Fərqanə HÜseynova müSTƏQİLLİk döVRÜNDƏ azərbaycan – TÜRKİYƏ ƏlaqəLƏRİNİn kulturoloji aspektləRİ
Yüklə 2,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
__________Milli Kitabxana__________ 128 – Tərəflər xəbər agentlikləri ilə mətbu nəşr təşkilatları arasında əməkdaşlığın inkişafını təşviq edəcəklər. – Tərəflər, tarix, dil, ədəbiyyat və digər mədəniyyət ün- sürlərinə bağlı yayınlar və biblioqrafiyaların mübadiləsini təş- viq edəcəklər. – Beynəlxalq simpozium, konqres, konfrans və bənzərlə- rindən bir-birilərini xəbərdar edəcək və bu toplantılar sonunda yayımlanan elmi hesabatların mübadiləsini edəcəklər. – Tərəflər, dil, tarix və mədəniyyət mövzularında çalışan və akademik dərəcəsi olan şəxs və təşkilatlara uyğun və lazımi yayınlarla dəstək verəcəklər. – Müştərək bir sözlük, imla kitabçası və dil məlumat ki- tabının yayınlanmasını təşviq edəcəklər. – Kültür və sənət festivalları keçirməyi təşviq edəcəklər. – Tərəflər kitabların qarşılıqlı tərcüməsi və nəşri daxil olmaq üzrə, kitab nəşri sahəsində təmasların qüvvətləndirilmə- sinə və inkişafına yardımçı olacaqdır, nəşr və satış ilə bağlı fəaliyyətlərin tənzimlənməsinə aid məlumat mübadiləsini tə- min edəcəklər. – Tərəflər mədəniyyət və informasiya mərkəzləri qurul- ması məsələsində lazımi iş görəcəklər. – Tərəflər, ölkələrində mədəniyyət mərkəzləri qurulma- sına izin verəcəklər və bu mərkəzlərin işini asanlaşdıracaq təd- birlər görüləcəkdir. – Tərəflər, qarşılıqlı olaraq müəlliflik hüququnu qoruya- caqlar. – Tərəflər, türkoloji araşdırmalarına aid nəşrlər və bibli- oqrafiyaların mübadiləsini təşviq edəcəklər. – Hər il sıra ilə türkologiya mövzusunda elmi tədbirlər təşkil edəcəklər. – Türk millətinin qürur qaynağı olan ortaq şəxsiyyətlər ilə türk dastanları bütün türk dövlət və topluluqların təhsil proqramlarına daxil ediləcəkdir. __________Milli Kitabxana__________ 129 Yuxarıda planlaşdırılan məsələlərin həyata keçirilməsi istiqamətində Türkiyə Cümhuriyyəti Milli Egitim Bakanlığı aşağıdakılara xüsusilə diqqət yetirmişdir: Latin hərflərilə Türk Dünyası üçün dərgi yayınlanması; Əhməd Yəsəvi ili münasibətilə lazımi yayınların hazırlanması; Dini təhsil və tərbiyə (egitim və ögrətim) ilə bağlı yayınların hazırlanması; Türk əlyazmaları toplu kataloqunun hazırlanma- sı; Türk Dünyası ensiklopediyasının hazırlanması; Türk Dün- yası antologiyalarının hazırlanması; Ortaq mədəniyyətə aid kitabların nəşri, əlaqəli kitab və proqramlara konularaq egitim və ögrətim birliyinə gedilməsi; Uşaqlara aid rəsimli roman tipli yayınların hazırlanması (nəşr işləri davam etməkdədir); Sözlük çalışmalarına başlanğıc olaraq Türkiyə türkcəsi – Azərbaycan türkcəsi ortaq sözlüyünün yayınlanması; Türk Dünyası mədə- niyyət birliyini təmin etməyə yönəlik səsli və görüntülü yayın vasitələrinin hazırlanması. Nəticə olaraq belə qənaətə gəlinmişdir ki, yuxarida bildi- rilən maddələrin işlədilə bilməsi və daha sonra ortaya çıxacaq yayın sahəsindəki ehtiyacların sağlam bir şəkildə təsbiti və aradan qaldırılması