M tin bir kürd vardı - dövl tli, qoçaq. Qurdlar af tind n sürüsü uzaq. Mülkünd
h mi xeyir, b r k t. Heç k sd yox idi o boyda s rv t. S kkiz qohumu da azad,
firavan. O, varlı... özg l r yoxsul, lüt-üryan. Qulyabanı kimi biyaban g z n,
Aranda yl
n, da a t l s n O çöld , bu çöld sürü otaran Kürd l f dalınca
qaçardı h r an. Harda içm li su, göy otlaq vardı, Orda iki h ft m sk n salardı.
l f qurtardımı, t dbir gör rdi, Sürünü ba qa bir s mt sür rdi. ki gün idi ki,
ir p nc sini O yer qoymu du bu yaz n simi. Bu kürdün çox göz l bir qızı vardı
- Türk gözlü, hind xallı ux bir nigardı. Naz il b sl nmi bir s n mdi ki,
S rv b nz yirdi inc qam ti. A lıqda xam gümü , irinlikd bal, Z rg r
qutusuydü o Ay gülc mal. Zülfünün k m ndi t yind ndi, Ayın öz boynunda Ayın
k m ndi. Qar a qanadından qara saçları - B növ n f sli bahar rüzgarı. Hamını
m st ed n s rxo q mz si Ovsundu, b lk d ovsun bad si. Xalq sir olmu du Babil
s hrin , Onun Babil kimi tilsiml rin . Ay i ıq alırdı gül c malından, Qaranlıq
gec l r - qara xalından. Q nd qıran püst si gör n q d r dar - Öpü q nd a zına
hardan yol tapar? Bir baxın sallanan o Ayqaba a Getdi balıq kimi su axtarma a.
Yoldan xeyli uzaq bir bulaq vardı, El h m n bulaqdan su aparardı. Naxı lı kuz ni
aldı naz nin, S mtini bula a saldı naz nin. Doldurdu kuz ni h m n bulaqdan, Zövq
aldı x lv ti su da ımaqdan. E itdi uzaqdan yaralı bir s s, Kimdi nal ç k n,
hansı k mn f s?! Kürd qızı yollandı nal dalınca. N gördü? Ba qoyub bir da
balınca. Burda çabalayır x st bir cavan. Üzü, l-aya ı ba dan-ba a qan. Ovcunda
hey sıxır qanlı bir da ı, Tanrını s sl yir h r yalvarı ı. Unutdu büsbütün
naz nin nazı, Yana dı x st y o çöll r qızı. - Kims n, ey zavallı? N dir bu
g rdi ? Kim s ni qanına q ltan eyl mi ? Hansı x yan tkar, ay qaragünlü, S n
r va görüb bu boyda zülmü? Dedi: - Ey göyl rd n enmi m lak , S n p ri qızısan,
huris n b lk ?! Çox oyunlar g lib m nim ba ıma. Bir azdan olarsan agah, a ina.
Yan ıdan ölür m... bir içim su ver. Dolanır ba ıma bu s ma, bu yer. Bir udum su
vers n, xilas olaram. Yoxsa m n ölür m... k silib çaram. O baldodaq saqi, nicat
açarı Uzatdı kuz ni susuza sarı. Od ciy r buz suyu gör nec içdi, O soyuq
rb td n içdikc içdi. Bir azca dirç ldi üzülmü canı, Önünd göz nuru, göz
çıra banı. Yaralı gözl ri yerin qoydu: - Ey Tanrı, hamının s ns n umudu... Azca
sıyrılsa da gözün p rd si Piyd n ayrılmayıb, gördü, gil si. Gördü qüvv tlidir
ayaqları da, Aparmaq olardı b lk piyada. Gözü göz piyin qoyub ba ladı,
Qolundan yapı dı qolu-qanadı. B l dçi naz nin çıxarıb yola Ona h md m oldu,
verib qol-qola. Onların bin si bir azca uzaq, Getdi, yaralıya olaraq dayaq.
Çatdılar. Bin y g tirdi Xeyiri. Ox adı x st ni ülf ti, mehri. Ça ırdı nök ri,
onu lb l Verdi xidm tçiy naz nin göz l. - ncitm ! - söyl di - bir azca yava
Apar qapımıza qona ı birba . Özü anasının yanına g ldi, Olub keç nl ri deyib
kövr ldi. - B s neçin buraxdın onu lind n? Neçin g tirm din ev g l nd ?
Qeydin qalardıq, çar qılardıq, B lk d bir azca rahat olardı. Dedi: -
G tirmi m, qalıbsa canı G l r indil rd , açar qapını. X st ni qapıya g tir n
nök r Apardı yata a, dedi: - N f s d r. Önün a appa süfr s rdil r, Ona isti
orba, kabab verdil r. O istid n bi n soyuq n f sli Az yedi... inl di: - Cahan
q f smi? S hradan qayıtdı kürd ax am ev , Bir az aclı ını öldürsün dey Yana dı
süfr y ... bird n n gördü. Yataqda bayılmı bir x st gördü. Qarı dı s frası.
X st yaralı H yatdan aralı, a ırdı halı. - Hardandı bu x st ? N dir muradı?
