Çocuk Cerrahisi/1

10 - Kimyasal Özofagus Yanıkları
Çocuklar çevrelerini büyük bir merak ve masumiyetle araştırırlarken ulaşabildikleri yakıcı maddeleri 
yutabilirler. Yanıkların % 80‟ i ilk 5 yaşta, % 20‟i adelosan yaşta olur. Alınan maddenin cinsi, miktarı, 
konsantrasyonu ve temas süresine göre değişen derecelerde özofagus yanıkları oluşur. Özofagusta hasar 
saptanan olguların % 20‟sinde darlık gelişir. 
Yanığa neden olan maddeler:
Kostik (alkali) ajanlar (pH 7 üzeri):
kırsal bölgelerde evde sabun yapımında 
kullanılan sud kostik (NaOH), klinitest tabletler (NaOH), saat pilleri (KOH) ve çamaşır deterjanları. 
Koroziv 
(asit) ajanlar (pH 7 altı):
tuvalet temizlik malzemeleri (HCl), sülfürik asit ve asetik asit. Çamaşır 
beyazlatıcıları (sodyum hipoklorit) ve benzerleri. 
Alkali yanıklar:
Likefaksiyon nekrozu oluştururlar. Esas olarak özofagusta yanık oluştururlar ve mideye 
ulaşınca mide asidi ile nötralize olarak etkilerini büyük ölçüde kaybederler. Madde yutulduğunda özofagusta 
refleks spazm oluşur ve o bölgede çepeçevre hasar gelişir. Önce mukoza hasarı, sonra musküler tabaka 
zararlanması ortaya çıkar. Bazen özofagus perforasyonu hatta mediastene geçerek aort yaralanmasına neden 
olabilir ve ölümle sonuçlanabilir. 
Asit yanıklar:
Koagulasyon nekrozu oluştururlar. Daha yüzeyel ama geniş alanı içine alan yanıklara neden 
olurlar. Doku proteinlerinin asit tuzlarına dönüşmesine ve karbon içeren dokunun bozulmasına yol açarlar. 
Özofagus hasarına ek olarak, mide, pilor ve duodenumda da yaralanmalara neden olurlar. 
Klinik:
Olay genellikle çocuğun denetimden uzak bir anında olduğundan ayrıntılı anamnez alınamaz. İçilen 
maddenin şişe veya kutusunun istenilmesi yararlıdır. Ağız, dudak ve dilde ödem ve eritem olabilir. 
Tükürüğünü yutamayabilir. Posterior faringeal ödem veya maddenin solunum yollarına kaçması ile akut 
respiratuar distres, stridor ve ses kısıklığı görülebilir. Ciddi ağrı, ateş, taşikardi, lökositoz ve şok, sepsis veya 
nekroz yönünden uyarıcıdır. Göğüs veya sırt ağrısı mediastiniti düşündürür. Karında hassasiyet ve peritoneal 
irritasyon bulguları midede tam kat yanık veya perforasyonu akla getirir ve acil laparatomi gerekir. Piller 
sindirim sisteminin dar yerlerinden birinde takılıp, önce elektrik yanığı sonra pilin içindeki potasyum 
hidroksitin açığa çıkmasıyla ciddi alkali yanık ve yaralanma oluştururlar. 
Tanı: