MahirəNərimanqızı
Yüklə 2,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Araşdırmalar Tərcümələr
- Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiya: qlobal mədəniyyətin şifrələri 111 111 111 Klassik Koreya poeziyası: sico
www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiya: qlobal mədəniyyətin şifrələri 108 108 zənginləşdi (bu kimi misalları artırmaq da mümkündür...): nəhəng sənətkarlar dövrünün ədəbi proseslərini, estetik mühitlərini, poetik-texnoloji proseslərini formalaşdırdılar, mürəkkəb ictimai-mədəni siyasətə çevirə bildilər. Əgər Nizami yaradıcılığıyla binövrəsi möhkəmlənməsəydi, onda Azərbaycan tarixində ilk renesans – Şərq intibahı mərhələsi, Nəsimi və Füzuli azadlıqsevər, mübariz ədəbiyyat məhsulları zamanında meydana çıxmasaydı, sivilizasiya gedişatımızda ikinci, özü də əsl milli-etnik İntibah hadisəsi – Avropanın bir hissəsi olduğumuzdan, bizim milli-etnik oyanış-dirçəliş mərhələmiz Qərb intibahıyla, demək olar, eyni vaxta təsadüf edirdi: ana dilimizin dövlət səviyyəsinə qaldırılması, imperiyamızın yaranması, ədəbiyyatımızın milliləşməsi, xəlqiləşməsi, demokratikləşməsi (Nizaminin şahzadə, İskəndər kimi obrazları aşıq poeziyasındakı sadə insanlar, gözəllərlə əvəzlənməsi faktlarını yada salaq), Təbriz miniatür məktəbi çiçəkləndi və s. – baş verməz, Səfəvilərin yaratdığı, Nadir şahın dənizdən okeana qədər uzatdığı imperiyamız, dövlətçilik zirvəmiz olmazdı... Beləcə, ―ədəbi nəsil‖ anlamı ətrafında bir balaca kulturoloji ekskurs edəndə, ona lokal – milli baxımdan deyil, qlobal – planetar, bir qədər də sivilizasiya proseslərinin işığında qısaca nəzər salanda, çox geniş nəticələr əldə edə bilərik. www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiya: qlobal mədəniyyətin şifrələri 109 109 109 Fəqət, hər şeydən əvvəl unutmamalıyıq ki, əsl şedevr əsərin yaranmasında bu və ya digər səbəblərdən ədəbi mühit, estetik tələblər, mədəni dəyərlər, kulturoloji proseslər, zamanın poetik dəbləri kimi amillərin təsiri böyük olsa da, əsas yaradıcılıq ağırlığı məhz müəllifin, söz adamının istedadının, təxəyyülünün, intellektinin üzərinə düşür... www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiya: qlobal mədəniyyətin şifrələri 110 110 II Bölüm Araşdırmalar Tərcümələr www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiya: qlobal mədəniyyətin şifrələri 111 111 111 Klassik Koreya poeziyası: sico Bir xalqın tarixi, indiyəcən qazandıqları uğurların və yaşadığı problemlərinin şifrələri ilk növbədə onun ədəbiyyatında – milli ruhunun daşıyıcısı sayılan bədii-poetik nümunələrində axtarmaq lazımdır. Bu mənada son illər iki dövlət şəklində mövcüd olan qədim Koreya torpağı - dünya ölkələri sırasında özünəməxsüs yüksək mövqey tutan, ―Şərq əjdahala‖rından sayılan, Azərbaycanla iqtisadi-siyasi əlaqələrin inkişafına görə fərqlənən Cənubi Koreya, eləcə də onun rəqib qonşusu sayılan, XX əsrdə parçalanaraq ayrıca sosialist dövlət kimi formalaşan Şimali Koreyadır. Koreya iki yerə parçalanmış Azərbaycana oxşar tarixi olan qədim Uzaq Şərq ölkəsidir: tarixən böyük imperiyaların maraq dairəsində olması onun bütün varlığına, eləcə də ədəbiyyatına, mədəniyyətinə, incəsənətinə, dininə, ən əsası da insanına nüfuz edib. İndiyəcən də iki tərəfə - Cənubi və Şimali Koreyaya bölünən, müxtəlif inkişaf yolunu keçən bu maraqlı ölkəni və koreyalıları birləşdirən yeganə nöqtə vahid dili, eyni zamanda, ədəbiyyatı, poeziyasıdır... Azərbaycanda bu ölkəylə əlaqədar kimdən maraqlansan, yaşlı adamlar daha çox sosialist - Şimali Koreyanı xatırlayar; www.elmler.net - Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Aydın Xan Əbilov Kreativ innovasiya: qlobal mədəniyyətin şifrələri 112 112 nisbətən orta və yeni nəsil nümayəndələri isə kapitalist, inkişaf etmiş, ―Hünday‖, ―Kia‖ markalı maşınları, ―Samsunq‖, ―LG‖ markalı məişt avadanlıqları, kompüter və smartfonları ilə dünyada tanınan kapitalist – Cənubi Koreya barədə İnternetdən götürdükləri məlumatları yada sala bilərlər. Fəqət bu qədim mədəniyyətə, zəngin ədəbiyyata malik xalqın estetik-intellektual sərvətləri, bədii-poetik söz sənəti, folkloru, yaradıcılıq nümunələri haqqında çox az sayda insanımız hansısa məlumatlara malikdir. Koreya poeziyası XX əsrə qədər əsasən şifahi formada inkişaf edib, böyük bir hissəsi isə Çin – xança adlanan stildə qələmə alınıb. Ümumiyyətlə, qeyd etdiyim kimi, Yaponiya və Çin kimi müxtəlif güclü imperiyaların ictimai-siyasi, dini-mədəni işğalına məruz qalan Koreyanın milli ədəbiyyatı, əsasən, adıçəkilən imperiya xalqlarının əlifbası, şeir formaları, janrları, dini təsiri altında formalaşsa da, doğma dildə yaranan poetik-bədii əsərlərlə zəngin bir tarixə sahibdir. Qədimdə, bizim eradan dörd əsr əvvəl Koreya ustadları (şairləri belə adlandırırdılar) klassik Çin üslubunda, dördlük şeir şəklində poetik nümunələr yazırdılar. Koreya ədəbiyyatı tarixində ilk yazılı nümunə isə eramızdan əvvəl 17-ci ildə qələmə alınmış ―Çar Yurinin sarı quşlar barədə nəğməsi‖ adlanır. Koreya şairləri isə Çinin Tan sülaləsinin və Yüklə 2,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|