Bəhram hüseynov, ƏHMƏd salmanov, bakir məHƏRRƏmov azərbaycanin quru əraziSİNDƏ neft-qaz- geoloji rayonlaşdirma
Yüklə 413,66 Kb. Pdf görüntüsü
|
| B.Hüseynov,
Ə.Salmanov, B.Məhərrəmov 107 Şorsulu, Şərqi Şorsulu gömülmüş qalxımları, Paleogen- Miosen çöküntül əri üzrə isə Məmmədabad, Azadkənd, N əsimikənd strukturları və Muğanlı, Ağçala, Xırmandalı, Xanm əmmədli struktur çıxıntıları bu qravitasiya minimum- larına uyğun gəlirlər. Şəkil 59. Uzuntəpə sahəsi. Seysmogeoloji profil. Şəkil 60. Orta Muğan sahəsi. Seysmogeoloji profil. Saatlı, Orta Muğan və Şorsulu sahələrində aparılmış çox d ərin və axtarış qazması işlərinin nəticələri göstərdi ki, bu sah ələrdə də qravitasiya maksimumları Mezozoy kompleksinin vulkanogen v ə vulkanogen-çökmə mənşəli süxurlarından ibarət lokal qalxımları əks etdirirlər. Burada da tektonik zonanın şimal-qərb hissəsində olduğu kimi, böyük qalınlıqlı Pliosen-Antropogen kompleksi Mezozoy Az ərbaycanın quru ərazisində neft-qaz-geoloji rayonlaşdırma 108 çöküntül əri üzərinə qeyri-uyğun yatırlar. Tektonik zonanın Saatlı-Lənkəran hissəsində yatma dərinlikləri cənub-şərq istiqam ətində 2800 m-dən 7000 m-ə qədər artır. Kürd əmir-Saatlı-Lənkəran MNQR–in neft-qazlılıq ba- xımından maraq kəsb edən Uzuntəpə qırışığının tağında Orta Miosen v ə Maykop çöküntüləri kəsilişdə iştirak etmir- l ər, Sarmat çöküntüləri isə Üst Eosen çöküntüləri üzərinə qeyri- uyğun şəkildə yatırlar. Kürd əmir-Saatlı-Lənkəran MNQR-də təbii neft-qaz çıxışları mövcud deyil. Qaracalı, Sorsor, Carlı, Saatlı, Orta Muğan, Məmmədabad, Azadkənd, Nəsimikənd sahələrində qazılmış bir sıra axtarış quyularında Üst Tabaşir çöküntü- l əri açılmış və lay sınağı zamanı flyüid təzahürləri olmuşdur. Məhsuldar Qat çöküntülərilə əlaqədar neft-qaz t əzahürləri isə Saatlı, Carlı və Qaracalı sahələrində qeydə alınmışlar. Saatlı 1 saylı, Sor-sor 2 saylı və Qaracalı 1 saylı axtarış-kəşfiyyat quyularında Miosen çöküntülərinin qazılması prosesi neft-qaz təzahürlərilə müşayiət olunmuşdur. Xüsusən Carlı sahəsində qazılmış 1, 3, 5 saylı quyularda bu əlamət daha kəskin olmuşdur. Neftqaztoplanma zonasının CŞ hissəsində yerləşən Uzunt əpə sahəsində qazılmış quyularda Maykop və Sarmat çöküntül ərilə əlaqədar neft-qaz təzahürləri qeydə alınsa da, k əsilişdə diqqəti cəlb edən horizontlar qeydə alınmayıb. D ərin axtarış-qazıma və seysmik kəşfiyyatı nəticələ- rin ə görə tədqiqatçılar belə qənaətə gəlmişlər ki, Kürdəmir- Saatlı-Lənkəran gömülmüş qalxımlar zonasının cənub anti- kli nal qurşağında yerləşən qalxımları perspektivli olmalı- dır. Neft-qazlılığın əsas kriterilərinin kompleks analizi B.Hüseynov, Ə.Salmanov, B.Məhərrəmov 109 göst ərir ki, Kürdəmir-Saatlı-Lənkəran gömülmüş qalxımlar zonasının şimal-şərq və cənub-qərb kənarlarının Mezozoy dövründ ə davamlı və uzun müddətli intensiv çökməyə m əruz qalması nəticəsində, tərkibi üzvi maddələrlə zəngin karbonatların və gillərin formalaşması üçün əlverişli şərait yaranmışdır. Güman olunur ki, hər iki çökəkliyin mərkəzi hiss əsi neft-qaz əmələgəlmə hövzəsi olmuş və buradan miqrasiya olunan KH-l ər gömülmüş qalxımlar zonasının strukturlarına toplanmışlar. G ömülmüş qalxımlar zonasında Üst Tabaşirin karbonatlı v ə vulkanogen çöküntüləri qeyri-uyğun yatımla Miosen, bəzi yerl ərdə isə Alt Pliosen çöküntüləri ilə örtülmüşlər. Aparılmış analizl ərə görə (H-M. Əliyev, M.B. Xeyirov, R.Y. Babayev v ə s.) karbonatlı çöküntülərin başqa sahələrdə olduğu kimi Üst Santon- Maastrixt yaşlı, vulkanogen əmələgəlmələr isə Turon-Alt Santon yaşlıdırlar. Karbonatlı çöküntülərin k əsilişinin qalınlığı 560-600 m-ə çatır ki, bunlar da uzun müdd ətli aşınmaya məruz qaldıqları üçün yüksək çatlı- m əsaməli kollektorlara malikdirlər. Carlı sahəsində qazılmış 3 saylı quyudan yüksək debitli minerallaşmış suyun alınması bunu əyani sübut edir. Saatlı 1 saylı quyusunda 2890-2903 m intervaldan Ü st Kampan yaşlı açıq və çəhrayı-boz rəngli əhəngdaşılarında az miqdarda yağlı bitumların olması, Üst Tabaşir çöküntülərinin neftli-qazlı olmasına dəlalət edir. Kürd əmir-Saatlı-Lənkəran gömülmüş qalxımlar zona- sının Muğan monoklinalında Azadkənd və Orta Muğan strukturlarının çöküntülərinin də KH potensialına malik olması ehtimal olunur. Orta Muğan strukturunda 1971-ci Az ərbaycanın quru ərazisində neft-qaz-geoloji rayonlaşdırma 110 ild ə qazılmış 1 və 2 saylı kəşfiyyat quyularında uyğun olaraq 570 m v ə 60 m qalınlıqda, vulkanogen-çökmə süxurlarının altında Üst Tabaşirin karbonatlı çöküntüləri açılmışdır. Şorsulu strukturunda 1 saylı quyu 4500 m-ə qazıl- mışdır. Tabaşirin üzərinə az qalınlıqla yatan Miosenin (Sarmatın) tufogen çöküntülərində qazıma zamanı intensiv neft t əzahürləri qeyd olunmuşdur. Mövcud geoloji-geofiziki v ə axtarış-kəşfiyyat qazması n əticələrinin analizi və ümumiləşdirilməsi güman etməyə əsas verir ki, Kürdəmir-Saatlı-Lənkəran MNQR-ində Üst Tabaşir, Orta Eosen v ə Oliqosen-Miosen kollektorlarında neft-qaz perspektivliyi litoloji tip t ələlərlə əlaqədar olması ehtimalı daha yüksəkdir, axtarış-qazıma işlərinin əsas obyektl əri Üst Tabaşir tələləri olmalıdır. Yüklə 413,66 Kb. Dostları ilə paylaş:
|