Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikası
Yüklə 2,83 Kb. Pdf görüntüsü
|
Afaq Yusifli İshaqlı 318 gecikməyi sevmir. Təsadüfi deyildir ki, hadisələrin cərəyan etdiyi zaman qızmar günorta vaxtına düşür. İspan kralı II Filipp kralların səhnədə göstərilməsini xoşlamırdı. Buna baxmayaraq Lope de Veqa əsərlərində onları dönə-dönə müxtəlif vəziyyətlərdə səhnəyə çıxarmışdır. Gilyen de Kastro da ustadının yolu ilə getmişdir. Hətta üstəlik kralın vassallardan asılı olduğunu, onlara gücü çatmadığını göstərmişdir. Losano və Dieqo Laynesin kralın yanında bir-birilə sözləşməsi, təhqir etməsi, Losanonun Dieqo Laynesə şillə vurması özlüyündə təsdiq edir ki, onlar kralı saymır, onunla hesablaşmırlar, ona hörmət göstərmirlər. Fernando özü də bunu başa düşür. Ona görə də təkəbbürlü, dikbaş qrafı cəzalandırmaq fikrinə düşür. Saray adamları isə krala belə bir iş görməyi məsləhət bilmirlər. Bunu krallıq üçün qorxulu bir hadisə sayırlar. Sahib-ixtiyardır Losano, kral! Varlıdır, ötkəmdir, azğındır yaman. Böyük təhlükə var bu hərəkətdə Yetər krallığa bundan hər ziyan. Bu məsləhət ispan kralının iri feodal qarşısında gücsüzlüyünü, zəifliyini aydın göstərir. Kralın hakimiyyəti ancaq formal, rəsmi səciyyə daşıyır. Gilyen de Kastronun məharəti ondadır ki, kralın ispan siyasi həyatında mövqeyini düzgün əks etdirir. ALARKON /1581-1639/. XVII əsrin başlanğıcında Lope de Veqa məktəbinə mənsub olan dramaturqlardan biri də Xuan Ruis de Alarkon idi. Dramaturq əsərləri üzərində vasvasılıqla dönə-dönə işlədiyindən başqa həmkarlarından az yazmışdır. Onun cəmi iyirmi altı pyesi məlumdur. XVII- XVIII əsrlərdə Alarkon az tanınmışdır. Xarici ölkələrdə onun irsinə göstərilən maraq Alarkonun yada düşməsinə, maraqla XVII əsr Qərbi Avropa ədəbiyyatı 319 qarşılanmasına səbəb oldu. Alarkon Meksikada zadəgan ailəsində anadan olmuş, təhsilini İspaniyada almışdır. Ömrü boyu yüksək dövlət vəzifəsində çalışmışdır. Alarkonun ən yaxşı pyeslirəndən biri "Seqoviyalı toxucu" pyesidir. İnsan iradəsinə, gücünə himn kimi səslənən bu komediyada dini motiv, mistik əhval-ruhiyyə yoxdur. Həyatın, şəraitin ağırlığı onu az qalır məhv etsin, lakin əsərin qəhrəmanı Fernandonun simasında insan taleyin bütün oyunlarına, zülmlərinə mətanətlə dözür, ona meydan oxuyur və qalib gəlir. Onun gücü, cəsarəti, mərdanə dözümü, öz məğlubedilməzliyinə inamı insanı heyran edir. Don Fernando həyata, həyatın müsibətlərinə meydan oxuyub deyir: "Mən hədsiz dərəcədə xoşbəxtəm ki, hələ yaşayıram, həyat gücüm var, qanım qaynayır, əlim sədaqətlə mənə qulluq göstərir, yox mən möcüzə deyiləm." Pyesin döyüşkən romantik ruha, adamların hissləri və hərəkətləri, əməlləri və sözlərinin gerçəkliyi oxucunu, tamaşaçını öz nikbinliyi ilə heyran edir. Pyesin