Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin p r e z I d e n t k I t a b X a n a s I
Yüklə 5,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Xalq qəzeti
- Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsinin tarixi sovet və Rusiya tarixşünaslığında Havva Məmmədova
- Azərbaycan tarixi üçün həlledici hadisələr-iqtisadi, siyasi, tarixi cəhətdən önəmli hadisələr düzgün
- Ключевые слова
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin PREZİDENT KİTABXANASI ────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────── 299 Bu məqsədlə, qətnamə tərəflərin əməkdaşlığa hazır olduğunu vurğulayaraq, BMT sisteminin təşkilat və proqramlarını, xüsusilə də BMT-nin Ətraf Mühit Proqramını ATƏT-lə əməkdaşlıq etməyə çağırdı. ATƏT-in 4- 12 oktyabr 2006-cı il tarixlərində həyata keçirdiyi faktaraşdırıcı missiyası yanğınların zərər çəkmiş ərazilərin ətraf mühitinə qısa və uzunmüddətli ziyanını dəyərləndirdi və “yanğınların ətraf mühit və iqtisadiyyata zərər verdiyini və insan sağlamlığı və təhlükəsizliyinə təhlükə yaratdığını” təsdiq etdi. 14 mart 2008-ci il tarixində BMT Baş Məclisi özünün 62-ci sessiyasında Azərbaycanın işğal olunmuş ərazilərində vəziyyətə dair A/RES/62/244 saylı qətnamə qəbul etdi. Azərbaycan Respublikasının Dağlıq Qarabağ bölgəsi və ətrafındakı silahlı münaqişənin beynəlxalq sülh və təhlükəsizliyə təhlükə törətdiyindən ciddi narahatlıq keçirən BMT Baş Məclisi Azərbaycan Respublikasının suverenliyini və beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərinin toxunulmazlığına güclü dəstəyini bir daha təsdiq edərək, erməni qoşunlarının Azərbaycan Respublikasının bütün işğal olunmuş ərazilərindən dərhal, tam və qeyd-şərtsiz çıxarılmasını tələb etdi. Baş Məclis, eyni zamanda, işğal olunmuş ərazilərdən qovulmuş əhalinin öz yurd-yuvalarına qayıtma hüququnu bir daha təsdiq etdi. Qətnamə həmçinin Azərbaycan Respublikasının Dağlıq Qarabağ bölgəsinin erməni və azərbaycanlı icmalarına Azərbaycan Respublikası tərkibində səmərəli demokratik özünüidarə sistemi yaratmağa imkan verəcək normal, təhlükəsiz və bərabər əsaslarda yaşama şəraitinin təmin edilməsinin zəruriliyini dilə gətirdi. Baş Məclis Azərbaycan Respublikasının ərazilərinin işğalı nəticəsində yaranmış vəziyyəti heç bir dövlətin qanuni hesab edə bilməyəcəyini və işğal olunmuş ərazilərə heç bir dövlətin yardım göstərə bilməyəcəyini də qeyd etdi. Bütün bunlara baxmayaraq, digər hərbi işğal hallarında olduğu kimi, Ermənistan işğal olunmuş ərazilərdə “seçkilər” və “referendumlar” keçirərək, işğal etdiyi ərazilərdə baş verənlərlə bağlı öz rolunu ört-basdır etməyə çalışır. Buna misal olaraq 10 dekabr 2006-cı il tarixli “Konstitusiya referendumu”nu və 19 iyul 2007-ci il tarixli “prezident seçkiləri”ni və sonrakı illərdə edilmiş qanunsuz seçkiləri göstərmək olar. Beynəlxalq ictimaiyyət bu kimi qeyri-qanuni hallar və onların sülh prosesinə mənfi təsiri ilə bağlı özünün birmənalı və prinsipial mövqeyini ifadə etmiş, eləcə də Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə hörmətini bir daha təsdiq etmişdir. “Xalq qəzeti”.-2014.-6 noyabr.-N 242.-S.6. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin PREZİDENT KİTABXANASI ────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────────── 300 Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsinin tarixi sovet və Rusiya tarixşünaslığında Havva Məmmədova, tarix elmləri doktoru, professor mamedova@mail.ru Nazim Məmmədov, AMEA A.A. Bakıxanov adına Tarix İnstitutunun a. e. i., tarix elmləri doktoru n.