Fərqanə HÜseynova müSTƏQİLLİk döVRÜNDƏ azərbaycan – TÜRKİYƏ ƏlaqəLƏRİNİn kulturoloji aspektləRİ
Yüklə 2,79 Kb. Pdf görüntüsü
|
__________Milli Kitabxana__________ 253 lazım. Əgər bir sual ortaya çıxarsa, bu öyrəncilər nə üçün bura- ya gəlmiş, buradakı mədəniyyəti, qayıdarkən oraya götürmək, amma mən 1992-ci ildən bəri Ankara Universiteti Dil Tarix Coğrafiya Fakültəsində professor xoca olaraq çalışıram; yurd xariciından gələn bütün tələbələrlə mənim münasibətim var, bunların hamısı burada qalmaq istəyir, biri də geri dönmək istə- mir. Ya evlənib qalmaq istəyir, ya mastır yapmaq istəyir və ya müxtəlif yollarla burada qalmaq istəyirlər, bu doğru deyil. Əgər bu tələbələrə mastır tezi vermək istəyiriksə, sonradan doktora müdafiə etdirmək istəyiriksə, bu tələbələr, dörd il içərisində təhsili bitdikdən sonra vətənlərinə dönməlidirlər, üç il öz sahə- lərində çalışmalıdırlar, ondan sonra əgər mümkünsə gəlsin bu- rada mastır və ya doktora müdafiə etsin. İkinci mühüm məsələ təqaüdlə bağlıdır. Tələbələrimiz dərsə gəlmir və ya yaxşı çalış- mır, onların təqaüdünü kəsirik. Təqaüd kəsildimi, eyni zaman- da tələbə yataqxanadan atılır, tələbə bayırda qalır, bayırda qa- lan tələbə gəlib oğurluq edəcək, savaşacaq və ya başqa birinə sataşacaq, vətənə dönməyəcək tələbə; çünki anası, atası onun kafasını qıracaq, biz səni oxumağa döndərmişik, niyə geri qa- yıtdın deyə. Bu problem var, təxminən 20-30 tələbənin təqaüdü kəsilmiş, yataqxanadan çıxarılmış, bu tələbələr vətənə dönmür, gedib İstanbulda müxtəlif işlərlə məşğul olur. Bunu da təhsil nazirliyinin diqqətə almasını istəyirəm (153, s.155). IV “Türk dövlətləri və toplumlarının dostluq, qardaşlıq və əməkdaşlıq” qurultayında Milli Egitim Bakanlığının Təmsilçisi öz məruzəsində bildirdi ki, bu il, yalnız Azərbaycana 425 min kitab göndərdik. 425 min Azərbaycan öyrəncisinin üzərində bu kitab, Azərbaycan sahiblərinə, Türk Milli Egitimin, milli Pi- yango və Ziraat Bankasının ərməğanıdır patentli, 425 min azər- baycanli yavrumuz bu anda dərs kitabı olaraq bizim göndər- diyimiz kitabları oxuyur ... (153, s.158). Mustafa Bayrakdar isə məlumat verdi ki, Azərbaycanda bir ilahiyyat Fakültəsi açılmış, Türkiyə Dəyanət Vəqfi və Dəyanət İşləri Başqanlığı və Türki- yədə bir universitetimizə bağlı olaraq davam edir (153, s.160). __________Milli Kitabxana__________ 254 V “Türk dövlətləri və toplumlarının dostluq, qardaşlıq və əməkdaşlıq” qurultayında çıxış edən Aysal Aytaç təhsil prob- lemlərinə toxundu. Qeyd etdi ki, Sovetlər birliyinin dağılması ilə müstəqilliklərinə qovuşan Türk Respublikaları, Türk və ak- raba topluluqları ilə ölkəmiz arasında başlayan dostluq və əməkdaşlığın təməlində eyitim-öyrətim gəlməkdədir. Ölkələ- rimiz arasındakı tarixi və kültürəl birliyin həyata keçiril- məsində isə ən böyük vəzifə hər baxımdan yetişmiş insana düş- məkdədir. Tərbiyə-təhsildə əsas olan insana olan yatırımdır. Bu səbəblə eyni soydan gələn, eyni qanı daşıyan və eyni tarixə sahib olan insanların birlikdəliyini perçinləmək məqsədilə baş- ladılan və Milli Egitim Bakanlığı strukturunda, ümumi müdir- liyimizin əlaqələndirilməsində əlaqəli qurum və təşkilatlarla əməkdaşlıq halında yürüdülən böyük öyrənci proyektinin baş- lanğıcı olan 1992-1993-cü tədris