qəhrəmanı gənc Fernandonun atası varlı zadəganlardandır, kralın sevimlisidir. Həyat, atasının mövqeyi onun qarşısında işıqlı üfüqlər açır, şan-şöhrət vəd edir. Lakin saray adamlarının paxıllığı, məkrli oyunları onun atasına ləkə yaxır, böhtan atır, nəcib, şöhrətli adını çirkaba bulayır. Fernandonun atasını mavrlarla /ərəblərlə/ əlaqədə ittiham edib şəhər meydanında öldürürlər. Don Fernandonu da eyni şəkildə edam olunmaq təhlükəsi gözləyir. Fernando məbəddə gizlənir. Eşidir ki, onun atasına böhtan atan adamlar indi də bacısı donya Annanın namusunu ləkələmək istəyirlər. Bacısının gücünə, iradəsinə, mətanətinə inana bilməyən Fernando iztirab çəkir, həyəcanlanır, yeganə çıxış yolunu bacısını zəhərləyib öldürməkdə görür. O belə düşünür ki, alçaq adamların əlinə keçməkdənsə, onları bu yolla Afaq Yusifli İshaqlı 320 sevindirməkdənsə, bacısının ölməsi daha məsləhətlidir. Ölüm şərəfsiz, ləkəli yaşamaqdan daha üstündür. Bu çətin anda istədiyini yerinə yetirən və yaxın adamını zəhər verib öldürən Fernando üçün dünya boş bir səhraya çevrilir. Heç kəsi olmayan, sevinci yasa çevrilən, düşmənlərinin təntənəsini görən Fernando ümidsizləşmir, qul kimi taleyə baş əymir, ona qarşı döyüşmək, taleyə qalib gəlmək qətiyyəti ilə yaşayır. Fernando bu məqsədlə qəbiristanlığa gedir, qəbirüstü daşı kənara itələyib meyiti çıxarır, onun kəfənini çıxarıb öz paltarını ona geyindirir. Bundan sonra o, meyitin üz-gözünü tanınmaz bir hala salıb şəhərin küçələrindən birinə tullayır. Səhər camaat don Fernandonun paltarını və sənədlərini ölmüş adamın üstündə tapıb, onun öldüyünü zənn edir, onu sakitcə basdırırlar. Don Fernando bu hadisədən sonra Pedro Alonso adi ilə Seqoviyada yoxsul bir toxucu kimi yaşamağa başlayır. O, sadə bir fəhlə kimi işləyir və yaşayır, varlı bir zadəgan olduğunu unudur. Hər şeyi dəhşətli bir yuxu kimi yaddan çıxarır. Yeni mühitdə, yeni tipli insanlar arasında o, əsl səadət tapır. Bu, gerçəkliklə barışmaq, taleyin hökmünə baş əymək deyildir. Fernando cinayət və eybəcərliklər hökm sürən kübarlar dairəsinə nifrətlə baxır, onlardan ayrıldığı üçün peşman olmur, ruhdan düşmür. Başına gələn əhvalatlar, düşdüyü şərait onun iradəsini sındırmır, insani hislərini, şəxsi ləyaqət duyğularını öldürmür. O özünü qalib və xoşbəxt hiss edir. Həm də o Teodora adlı gözəl bir qızla dost olmuşdur. Bu yoxsul, sadə və cazibəli qız onun qəlbinə əsl səadət və sevinc gətirmişdir. Özünün alçaldığı, təhlükələrə məruz qaldığı günlərdə rastlaşdığı Teodoranı o, dərin səmimi məhəbbətlə sevir, onun saflığına, səmimiliyinə heyran olur. Bu, müəyyən mənada insanın mənəvi qələbəsidir, çətinliklərə, uğursuzluqlara üstün gəlməsidir. İndi Fernando kübar cəmiyyətində təlatümə gələn, Yüklə 2,83 Kb. Dostları ilə paylaş:
|