@yahoo.com Azərbaycan tarixi üçün həlledici hadisələr-iqtisadi, siyasi, tarixi cəhətdən önəmli hadisələr düzgün araşdırılmalıdır. Bu bizim üçün lazımdır. Bu günümüz üçün önəmlidir, gələcəyimiz üçün vacibdir. İlham ƏLİYEV Açar sözlər: Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ, Ermənistan, tarix, münaqişə, arxiv sənədləri. Ключевые слова: Азербайджан, Нагорный Карабах, Армения, история, конфликт, документы из архива. Key words: Azerbaijan, Nagorni Karabakh, Armenia, history, conflict, archives documents. Azərbaycan SSR-in Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin (1923-1991-ci i1lər) tarixi - Vətən tarixinin ən mürəkkəb və ziddiyyətli bir dövrünü əhatə edir. Bu dövrün 1920-1930-cu illərində Azərbaycanda (həmçinin onun ayrılmaz bir hissəsi olan Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətində) idarəçiliyin yeni sistemi yaranmış, iqtisadiyyatda, cəmiyyətin ictimai-siyasi həyatında, mədəni-mənəvi aləmində köklü dəyişikliklər baş vermişdir. Eyni zamanda hamin dövrün xarakterik xüsusiyyətlərindən biri də 1941-1945-ci illəri əhatə edən Böyük Vətən müharibəsi illəri, 1946-1991-ci illərdə isə quruculuq, mürəkkəb, ziddiyyətli inkişafla xarakterizə olunmuşdur. Yenidən, hərtərəfli dərin təhlil edilməsinə və qiymətləndirilməsinə ehtiyac olan əsas problemlərə peşəkar tarixçilərin prinsipial elmi münasibətlərinin müəyyənləşdirilməsi mə- [səh. 54-55] sələsi bu gün daha kəskin xarakter almışdır. Bəhs olunan dövrdə Dağlıq Qarabağda sovet hakimiyyətinin qurulmasını şərtləndirən amillər - “kollektivləşdirmə, sənayeləşdirmə və mədəni quruculuq” azərbaycanlılara qarşı repressiyalar, dini-milli adət-ənənələrə qarşı mübarizə, süni surətdə azərbaycanlıların sayının azaldılması, Azərbaycanın qədim yer adlarının erməniləşdirilməsi, Dağlıq Qarabağın Azərbaycandan qoparmaq cəhdləri və onun törətdiyi ağır nəticələr, erməni və ruslardan ibarət totalitar rejimin bərqərar olması, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün pozulması və digər məsələlərin analitik təhlili və düzgün, obyektiv qiymətləndirilməsi mövzunun aktuallığını şərtləndirən amillərdir. Azərbaycanın Dağlıq „Qarabağ bölgəsinin tarixinin tədqiqi son dövrlər daha ciddi xarakter almışdır. Dövlət başçımızın bu sahəyə diqqət və qayğısı bu işi daha da sürətləndirmişdir. Belə ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Ilham Əliyev 27 aprel 2011-ci ildə AMEA-nın illik ümumi yığıncağındakı çıxışında göstərmişdir ki, “Bu gün tarix elmləri ilə bağlı olan məsələlər daim diqqət mərkəzindədir. Biz bu məsələyə çox böyük diqqət göstəririk. Man çox şadam ki, tarixçilərimiz çox sanballı və əsaslı asarlar yaradırlar. Xüsusilə Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin mövcudluğu bizə diktə edir ki, bu sahəyə daha da böyük diqqət göstərək. Çünki bu bölgənin tarixi ermənilər tərəfindən daim saxtalaşdırılır, daim təhrif olunur. Şadam ki, alimlərimiz mənim çağırışıma müsbət cavab verərək qısa müddət ərzində Dağlıq Qarabağın tarixi ilə bağlı Çox gözəl və real faktlara əsaslanmış əsərlər yaratmışlar... Bu gün Ermənistan dövləti bizə qarşı ərazi iddiası ilə çıxış edir. Torpaqlarımız işğal altındadır. Dağlıq Qarabağ bütövlükdə işğal edilib. Dağlıq Qarabağ azali Azərbaycan torpağıdır. Erməni təbliğatı bütün dünyada bizə qarşı işə salınıbdır. Biz sübut etməliyik ki, Ermənistan da, Dağlıq Qarabağ da bizim torpaqlardır. Bu sahədə görülən işlərlə kifayətlənmək olmaz. Dəyərli elmi araşdırmalar, elmi əsərlər, kitablar yazilmalıdır və mən deyərdim ki, bu çox vacibdir. Bu sahədə xeyli işlər görülmüşdür və çox şadam ki, bu istiqamətdə işlər gedir. Biz bu sahədəki işimizi daha da gücləndirilməli, müasirləşdirməliyik. Həlli vacib olan məsələlərə nəinki alimlərimiz, hesab edirəm ki, bütün ictimaiyyət fəal qoşulmalıdır” (səh. 5, 6, 18). Əlbəttə, Prezidentimizin yuxarıdakı darin məzmunlu çıxışı bizim üçün mühüm məramnamə rolunu oynamaqla, mövzunun aktuallığında şübhə yeri qoymur. Qeyd edək ki, XX yüzilliyin 70-80-ci illərində humanitar-ictimai elmlər sahəsində mühüm nailiyyətlər əldə edilmişdir. Ramiz Mehdiyev, Ziya Bünyadov, Cəmil Quliyev, İqrar Əliyev, Yaqub Mahmudov, Tofiq Vəliyev, Adil Yüklə 5,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|