68
O vaxtdan hər ikisinə nifrət edirdi, atasına əzazilliyinə görə, anasına mütiliyinə
görə...
Ağrı atasının qırmanclarını yada saldığı kimi, başqa uşaqlıq xatirələrini də
canlandırırdı və ona elə gəlirdi ki, yuxarı mərtəbədən başına su əndərirlər, amma
uşaqlığındakı kimi soyuq yox, qaynar su.
Heç kəsin riyakar təsəllisini, yalandan ürək-dirək verməsini istəmirdi. Hamısını
bir-bir nifrətlə süzərək, heç kəslə görüşmədən, vidalaşmadan çıxıb getdi. Yol boyu
rast gəldiyi hər adamı - tanışı oldu, olmadı, boğub öldürməyə hazır idi.
Evinə gəldi. Soyuducudan araq şüşəsini çıxardı, bir - iki qədəh vurub hər şeyi
unutmaq istədi.
Qədim bayatı düşdü yadına: «içdim qəmim azalsın, daha da qəm çiləndi». Sonra
bayatının əvvəlki misrası da düşdü yadına: «səməndim qəmçiləndi».
Qəmçiləndi, qırmanclandı... Yox, təslim olmaq olmaz. İçib hər şeyi unutmaq
zəiflikdir. Tövbə, içməyəcəm. Hamsından bircə - bircə heyfimi çıxacam.
Telefon zəng çaldı. Dəstəyi qaldırmadı. Bilirdi, ya kimsə: - fikir eləmə - deyəcək
ya da - «nə oldu umsuq qaldın?!» - deyə yanıq verəcək. Tüpürüm hər ikisinə.
Toplantıdakıların sifətləri bir-bir gəldi gözlərinin qabağına: «Adlarını alim qoyublar,
o yekəburun meşədən dünən çıxıb gəlib Bakıda adam olub, indiyəcən «çünkiyə»
«künçü» deyir. O biri də - ruskoyazıçnı çuşka mütəfəkkirə mütəkəfkir deyən... Külü
qoyum başıvıza».
Bunları yadına salıb güldü. Bir az eyni açıldı.
Televizoru qurdu. Neçə gündü futbola baxırdı. Dünya futbolunun əfsanəsi
Braziliya komandası almanlara biabırçı şəkildə 7 - 1, sonra da hollandlara 3-1
uduzmuşdu. Bu gün isə final idi və Braziliyanı xəcil eləyən almanlar indi də
Argentina yığmasını yenirdi. Buna ən çox sevinən isə ... bəli, bəli, Braziliya
azarkeşləri idi. Özlərini amansız, acımasız şəkildə alçaldan rəqiblərinin - almanların
qələbəsinə yox, Argentinanın məğlubiyyətinə sevinirdilər. Şərhçi izah edirdi: bu iki
ən iri Cənubi Amerika ölkəsinin arasında əzəli rəqabət var. Braziliyalılar
Argentinanın məğlubiyyətini bayram edirlər.
69
Əhliman düşünürdü ki, tək insanlar yox, ölkələr də bir-birinə paxıllıq edir, bir-
birini gözləri götürmür, bir-birinin pis gününə sevinirlər.
Dünyada sağlam yarış yox, xəstə bəhsə bəhs, həsəd hökm sürür. İnsanların
hamısı - HAMISI - bir-birinə paxıllıq edir. Bir-birinə yamanlıq istəyir. Erkəklərin bir
yarısı başqalarının uğurlarına həsəd çəkir, o biri yarısı da qalanların
uğursuzluqlarından zövq alır... Qadınların yarısı başqa qadınları gözəl olmasına görə
gözləri götürmür, o biri yarısı da kimlərinsə çirkin olmalarına ikrah hissi duyurlar.
Şokdan və içkidən dumanlanmış beyni bu fikirlərlə dolunca, Əhliman elə
oturduğu kürsüdəcə yuxuya getdi, bir də səhər oyandı. Televizor da bütün gecəni diri
gözlə qalmışdı.
Məşum toplantıdan keçən altı ay ərzindəsə Şuranın, demək olar ki, bütün üzvləri
- bəziləri bir həftənin içində zay oldular. Kimi infarkt oldu, kimi iflic olub komaya
düşdü, kiminin dili tutuldu (yalnız əl hərəkətləriylə nəyisə izah etməyə çalışırdı,
amma nə dediyini anlamaq olmurdu), kiminin arvadı qısqanclıq üstündə özünü nöyüt
töküb yandırdı, kimsə çimərkən dəm qazından boğulub öldü.