üçün Türk Dünyasını çatısı altında top- layacaq Türk Dünyası Yayın birliyinin təcili qurulması bir zərurətdir (159, s.125). Ortaq türk tarixi və ədəbiyyati komissiyasinin hesabatnda isə yazılır ki, Türkiyə Cümhuriyyəti ilə Türk Cümhuriyyətləri və Türk tpoluluqları arasında təhsil, elm və mədəniyyət sahələ- rində geniş əhatəli bir əməkdaşlıq qurmaq, qardaş xalqlar ara- sında qopmuş olan əlaqələri canlandırmaq məqsədilə başladılan çalışmalar davam etməkdədir. Türkiyə Cümhuriyyəti ilə Türk Cümhuriyyətləri və Türk tpoluluqları arasında təhsil, elm və mədəniyyət sahələrində əməkdaşlıq müqavilələri, protokollar və razılaşma sənədləri imza edilmişdir. Türk Cümhuriyyətləri Təhsil Nazirləri və Türk topluluqları təhsil təmsilçiləri III Təhsil Konfransı hazırlıq çalışmalarına mütəxəssis hazırlamaq üzrə 19.3.1993 tarix və 2529 saylı Baş- __________Milli Kitabxana__________ 130 qanlıq təsdiqi ilə qurulan Komissiya aparmış olduğu təhlil və dəyərləndirmə fəaliyyətləri nəticəsində Azərbaycan – Türkiyə mədəni əlaqələri baxımından da əhəmiyyətli olan ciddi qərarlar vermişlər (159, s.129). Əldə olan rəsmi sənədlərdə ortaq tarix və ədəbiyyat birliyi- nə nail olmaq üçün görülən işlər və bu işlərin bugünkü vəziy- yətini aşağıdakı kimi ümumiləşdirə bilərik: Türk Dünyasında “Ortaq tarix və ədəbiyyat birliyi” yarat- maq üçün iş görülməsi, bu məsələ ilə bağlı komissiyalar qurul- ması, Qırğızıstanın paytaxtı Bişkekdə keçirilən II təhsil Nazir- ləri Konfransında qərara alınmışdır. Ədəbiyyat və tarixdə ortaq proqram hazırlanması məqsədilə bir komissiya qurulması və bu komissiyanın noyabr 1992-ci ildə İstanbulda toplanaraq öz fəaliyyətlərinin prinsiplərini və müddətini qərarlaşdırması. Bu qərarın bir gərəgi olaraq, 26 noyabr-3 dekabr 1992 tarixləri arasında İstanbulda Türkiyə, Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıs- tan, Özbəkistan və Türkmənistan təmsilçiləri toplanaraq “Ortaq tarix və ədəbiyyat” proqpamlarında yer alacaq məsələləri təsbit etmişlər. Beləcə bütün Türk Dünyasında eyni mövzuların oxudulması yolunda çox önəmli bir addım da atılmışdır. Yalovada gəlinən qərarlara görə: hər Cümhuriyyət müəy- yənləşdirilən ortaq tarix mövzularını, öz ölkələrini maraqlan- dıran mövzularla birlikdə oxuda biləcəyi kimi, ayrı bir dərs olaraq da oxuda biləcəkdir. Bu dərslərlə əlaqəli kitablar, ən geci bir il içərisində hazırlanmış olacaqdır (159, s.132). Yalovada görülən işlərin bir davamı olaraq, “Ortaq tarix və ədəbiyyat” Komissiyaları 29-31 mart 1993-cü il tarixləri ara- sında Ankarada toplanaraq çalışmışlar. Bu çalışmaların sonu- cunda bəzi qərarlar və tövsiyə qərarları verilmişdir (159, s.133). Məsələn, ortaq əlifba komissiyasinin məlumatinda deyi- lir ki, 12.4.1993-cü il bazar ertəsi saat 09.30-da əlifba komis- siyasi toplanmiş, aşağida bildirilən işlər görülmüşdür: Hər ölkənin milli təhsil ümumi məqsədləri ilə ibtidai özəl məqsədlərini ehtiva edən yazılı, rəsmi mətnlərin istənməsi; Yüklə 2,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|