali Azərbaycana köçürüldükdən sonra ermənilər Azərbaycan xalqının da güclü mədəni təsirinə məruz qalmış, bu dəfə Azərbaycan mədəniyyətinin ayrı-ayrı nadir incilərini oğurlayıb "özəlləşdirməklə" məşğul olmuşlar. Bu iyrənc peşəni indi də davam etdirirlər. Akademik Ramiz Mehdiyev ermənilərin Cənubi Qafqaza, o cümlədən Şimali Azərbaycan torpaqlarına köçürülüb gətirilmə etnos olduğunu sübut etmək üçün antropoloji və arxeoloji tədqiqatların nəticələrini öz tədqiqatına geniş surətdə cəlb etmişdir. Və bütün aydınlığı ilə aşkara çıxarmışdır ki, müasir Ermənistanda - keçmiş İrəvan xanlığının ərazisində aparılan arxeoloji qazıntılar da təsdiq edir ki, 180-200 il bundan əvvəl həmin torpaqlarda ermənilər yaşamamışlar. Ermənilər antropoloji tip olaraq da bu torpaqlara yad etnosdur. Görkəmli alim bu həqiqəti sübut etmək üçün daha dərinə gedərək zaman-zaman büruzə verən "erməni xəstəliyinin" də Aralıq dənizi boyu ölkələr üçün xarakterik olduğunu, ümumiyyətlə, Qafqaz üçün yad bir xəstəlik olduğunu qeyd edir. Beləliklə, akademik Ramiz Mehdiyevin çoxsaylı ilk mənbələrə əsaslanaraq apardığı kompleks araşdırmalar bir daha sübut edir ki, ermənilərin Cənubi Qafqazın guya "aborigen etnosu olması", "erməni tarixinin" qədim Urartu mədəniyyətinə pərçimlənməsi erməni saxtakarlarının heç bir elmi əsası olmayan uydurmasıdır. Əlbəttə, bir yazıda haqqında bəhs etdiyimiz qiymətli tədqiqatın bütün məziyyətlərini əhatə etmək mümkün deyil. Lakin alimin yeni monoqrafiyasında öz əksini tapmış bir mühüm elmi nəticəni mütləq oxucuların diqqətinə çatdırmaq istərdim. Yüklə 5,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|