Zakir elmi işdən tamamilə uzaqlaşdı, heç kəslə görüşüb - danışmırdı, hamıdan
uzaq qaçırdı, xanənişin olmuşdu. Deyilənə görə, psixi xəstəliyə tutuldu, dəlixanaya
düşdü. Sonrakı taleyindən Əhlimanın xəbəri yoxdu. Rübabə dul qalmış bağ
qonşularına ərə getdi, hansısa xarici ölkəyə köçdülər, öldüsünü-qaldısını bilən
olmadı.
ON İKİNCİ FƏSİL
KARMA
“Görmək. Deyə bilərik ki, həyatın məğzi bundadır. Canlı
təbiətin tarixi- kosmosun dərinliyindən üzü bəri get-gedə
təkmilləşən gözlərin gördükləridir. Yarandığı gündən insan
özü özünə tamaşa edir. Min illərdir o, ancaq özünü seyr edir.
Yavaş-yavaş özünü əhatə edən dünyanı da görməyə başlayır.
70
Bu sürətin ləng getməsinə təəccüblənməyək. Bəzən ilk
baxışdan gözə çarpanı görmək daha çətin olur”.
PYER TEYYAR DE ŞARDEN,
fransız filosofu. «İnsan fenomeni»
Dumanlı yadıma gəlirdi ki, haçansa Naxçıvana getmişdim. Hansı il idi o səfər,
kimlə ya kimlərlə getmişdim, orda nə gördüm, kimlərlə tanış oldum, kimlərlə
görüşdüm - hamısını büsbütün unutmuşdum.
Əshabi - Kəfə necə çətinliklə, töyşüyə-töyşüyə qalxdığım yadımdaydı, amma bu
sakral yerdə və ordan enəndən sonra keçirdiyim anlaşılmaz, bu gün də izah edə
bilmədiyim hallar nə idi - yuxumu, reallıqmı, bir zaman kəsiyindən çıxıb başqa dövrə
düşməkmi, xəyallarda canlandırdığım gerçəklikmi, gerçəkliyə çevrilmiş
fantaziyalarımmı? Bilmirəm və, yəqin, heç vaxt da bilməyəcəm. Bir onu bilirəm ki,
Əshabi - Kəf Naxçıvandadır, deməli, haçansa Naxçıvana yolum düşübmüş...
Naxçıvanı adda-budda mənzərələriylə yaddaşımda canlandırmağa çalışanda bu
diyarı nədənsə daha çox mistik, sirli-sehirli, sakral bir məkan kimi qavrayıram. Sanki
orda keçirdiyim günlərdə (bir neçə günmü olmuşdum orda, bir aymı, bir ilmi, onu da
dəqiq deyə bilməzdim) kainatın gizlinləri daha aydın əyan olurdu mənə, nələrisə
daha aydın görür və dərk edirdim.
Bəzən mənə elə gəlir ki, fəlsəfəylə və Şərq inanclarıyla da elə Naxçıvana gedib -
gələndən sonra dərindən maraqlanmağa başlamışdım.
Dekartın aydın-açıq təfəkküründən Svadenborqun dumanlı, ezoterik
təsəvvürlərinəcən,
Şopenhauerin
bədbin
düşüncələrindən
XX
əsrdə
ekzistensialistlərin yabançılaşma, sərhəd situasiyası, insanın seçim qarşısında
qalması haqqında təlimlərinədək, Qərb fəlsəfəsinə az-çox bələd oldum. Günlərin bir
günü elə bil kimsə məni Şərq fəlsəfi və dini fikriylə ciddi maraqlanmağa sövq etdi.
Qədim Hind mətnləriylə, Çin fəlsəfəsiylə tanış oldum, təsəvvüfün dərinliyinə daldım.
Buna qədər yaşadığım, bildiyim, ağlımla dərk etdiyim, gözlərimlə gördüyüm
Dünyadan tamam fərqli, BAŞQA Aləmin varlığına inandım. Demə bu paralel
Dünyada alışdığımız məntiq işləmirmiş, burda Zaman və Məkan ölçüləri də
Dostları ilə paylaş: |