ilindən bu günə qədər sözü gedən ölkə və topluluqlardan ölkəmizə təhsil görmək məqsədi- lə 2127 orta təhsil və 12.893 ali təhsil öyrəncisi olmaq üzrə 14.966 öyrənci gəlmişdir. Bu öyrəncilərdən 959-u məzuniyyət, 4462-si də müxtəlif səbəblərlə (intizamsızlıq, dəvamiyyət, ölüm ya da bacarıqsızlıq) ölkələrinə dönmüşdür. Hələ ölkəmiz- də 9545 öyrənci təhsilinə davam etməkdədir (154, s.191). V qurultayın materiallarından o da məlum olur ki, 1997- 1998-ci tədris ilində də türkdilli ölkələrə 1979 öyrənci konten- janı da verilmişdir. Təhsil sistemlərimizdə birlikdəliyimizi tə- min etmək və bu ölkələrin tərbiyə-təhsil xidmətlərinə yardımçı olmaq məqsədilə nazirliyimiz tərəfindən bu respublikalarda 12 məktəb və 6 Türkiyə türkcəsi egitim-öyrətim mərkəzi açıl- mışdır. Bu qurumlarda 218 müəllimimiz ilə 2808 öyrənciyə təlim-tərbiyə xidməti verilməkdədir. Ancaq proyektin tələblə- rinə uyğun olaraq Türkiyə türkcəsinin yayılması məqsədilə özəlliklə bu mərkəzlərin fiziki məkan və digər yardımçı ünsür- lərin ən yetərli və uyğun olduğu sahələrdə açılması çalışmaları da davam etməkdədir. __________Milli Kitabxana__________ 255 Qeyd edildi ki, Türkiyədən kənarda dərnək, şirkət, vəqf və ya şəxslər tərəfindən açılan 156 özəl məktəbdə oxuyan 24.945 nəfərə, 9 kurs mərkəzində 713 nəfərə, 16 yüksək okul və uni- versitetdə 3209 olmaq üzrə cəmi 28.867 öyrənciyə 2627 müəl- lim (Türkiyə Cümhuriyyəti vətəndaşı) və 424 (Türkiyə Cümhu- riyyəti vətəndaşı) müəllim xidmət etməkdədir. Türk cümhuriy- yətlərində açılan rəsmi məktəblərimizin personal, vəsait-ləvazi- mat, təchizat, büro malzəmələri, dərs kitabları, tədris proqram- ları ilə ödenekləri və məktəblərin onarımı olə bağlı gidərlər mövcud büdcə imkanları ilə qarşılanamamaqdadır. Bu məktəb- lərin olduqları ölkələrdə örnək ola bilməsi üçün ehtiyacların qarşılanması, bu məqsədlə vəqf və ya fon qaynaqlarının döv- rəyə soxulması gərəkməkdədir. Bundan başqa Türk cümhu- riyyətləri ilə Türk topluluqlarının öz məktəbləri üçün istədikləri çeşidli dərs vasitə və ləvazimatları da imkanlar ölçüsündə qar- şılanaraq tədrisə dəstək olmaqdadır. Türk cümhuriyyətləri ilə Türk topluluqları arasında vəzifə alacaq müəllimlərin seçimi, yerləşdirilməsi və ödənəcək ücrət mövzusu çox önəmlidir. Türk Respublikalarında çalışan müəllimlərə aylıq 700 dollar haqq ödənməkdədir (154, s.192). Türkiyədə türk respublikaları ilə çoxsaylı protokollar, razı- laşma sənədləri və əməkdaşlıq müqavilələri imzalanmaqdadır. İldə iki dəfə olmaqla bu ölkələrlə Daimi Komissiya Toplantıla- rı keçirməklə protokol və müqavilələrin həyata keçirilməsinə nəzarət edilir, yeni qərarlar verilir. Ancaq alınan bu qərarlardan bir qisminin yerinə yetirilməsində, qənaət tədbirləri səbəbilə ödəmələr məsələsində sıxıntılar vardır (154, s.193). Qurultayda vurğulandı ki, son illərdə Türk cümhuriyyətləri ilə Türk topluluqlarının ilk və orta dərəcəli məktəblərində oxu- dulacaq dil, ədəbiyyat, tarix və din tədrisində istifadə olunacaq proqramlarda ortaq təməl nöqtələrin müəyyənləşdirilməsi və dərs kitablarının ortaqlı yazılması böyük önəm daşımaqdadır. Türk Dünyası ilə dil və mədəniyyət əlaqələrimizi qüvvət- ləndirmək və inkişaf etdirmək məqsədilə ortaq türk tarixi və Yüklə 2,79 Kb. Dostları ilə paylaş:
|