Kəlilə və DİMNƏ azərbaycan respublikasi prezidentiNİN İ Ş L ə r id a r ə s I n I N

şar  v ə  x atirə lə rd ə   n ə q ş  bağlayıb  ü rə k lə rd ə   y e r  tapar.  B e lə   a d a m la r  ə s l 
can  dostları  v ə  səd aq ətli  qardaşlardır.  Lakin  b u   d ü n y ad a  e lə   ta y fa la r  d a  
vard ır ki,  onlar yalnız  ö z v ə ziy y ətlərin i  y ax şılaşd ırm aq ,  m ə n f ə ə t  g ö tü r -  
m ək, xoş g ü zəran  k eçirm ək , m al verib m al  alm aq,  d ü n y an ın   işlərin i  s a h -  
m ana  salm aq  xatirinə  do st  olurlar.  B elə  ad a m la r  m a l-d ö v lə t  d o s tla n d ır. 
B unlar  quşlara  d ən   atan  ovçulara  b ə n z ə rlə r,  çünki  o v ç u la r  q u şla ra   d ə n i 
onları  doydurm aq  ü çü n   deyil,  tu tm aq   ü çü n   s ə p ə rlə r.  D o stlu q d a   c a n ın ı 
qurban v e rə n   adam m   q ə d ir-q iy m ə ti,  m alını  fə d a   e d ə n in k in d ə n   ç o x - ç o x  
yü ksəkdir.  A ydm   m ə s ə lə d ir ki,  sənin  d o stlu ğ u n u   q əb u l  ed ib   g ö rü ş m ə k  
yollarm ı  açm ağım  m ə n im   üçün  can  bahasm a b a şa   g ə lə   b ilə r.  Ə g ə r  m ə n  
sə n d ə n   şübhələnib  b əd g ü m an   olsaydım ,  b e lə   b ir  işi  e tm ə z d im .  M ə n  
sən in  dostluğuna,  d ediyin sözlərin səm im i  v ə  d o ğ ru lu ğ u n a,  v e rd iy i v ə d -  
lərin həq iq i,  olduğuna inanıram .  S ənin sə d a q ə tin  m ə n d ə  q ə tiy y ə n  şü b h ə  
oyatm ır,  m ə n  özüm  isə  sə n d ə n  d ə   iki  qat  sad iq əm .  L a k in   s ə n in   y o ld a ş - 
iarın v a r ki,  onlarm  d a  zatı  sən in  zat və  cin sin d ən d ir.  O n la r m ə n im   h a q - 
qım da  sə n   d üşündüyün  kim i  düşünm ürlər.  Q orxuram   ki,  o n la rd a n   biri 
m ən i  görüb  cam m a  q ə sd   etsin.
Q arğ a  dedi:  -   Y o ld aşlığ m   şə rtlə rin d ə n   biri  b u d u r  k i,  d o stu n u n  
dostları  ilə  do st  o lasan ,  d ü şm ə n lə ri  ilə  d ü şm ən .
Düzgün olar düşmənindən,  gər çəkinsən dostlarm,
Yaxşıdır sən,  dost olasan  dostlarıyla  dostların.
İki  şeydən  bu  cahanda əmin  olma,  ey  könül:
Dostlarından  düşmənlərin,  düşmonindon  dostların.
B u  g ü n   sə n in lə   m ə n im   aram d a  elə  b ir  d o stlu q   v ə   m ə h ə b b ə t  əsası 
q o y u ld u   ki,  bu n d an   so n ra  m ə n im lə   y alnız  o  k ə s   dost  o la  b ilə r  ki,  səni 
in citm əsin ,  sən in  arzularını  y e rin ə  yetirsin.  B u n d an  ə la v ə ,  m ə n   sə n in lə  
dü z  g ə lm ə y ə n lə rlə   d o stlu ğ u   k o sib ,  yalnız  s ə n in lə   arası  sa z   o lan larla 
d o stlu q   ed ə   b ilə rə m .  İn san ların   ə n   böyük  m ə rd lik lə rin d ə n   biri  b u d u r 
k i,  can  v ə   b ə d ə n in   k e şik ç ilə ri,  ü rə k   v ə  b e y n in   g ö z ə tç ilə ri  o lan   dil  v ə  
g ö zd ən   b iri  x ə y a n ə t  etsə ,  b ir  işaro  ilə  o n ların   h ə r  ikisini  m ə h v   etsin  v ə  
b u n d an   ç ə k d iy i  ə z iy y ə td o n   p eşm an   olm asın.
Dost ola  düşmonilə  üzvlorindon  biri  gər,
İki  düşmon  bil  onu,  vur ona  iki  xəncər.
U sta b ağ b an lard a b e lə  b ir q a y d a vardır:  g ü l  iç ə risin d ə  alaq  g ö rd ü k - 
d ə   o  saat  o n u   k ö k ü n d ə n   q o p arıb   atarlar.
