88
bir şeydir, uçurtsan, dalınca həsrətlə baxacaq, yanıb-yanıb kül olacaqsan.
Yubanma, Baxış bəy!»
Xəyallarını həqiqətə çevirmək üçün necə hərəkət edəcəyini ürəyində ölçüb-
biçən Baxış bəy, ata bir şallaq vurdu. At qanadlandı…
Dağların zirvəsindən aşmaqda olan günəş, sanki dedi: Baxış bəy, sən bu
yoldan qayıt!
Şırıltısı Yazı düzünə qədər yayılan Bərgüşad çayı dil açdı: Baxış bəy, sən bu
yoldan qayıt!
Elə bil Şölə xanım da eyvana çıxaraq ərinin dalınca qışqırdı: Baxış bəy, sən
bu yoldan qayıt!..
Hələ kəfəni saralmamış Nəbi də, sanki qəbirdən baş qaldırıb dedi: namussuz
Baxış bəy, unutma ki, səndən intiqam alacaqlar, sən bu yoldan qayıt!
Göz qızanda, qulaq kar olur, ağıl başdan çıxır, ürək daşa dönür, dil lal olur…
Baxış bəy dəyirmanın yanından keçən cığırla atı bağa sürdü. O yana, bu
yana baxdı. Növrəstəni görmədi. Şırşır axan dəyirman arxı, budaqlarda civildəşən
quşlar, xışıldayan yarpaqlar onun axtardığını göstərmədi.
Baxış bəy atı bir az da irəli sürdü. Yenə o yana, bu yana nəzər saldı.
Üzümləri salxım-salxım sallanan tənəklər, üstündə yüzlərlə qırmızıyanaq alma
yetişən ağaclar da Növrəstənin yerini demədi.
Baxış bəy darıxdı. Atı bağın lap içinə sürdü. Yenə ətrafa baxdı.
- Növrəstə… Növ…rəs…tə!..
Dərdiyi meyvələri bir ağacın dibində cəvərənə dolduran Növrəstə qəfil gələn
səsdən diksindi.
Səs bir də təkrar olundu:
- Növrəstə! Hardasan, Növ-rəs-tə!!!
- Burdayam! Kimsən? Burdayam!
Baxış bəy ağacların dalına, yan-yörəsinə baxa-baxa atı səs gələn tərəfə
sürdü.
Növrəstə Baxış bəyi qarşısında görən kimi ürəyinə şübhə damdı. Şəki,
Fərman əhvalatı gəlib gözünün qabağında durdu. Bir növ özünü itirdi. Bura nə
evdi. Nə də mübarizə eləmək üçün yanında təndir şişi vardı…
- Səsimə niyə səs vermirsən, ay qız? – deyə bəy atdan düşdü.
- Ağa… Sənsən? Hardan belə?.. Ürəyim qopdu.
Baxış bəy atı ağaca bağlayıb irəli addımlaya-addımlaya dedi:
- Qorxma, mənəm… Görüm nə yığmısan… Alma, ərik, gilənar…
BərəkAllah! BərəkAllah, Növrəstə! Sən əntiqə… qızsan ki… Bəs nar hanı?
- Ağa, indi nar vaxtı deyil ki…
- Ay dilbilməz, mən o narı demirəm, sinəndəki nardan istəyirəm…
Bəyin qara fikirdə olduğuna Növrəstənin daha heç şübhəsi qalmadı. O,
qulaqlarına kimi qızardı. Hələ bu vaxta qədər heç kəs onun gözünə Baxış bəy
qədər alçaq görünməmişdi.
Növrəstə bu qalın bağda xəncərli quldurun əlindən yaxasını yalvarmaqla
qurtara bilməyəcəyini yəqin etdi. Hiylə işlətməyi qərara alıb süni bir gülüşlə dedi:
- Baş üstə, ağa. Sən o böyük armud ağacının yanına get, mən də cəvərəni
götürüb gəlim…
89
Həyatında çox qadın hiyləsi görmüş Baxış bəy ona inanmadı.