Neçin ld n dü üb, sınıb qanadı?! Heç bil n vardımı bu q ziyy ni, X st nin
ba ında qopan iv ni? - Do ranmı - dedil r - Ayı ulduzla, Damarlı qiqi iti
almazla. - Yox, bel qalmasın zavallı x st , Yarpaq qoymalıyıq gözünün üst .
Obanın ba ında Zorbulaq ki, var, Üstünd bir a ac çoxdan b rq rar. Onun
n f sind n sa alar x st , ki buda ı var bir gövd üst . Budaqlar arası xeyli
geni dir, Yarpa ı çox göz fa vermi dir. T l sin, g tirin bir neç yarpaq,
z k, canındakı suyu çıxardaq. X st nin gözün sürt k yava ca, Bel bir
m lh mdir çar si ancaq. M lh min böyükdür sehri, s ri. M nc fa tapar g ncin
gözl ri. Huri ziv ridir o ya ıl yarpaq, Sönmü b b kl r çıraqdır, çıraq.
Birinci budaqda h r ya ıl yarpaq H l çox gözl ri nurlandıracaq. kinci ax nin
m lh mi d zor, S ri x st l rin lacı odur. Kürd qızı el ki, aldı bu sözü, Zor
bula a sarı can atdı özü. - Ata, yalvarıram, b rab r ged k, Bu zavallı g nc bir
lac ed k! Gördü qızcı azın yalvarı ını, Sildi göz ya ını. Çatdı qa ını.
Getdil r. Topladı bir ovuc yarpaq. - X st ni ölümd n bu, qurtaracaq! Qız
t l m-t l sik yarpa ı aldı, O q d r döydü ki, puçalı qaldı. Süzdü, t mizl di bir
Lo man kimi, X st nin gözün qoydu m lh mi. Yax ıca sarıdı a t nzif il ,
X st nin hvalı a ırdı h l . Dikib gözl rini uzaq baxtına Ba qoydu balı a,
s nd l taxtına. Gözünün üstünd yarma ın ya ı, Be c gün uyudu ba ı sar ılı.
G ldi bi inci gün o gümü b d n, Götürdü sar ını onun gözünd n. O gözl r yen d
çilçıraq oldu, Yen vv lki t k sappasa oldu. Sübh ça ı açılan cüt n rgiz t kin
Açıldı gözl ri o b xt v rin. D yirman öküzü göz sar ısından Qurtuldu. - Kürd
qızı, xilaskarımsan! Sa ol! Sıxıntıdan çıxdı ev hli. Ür kl r qızıl gül, üzl r
f r hli. Kürd qızı çox ç kib onun d rdini, Axırda olmu du yaxın h md mi. El ki,
açıldı s rvin n rgizi, Çıxdı qaranlıqdan cüt gövh r gözü, M lak yenid n b nd
oldu ona, Qoydu a lini isti alnına. Xeyir d bu qıza mehriban oldu, Lütfün ,
mehrin candan vuruldu. Tamam görm mi di bugün kimi, Bu gün anladı ki, odur
h kimi. irin c h-c hini e itmi di çox, Mehri, m rh m ti lütfünd n d çox.
Könülü könül ba lamı dılar, Qo a irmaq kimi ça lamı dılar. Xeyir dayanardı
önünd kürdün, K m r ba layardı bir xidm t üçün. Ona hayan idi i d , m kd
Qoyun otarmaqda, d v çilikd . Sürünü gözl rdi qurd b lasından, B sl rdi irili,
xırdalı heyvan. O çöll r dolanan biyaban kürdü Xeyirin ll rind b r k t gördü.
Dedi: - S rv timin s ns n hakimi, S n m n zizs n övladım kimi. Artır günd n
gün mara ım m nim, Kim s nin gözün k sildi q nim? Hansı ba ıbatmı , kor
v l dizna S nin gözl rini tökdü ovcuna? Xeyir gizl tm di olub keç ni, - Qanıma
b l mi - dedi - r m ni. Yandım, kabab oldum çölün düzünd , Ondan su ist dim,
l atdı f nd . Dedim: - Al l limi, bir içim su ver! - Yox! - dedi - bamba qa
l lin g r kdir. Ülgüc götürüb n dürrümü de di, Cibd ki dürrüm d lin keçdi.
Heç su da verm d n kildi nam rd. El ki, dinl di bu dastanı kürd Deyrin rahibi
t k ba ına döydü, Sanki t n qönç ni bir tufan ydi. Bildi n l r ç kib iblisd n
m l k, - C h nn m hlind n c nn t hli t k. S n dem adı t k xeyirmi Xeyir.
Kürd ona "Göz nurum!", " zizim!" deyir. Onu göz üstünd saxlamı dılar. Durub
xidm tind naz nin nigar. Ona qulluq edir üzü niqablı, Su vers , od tutur sular
sonası. Qız ona qaytarıb canı, cahanı. Ona sir dü üb t z d n canı. Qulluq edir
ziz dürr xatirin n y , qoyuna, d v l r d . "- Mümkünmü qovu aq, layiqmi
m g r M nim t k müfl s o ülvi dilb r? Bu q d r c mallı, kamallı qızı Mümkünmü
cehizsiz bir yoxsul alsın? M n nec can atım qohumlu a ki, H r gün a zımdadır
onun çör yi?! Yax ı olmazmı ki, bird f lik m n Çıxım bu obadan, qurtarım