-
reklama yönəldilən vəsaitlərin məbləğindən;
-
bazarın tutumundan (ölçülərindən);
-
reklamın məqsədlərindən (mövcud bazarın
genişləndirilməsi və ya yeni məhsul üçün bazarın
yaradılmasından);
-
reklam kampaniyasının miqyasından;
-
potensial alıcılar (istehlakçılar) dairəsindən;
-
bazarın spesifik tələblərindən;
-
tələb edilən zaman kəsiyində lazım olan sayda
reklam vasitələrinin hazırlanmasından;
-
reklam vasitələrinin texniki imkanlarından,
Reklam vasitələrinin seçilməsində onların əhatə dairələri,
yayılma tezliyi və təsir gücü nəzərə alınmalıdır.
9.2. Birja və hərracların marketinq tədqiqatları
Marketinq tədqiqatları prosesində birja və hərracların
ətrafının mikro- və makro mühiti, birja və hərracların daxili və
onlardan kənarda olan mühiti, onlar tərəfindən nəzarət edilən
və nəzarət edilməyən mühit və s. elmi əsaslarla öyrənilir ki,
alıcı tələbatı, təkliflər, qiymətlər, rəqiblərin hərəkəti, bazardakı
qeyrimüəyyənliklər və s. nəzərə alınsın, marağında olan
tərəflərin biznes layihələrində stabillik artmaqda olan gəlir
təmin edilərək, strateci və taktiki problemlər öz layiqli məntiqi
həllini tapsın.
Mikromühitin birja və hərracların daxili amilləri birja və
hərrac mallarının qiymətləri; bölüşdürmə və satış kanalları
kimi üzvlərini, brokerləri, dilerləri, satışın həvəsləndirilməsini,
eləcə də birja və hərracların özlərinin təşkilat quruluşlarını
birləşdirir.
Mikromühitin birja və hərraclardan kənar amillərinə
daxildir: bazarlar, istehlakçılar, məhsulgöndərənlər, rəqabət və
rəqiblər, ictimai təşkilatlar, marketinq tədqiqatları müəssisələri,
reklam agentlikləri, maliyyə – kredit və sığorta təşkilatları,
kütləvi informasiya vastələri və s.
Marketinqin elmi birja və hərracların makromühitinin
tərkibinə digər sahələrdə olduğu kimi demoqrafik mühiti,
iqtisadi mühiti, siyasi-hüquqi mühiti, təbii mühiti, mədəni
mühiti, elmi-texniki mühiti və infrostrukturanı daxil edir.
Marketinq tədqiqatlarının əsas istiqamətləri bunlardır:
bazarda tələb, təklif və qiymətlərin tədqiqi yəni cəmi bazarın
tədqiqi, alıcıların (istehlakçıların tədqiqi, satışa çıxarılan
malların (obyektlərin) tədqiqi, reklam fəaliyyətinin tədqiqi,
cəmi satış kanallarının tədqiqi, satışın həvəsləndirilməsi
sisteminin tədqiqi, rəqiblərin tədqiqi, birja və hərracların
özlərinin daxili mühitinin təhlili.
Marketinq tədqiqatları elmi əsaslarla, təcrübədə özünü
doğrultmuş qaydada aparılmalıdır. Onlar aşağıdakı ardıcıllıqla
aparılmalıdır:
1)
Marketinq tədqiqatlarının aparılması zəruriliyinin
əsaslandırılmas.
2)
Marketinq tədqiqatlarının aparılma metodlarının
seçilməsi.
3)
nformasiyaların toplanılması metodlarının seçilməsi.
4)
nformasiyaların toplanılması və təhlili.
5)
Təklif və tövsiyyələrin hazırlanması.
Birja və hərracların marketinq tədqiqatlarının aparılma
metodları əsasən sistemli təhlil, kompleks yanaşma, texniki
təhlil, proqramla sistemli yanaşma metodlarından istifadə
edilməsini nəzərdə tutur. Eyni zamanda birja və hərraclarda
gedən prosesləri təhlil etmək üçün xətti proqramlaşdırma,
kütləvi xidmət nəzəriyyəsi, əlaqə nəzəriyyəsi, işgüzar oyunlar,
iqtisadi – riyazi metodlar və başqa istifadə edilməsini də
qarşıya qoyur.
Birja və hərracların fəaliyyəti sosial varlıqda təşkil
olunduğundan, onların daxilində gedən proseslərin dərindən
tədqiq etmək üçün sosiologiya, psixologiya, iqtisadi və riyazi
statistika, ehtimal nəzəriyyəsi və başqa elmlərdə istifadə edilən
metodlardan istifadə etmək özünü təcrübədə çox doğruldur.
Digər sahələrdə olduğu kimi, birja və hərraclarda da
marketinq tədqiqatları obyektiv dəqiq, hərtərəfli, vahid sistem
üzrə ümumi metodlar əsasında yığılmış informasiya təminatını
arxalanmalıdır. Əlavə olaraq, marketinq tədqiqatları prosesində
aşağıdakı hədlər və tələblər gözlənilməlidir:
-
marketinq tədqiqatlarında mənəvi – etik
normalara əməl edilməlidir;
-
marketinq
tədqiqatları
dövlət
qanunları,
ocümlədən haqlı rəqabət prinsipləri, iqtisadi
qanunlar və qanunauyğunluqları gözlənilməklə
aparılmalıdır;
-
marketinq tədqiqatlarında insan azadlıqları və
cəmiyyətin demokratik, könüllülük prinsipləri
gözlənilməlidir;
-
tədqiqatların nəticəsi onların aparılmasında
istifadə edilməlidir;
-
informasiya verənlərin qarşısında götürülmüş
öhdəliklər təmin edilməlidir (anonimliyi təmin
edilməli,
alınan
informasiya
başqasına
ötürülməməli, yayılmamalı və s.
Marketinq tədqiqatları prosesində istifadə edilən
informasiyaları mənşəyinə, təyinatına, məxvilik səviyyəsinə,
əhəmiyyətinə və digər parametrlərinə görə qruplaşdırmaq olar.
Belə ki, məxvilik əlamətinə görə bu informasiyaları açıq,
məxvi, tam məxvi ola bilər. Ümumiyyətlə isə marketinq
tədqiqatlarında istifadə edilən informasiyaları iki növə (tipə)
bölürlər: ilkin və təkrar informasiyalar. lkin informasiyalar
məhz indi bu konkret marketinq tədqiqatları üçün müxtəlif
yolla toplanan və hazırlanan informasiyalardır.
lkin
informasiyaların əldə edilməsi üçün vaxt, pul – maliyyə
resursları, işçi qüvvəsi və maddi imkanlar sərf edilməlidir.
Lakin təkrar informasiyalar əvvəllər başqa hadisə və
proseslərlə əlaqədar toplanmış informasiyalardır. Həmin
Dostları ilə paylaş: |