- Burda, elə buradaca!.. deyə ac bir yalquzaq kimi ona hücum elədi…
Növrəstə balıq kimi çapalayıb onun qolları arasından çıxdı…
- Dayan! Hara qaçırsan? – deyə Baxış bəy onun dalınca qaçdı.
Bütün qüvvəsini qıçlarına toplamış Növrəstə tez bağdan çıxmağa can atdı.
Hər addımda yolunu tutan ağaclar, kollar da sanki ona düşmən kəsilmişdi.
Baxış bəy yaxınlaşırdı… Növrəstə özünü dəyirmana salmaq, dəyirmançıya
pənah gətirmək məqsədilə, ora qaçdı. Heyhat! Qapı bağlı idi. O, dizə qədər çıxan
dəyirman arxına özünü vurub o tərəfə keçəndə Baxış bəy qəzəblə qışqırdı:
- Köpək qızı, sənə dayan demirəm…
Təmiz geyimli, təzə çəkməli Baxış bəy suya girmədi. Qayıdıb atını mindi.
O, arxı o tərəfə addayanda, Növrəstə yol ilə başıyuxarı, kəndə sarı qaçırdı. Xeyli
aralanmışdı.
Baxış bəy hirslə ata bir-iki şallaq vurub onun yalına sindi…
Başı buraxılmış və sanki ayaqları yerə dəyməyən kəhər, yolu döşünə aldı…
Ürəyi az qala sinəsindən qopan Növrəstə dönüb geri baxanda kəhərin
dırnaqları az qaldı ki, onun dabanlarını qırsın. O saat sağa burulub, yoldan çıxdı.
Baxış bəy də atın başını sağa çevirdi. Növrəstə sola burulub yenə qaçdı…
Qəzəbindən atın üstündə titrəyən Baxış bəy:
- Sənin nəfəsini kəsəcəyəm! – deyə atın başını sola döndərdi. – İt balasının
mənimlə siçan-pişik oynamağına bax!..
Növrəstə qaçdı, o qovdu…
At yaxınlaşanda, Növrəstə yenə sapdırma verdi… Kəhər onun yanından ox
kimi ötüb keçdi…
Növrəstənin nəfəsi lap təngimişdi…
Baxış bəy ağzı, döşü, qarnının altı köpüklənmiş atın başını güclə yığıb, geri
döndərdi…
- Pərvərdigara, mən hara qaçım?..- deyə Növrəstə hönkürdü. – Barı bu
yoldan gəlib-gedən də yoxdur… Yox, yox, bu cəllada mən can verməyəcəyəm.
Növrəstə yenə yol aşağı qaçmağa məcbur oldu. Yenə gah sağa, gah sola
döndü. Nəhayət, özünü yolun üstündəki buğda zəmisinə saldı. Adam boyda
qalxmış zəmi ona keçilməz bir dərya kimi göründü. Ancaq kəhər bu «dəryanı»
yara-yara gəlirdi…
Tamam taqətdən düşmüş Növrəstə büdrəyib, yıxıldı, qalxdı, bir də yıxıldı.
Bundan sevinən Baxış bəy tez atdan düşdü. Qaçmasın deyə, cilovu kəhərin sol
əlinə bağladı. Növrəstə qalxıb, yenə zəminin içi ilə qaçmağa üz qoydu.
Qəzəbindən az qala dəli olan Baxış bəy, daha atı minməyib piyada
Növrəstənin ardınca qaçdı. Ürəyi az qala ağzından çıxan Növrəstə birdən yıxıldı.
Daha dura bilmədi… Baxış bəy bir cəllad kimi onun başının üstünü kəsdi.
- Mənə toxunma, ağa! Yalvarıram, mənə əl vurma! Yetim, qərib adamam.