K əsəy ən   bu  sö z lə rd ə n   ü rə k lə n ib   d işarı  çıxdı,  qarğam   m e h rib a n - 
lıqla dindirib ü z -g ö z ü n d ə n  ö p d ü ,  h ə r ikisi  b u  g ö rü şd ə n  çox şad oldular. 
B ir n eçə  gün  k eçd ik d ən   so n ra   k ə s ə y o n   q a rğ a y a   dedi:
-  
Ə g ər burada qalsan,  a rv a d  -  u şa q la rım   da bu ra k ö çü rsən   sə h v  e t- 
m ə z sa n ,  ayrılıq,  h icran  v ə   fə ra q   d ərdi  d ə   azalar.  Ç ü n k i  bura çox  səfalı, 
iirək   açan  və  bolluq  olan  y erd ir,
Q arğa dedi:  -   B uranm   sə falı v ə   ü rə k   a ç a n  o ld u ğ u n a sözüm  yoxdur, 
lak in   buradan  d ah a  g ö zəl,  d ah a  səfalı  o la n   y e rlə r  d ə   vardır.  M ə sə lə n , 
fılan y erd ə elə b ir ç ə m ə n lik  v a r ki, o n u n  ə tra fı b a k irə   q ö n ç ə lə r, ə l d ə y - 
m ə m iş   gül  v ə   ç iç ə k lə rlə   b ə z ə n m işd ir,  to rp a ğ m a   isə   g ö y ə  u ld u zlar 
s ə p ə lə n ə n   kim i  p arlaq   ca v a h ira t  sə p ə lə n m işd ir.
Ə lvan-əlvan  rənglər verir hər gülü,  hər yarpağı,
Cavahirlər m əskənidir sankı  onun  torpağı...
D o stla n ın d a n   b ir  tısb ağ a  oranı  ö züno  v ə tə n   etm işd ir,  m ə n im   ü r ə -  
y im   istə y ə n   şe y lə rd ə n  d ə  o ra d a   çox  tapılır.  B u n d an   ə la v ə ,  sən in   y uvan 
y o l  qırağında,  ayaq  altındadır,  g ə lə n - g e d ə n lə r   b iz ə   ziyan  v u ra  bilər. 
Ə g ə r  könlün  olsa,  ora  g ed ib   ə m in -a m a n lıq ,  firav an   və  bolluq  iç ə -  
risin d ə   yaşayarıq.
K ə sə y ə n   dedi:  -   S ə n in lə   d o st  olub  q o n şu   y a şam aq   m ə n ə   h ə r  şe y - 
d ə n   ə zizd ir.  S ə n in lə   d ə  g e tm ə sə m ,  b ə s   k im   ilə  g e d ə c ə y əm !  M ə n   öz 
x o şu m a   bura  g ə lm ə m işə m ,  b u n u n   tarix i  u z u n   vo  çox  m a raq h d ır,  yeri 
d ü şso   danışaram .
Q arğ a  ko səy o n in   q u y ru ğ u n d an   y ap ışıb   h a v ay a  q aldırdı,  tısb ağ an ın  
y a şa d ığ ı torəfo  uçdu.  O ra ça td ıq d a  tısb ağ a o n ları g ö ro rə k  qorxdu v ə   tez 
su y u n   altına  cum du.  Q arğa  eh m a lc a   k ə s ə y ə n i  y e rə   qoyub  tısbağanı 
ç a ğ ırd ı.  T ısbağa  q arğanın  sosini  tanıyıb  q ıra ğ a   çıxdı,  qarğanın  h aradan 
g o lib   h ara  getdiyini,  ö zü n ü   n e c ə   hiss  e td iy in i  soru şd u .  Q arğ a  əh v alatı 
d a n ışd ı.  G ö y o rçin lo rin   d alın ca  d ü şd ü y ü n ü ,  k ə so y ə n in   onlara,  g ö s tə r- 
d iyi  k ö m əy i,  buna  g ö rə   özü  ilə   k ə s ə y ə n   ara sın d a   ə m ə lə   g ə lə n   d o stlu q  
v ə   sə m im iy y ə ti,  b ir  n cçə  gün  on u n   y a n ın d a   qonaq  qaldığını  v ə   sonra 
b u ra,  tısbağanın  g ö rü şü n ə   g ə ld ik lə rin i  sö y ləd i.
T ısb ağ a  k ə s ə y ə n in   b e lə   ağıllı,  k am allı,  v əfalı  v ə   səd aq ətli  o ld u - 
ğ u n u   eşitdikdə  onu  m e h rib a n lıq la   q a rşılay ıb   h ö rm ə t  g ö stə rm ə y i  vacib 
b ild i  v ə   dedi: -  T ale  ö zü  sə n i  g ə tirib  b u ra  çıx arm ışd ır.  İndi  sən in   k ə r a -  
m ətli  təb iətin   v ə   m ə rh ə m ə tli  x a siy y ə tin   bu  y e rlə ri  dah a  z in ətli,  dah a 
g ö zo l  ed əcək d ir...

---