Fərqanə HÜseynova müSTƏQİLLİk döVRÜNDƏ azərbaycan – TÜRKİYƏ ƏlaqəLƏRİNİn kulturoloji aspektləRİ
Yüklə 2,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
__________Milli Kitabxana__________ 265 Ölkələrimiz arasındakı təhsil strategiyası qurultay material- larında aşağıdakı şəkildə müəyyənləşdirilmişdir: Türkiyə türk- cəsi Egitim Öyrətim Mərkəzlərinin türkdilli ölkələrdə genişlən- dirilməsi; Təhsil alacaq tələbələrin ölkələrində və ölkəmizdə uyum kursuna tabe tutulması; Təhsil üçün gələn və təhsillə- rində uğursuz olan tələbələrin peşə təhsili kurslarına alınmaları; Ortaq türk tarixi və ədəbiyyatı lisə dərs kitablarının nəşri; Öz ölkələrində türk dili və ədəbiyyatı və ya türkologiya təhsili görən universitet tələbələrinə yay aylarında qısa müddətli türkcə kursu yaradılması. Bu məsələlərlə bağlı proyektlər hazırlanmış və tələbələrə verilən xidmətlərin göstərilməsi planlaşdırılmışdır (157, s.233). Bu sahədəki problemlərlə bağlı qurultayda bildirilmişdir ki, Türk Dünyasından Türkiyəyə gələn gənclərin təhsilinə istiqa- mətlənmiş olan bu proyekti daha uğurlu və səmərəli etmək, mövcud durumu və ehtiyacları müəyyənləşdirmək və bu gənc- lərə daha yaxşı xidmət verə bilmək məqsədilə 1995-ci ildə bu tələbələrə bir anket doldurulmuş və ortaya çıxan problemlərin həll yolları axtarılmışdır. 1999-cu ilin sonunda bir anket sor- ğusu da keçirilmiş və müəyyənləşdirilmişdir ki, tələbələrin də- vamiyyətsizlikləri və intizamsız davranışları uğursuzluqlarına səbəb olmaqdadır. Bu səbəblə tələbələrin uğurlarını yüksəldə- cək və onların mühitə uyğunlaşmalarını asanlaşdıracaq rəhbər- lik və nəzarət xidmətlərinin universitetlərdə mütəxəssislər tərə- findən edilməsi zərurəti vardır (157, s.133). Onuncu və hələ ki, sonuncu “Türk Dövlət və Topluluqları Dostluq, Qardaşliq və İşbirliyi Qurultayı” Türkiyə Cümhuriy- yəti Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğanın himayəsi, Dövlət nazi- ri Bəşir Atalayın koordinatorluğu, TÜDEV və TİKA əməkdaş- lığında 18 sentyabr 2006-cı il tarixində Antalya Kemer Sungate Port Royal Oteldə çalışmalarına başlamış və 20 sentyabr 2006- cı il tarixində keçirilən bağlanış çıxışları ilə sona çatmışdır. Dünyanın bütün türk dövlət və topluluqlarını əhatə etməsi və __________Milli Kitabxana__________ 266 bütün problemlərinə diqqət yetirməsi bu qurultayın ən böyük hədəflərindən biri olmuşdur. Qurultaya rəsmi, elmi, mülki cəmiyyət qurumları, düşüncə təşkilatları, ticarət və sənaye qurumları ilə mediya təmsilçiləri dəvət edilmişdi. Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkis- tan, Türkmənistan, Tacikistan, Monqolustan və Şimali Kipr Türk Respublikalarindan; Rusiya Federasiyasından Tatarıstan, Başqırdıstan, Çuvaşıstan, Saha-Hakas və Altay Federativ Res- publikalarından; Krım Muxtar Vilayəti, Qaqauz Vilayəti və Axıska türklərindən; İran, İraq və Əfqanıstandan; Gürcüstan, Batı Trakya, Kosova, Rumıniya, Makedoniya, Bolqarıstan, Bosniya-Hersoqoviniya və Arnavutluqdan təmsilçilər ilə Alma- niya, Fransa, Amerika, Avstraliya, Belçika və İsveçrədə yaşa- yan türk diasporası dəvət edilmişdir. Qurultay 19 