Bir quş kimi bir yuvaya sığınar, ağa! Atamın ölümü hələ…
Gözlərindən elə bil qan daman Baxış bəy çığırdı:
- Kəs səsini! Atan bir dəfə öldü, qurtardı. Bu kəndə gələndən məni yüz dəfə
öldürüb-diriltmisən… - Bəy töyşəyə-töyşəyə Növrəstəni qucaqladı. – İndi də məni
aldadıb, əlimdən qurtarmaq istəyirsən?
90
Növrəstə çırpınıb onun qolları arasından çıxmaq istədi. Bəy onu daha bərk
sıxdı:
- Sən öləsən, dədən qəbirdən dirilib gəlsə də, buraxmaram… Heç
çabalama!..
Düşdüyü tələdən qurtarmağa heç bir ümidi olmayan Növrəstə yenə göz
yaşlarını imdada çağırdı, ən aciz, ən təhqir olunmuş bir qul kimi, yalvar-yalvara
dedi:
- Məni balalarının başına çevir, ağa, ismətimi əlimdən alma, mənim ərim
var. – Qəhər Növrəstəni boğdu.
Baxış bəy heç nə eşitmirdi. Var gücü ilə Növrəstəni qaldırıb yerə qoydu.
Növrəstə onu döşündən itələyə-itələyə dedi:
- Ərim bu günə, sabaha gələcək. Məni onun yanında başı aşağı eləmə!
Namusun olsun, bəy!..
- Ərinə bax! Ər arvadın yanında olmalıdır. Sənin ərin indi mənəm! Tez ol,
gün batıb…
Baxış bəyin ağırlığını öz sinəsində hiss edən Növrəstə sonsuz bir nifrətlə
dedi:
- Tfu sənin bəy üzünə!..
Gün hələ çıxmamışdı. Ancaq üfüq şərq tərəfdən qızarmağa başlamışdı.
Hamıdan qabaq yuxudan durmağa adət etmiş Camal oyandı. Geyinib uca
çardaqdan aşağı endi, əl-üzünü yudu. Arvadını bu erkən yuxudan oyatmağa
qıymadı. Evə girərək təknədən üç-dörd yuxa götürüb dəsmala bükdü, dəsmalı isə
belindəki nazik qayışa bağladı. Çini həyət divarının taxçasından götürüb getdi.
Camal kəndin aşağısına çatanda, qulağına bayatı səsi gəldi.
Mən aşiq şəkər canım,
Hər dərdi çəkər canım,
Nə haqqım var, nə muzdum,
Bəylərə nökər canım…
Bu bayatını oxuyan, Baxış bəyin xırmanında işləyənlərdən biri idi. Bəy
ailəsi yuxudan tez oyanıb narahat olmasın deyə, xırmançı alçaqdan, lakin çox
yanıqlı oxuyurdu. Onun səsində məlahət və cazibə vardı.
Camal bu həzin və ürəyə yatan səsə dayandı. Həm oxumağa qulaq asdı, həm
də xırmanın dörd tərəfində ucalan arpa-buğda tayalarına baxdı. Köksünü ötürüb
öz-özünə dedi: «Ora bax… e… Baxış bəyin hər tayası bir dağdır. Yenə
quyularında, ambarında taxıla yer olmayacaq… Mən paxıl deyiləm, olsun, amma
camaatın qanını zəli kimi sormasın, acgözlük eləməsin. Əşi, gör həyasızlıq nə yerə
çatıb ki, həyətimdəki bir qara daşa da tamah saldı. Özümü də xurd-xəşil elədi,
yıxdı ora, on gün yerimdən tərpənə bilmədim. Nədir o, Əli Sadiqi pristav, şikayət
elədim, ağzımın üstündən vurub qaytardı. Dedi: «Get, bir də buralara üzükmə. Bəy
bəydir, rəiyyət rəiyyət». Neyləyəsən?.. Dəli şeytan deyir, gecənin birində od vur bu
tayalara, qisasını al… Yox, yox, elə iş görmərəm, çörəyi yandırmaq kişilikdən
deyil!..»
Dostları ilə paylaş: |