(S=K-F+1=2-2+1=1),
yəni sistemin sərbəstlik dərəcəsi vahidə bərabərdir. Bu onu göstərir ki,
soyuma və ya qızdırma zamanı temperatur dəyişərsə, ərintidə olan fazalarda komponentlərin
konsentrasiyası da dəyişir. Hər temperatura fazanın ancaq müəyyən tərkibi uyğun gəlir. Likvi-
dus və solidus xətləri arasında ərintini təşkil edən fazaların konsentrasiyasını miqdarını parça-
lar qaydasına əsasən təyin etmək olar.Bunun üçün verilmiş
d
nöqtəsindən keçmək şərtilə kon-
sentrasiya oxuna paralel üfüqi xətt çəkilir. Likvidus xətti üzərində yerləşən
a
nöqtəsinin kon-
sentarsiya oxunda proeksiyası mayenin, solidus xətti üzərində yerləşən
s
nöqtəsinin pro-ek-si-
yası isə bərk fazanın tərkibini göstərir. Maye və bərk fazaların miqdarı aşağıdakı nisbətlə təyin
edilir.Maye fazanın miqdarını
L=dc/ac
nisbəti, bərk fazanın miqdarını isə
α = ad/ac
nisbəti
göstərir.
METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
a).
b).
Şəkil 3.a- hal diaqramı, b-M ərintisinin soyuma əyrisi və yaranan quruluşların sxemləri
METALLURGİYA VƏ METALŞÜNASLIQ KAFEDRASI
göstərir.
Maye ərintidə
1
nöqtəsində
k
konsentrasiyalı
α
–bərk məhlulun kristalları ayrılmağa
başlayır. İlk kristalın tərkibi
k
nöqtəsinin absis oxu üzərində proeksiyası ilə təyin olunur.
2
nöqtəsində
s
tərkibli son maye metal damlası kristallaşır.Kristallaşma başyan anda
1
nöqtəsində bərk məhlulun miqdarı sıfra bərabərdir.Temperatur aşağı endikcə mayenin tərkibi
1-s
xətti üzrə, kristalınkı isə
k-2
xətti üzrə dəyişir.
2-
nöqtəsində kristallşma qurtararkən kristalın
tərkibi ilkin mayenin tərkibinə uyğun gəlir.
|