sentyabr 2006 cı il tarixində Beynəlxalq Əla- qələr, Mediya və İnformasiya Komissiyası, İqtisadi, Ticarət, Maliyyə İşləri və Turizm Komissiyası, Egitim-Öyrətim, Elm və Texnoloji Komissiyası, Mədəniyyət Komissiyası, İctimai İda- rəetmə və Hüquq Komissiyası ilə Gənclik Komissiyasından ibatər olan altı fərqli komissiyada öz sahələrini maraqlandıran mövzuları görüşüb müzakirə etmək surətilə, konkret təklifləri ehtiva edən hesabatlar meydana gətirmişdir. Qurultay digər istiqamətlərlə yanaşı, Türk dövlət və topluluqlarının mədəniyyət bağlarının dərinləşdirilməsinə dair də qərarlar vermişdir (144, s. 132). Qurultayın 36 bənddən ibarət qərarında bilavasitə elm, təhsil və mədəniyyətlə bağlı çox mühüm əhəmiyyət kəsb edən aşağıdakı təklif və qənaətlər öz əksini tapmışdır: – Türkcə danışan dövlətlər topluluğunu yaratmaq üçün gərəkli elmi, bürokratik və təşlilati zəminlərin təşkilinə başlan- malıdır. Bu məqsədlə bir fəaliyyət planı hazırlanmalıdır. – Qlobal və regional münaqişələrin narahatlıq doğurduğu günümüzdə, türk dünyasının tarixi və coğrafi şərtlərindən güc alan potensialı, dünyada sülh üçün çox önəmli bir amil olaraq __________Milli Kitabxana__________ 267 dəyərləndirilməkdədir. Avrasiyadakı strateji tarazlığın pozul- ması, beləcə dünyada sülhə və rifaha yardım edilməsi yolunda istifadə edilməsi bu faktorun gərəyi kimi dəyərləndirilməsilə yaxından əlaqəlidir. – Qlobal və regional miqyasdakı problemlərin və inkişafın ən yüksək səviyyədə ələ alınmasına fürsət təşkil etməsi baxı- mından, Türkdilli Dövlətlərin Dövlət Başçılarının Zirvə görü- şünün 17 noyabr 2006-cı il tarixində Antalyada təşkil edilməsi təklifi böyük bir məmnuniyyətlə qarşılanmışdır. – Türkiyə Cümhuriyyətinin turizm sektorunda bugünə qə- dər əldə etdiyi təcrübələr Türk dövlət və topluluqlarına fəal bir şəkildə ötürülməlidir. – Türk dövlət və topluluqları arasında ortaq əlifba məsələ- sindəki çalışmalara davam edilməsi, Türkiyə türkcəsinin ortaq ünsiyyət dili olaraq mənimsənməsi məqamındakı fəaliyyətlərin davam etdirilməsi və elm sahələri üçün ortaq termin sözlüklə- rinin hazırlanması təmin edilməlidir. – Türk dövlət və topluluqları arasında təhsil ilə bağlı prob- lemlər, razılaşmalar, təhsil qurumları arasındakı əlaqələr, egi- tim və oyrətimdə əməkdaşlıq və s. kimi məsələlərə dair prob- lemləri həll edə bilmək və proyektlər hazırlamaq üzrə Türk cümhuriyyətlərini təmsil edən, mövzunun mütəxəssislərindən təşkil edilən, funksiyaları müəyyən edilmiş bir təhsil koordi- nasiya şurası vücuda gətirilməsi və ortaq bir təhsil siyasəti yaradılmalıdır. – Orta təhsil qurumlarında sosial və mədəni dərslərdə tədris edilmək üçün, qurulacaq ortaq komissiyalarda ortaq “Türk ta- rixi”, “Türk ədəbiyyatı”, “Türk mədəniyyət tarixi” və “Din mədəniyyəti və əxlaq bilgisi” dərs kitabları hazırlanaraq tətbiq edilməlidir. – Hər səviyyədəki təhsil qurumları arasında qarşılıqlı təhsil kadr və tələbə dəyişimi kimi “Dəgişim Proqramları” və “Qar- daşlaşmış məktəb” tətbiqi təşviq edilməli və əhatəsi genişlən- dirilməlidir. Yüklə 2,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|