MüƏllifdən II
Yüklə 6,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Mirağa Cəfərquliyev
Mirağa Cəfərquliyev oğulluğa götürmə sirrini, vətəndaşların yazışma sirrini qorumaq üçün qapalı keçə bilər. Bütün hallarda prosessual qaydalara riayət olunur və qəbul olunmuş qərarlar və ya hökmlər açıq elan edilir. Məhkəmə baxışının açıqlığı prinsipi dedikdə cinayət və mülki işlərə açıq məhkəmə iclasında kənar şəxslərin iştirakı ilə baxılması, radio, televiziya, mətbuat və sair kütləvi məlumat vasitəsi ilə məhkəmə baxışı haqqında məlumatlann elan olunmasına yol verilməsi başa düşülür. Məhkəmə baxışının açıq aparılması məhkəmənin fəaliyyəti üzərində kütlələrin nəzarətini təmin edir, hakimi, prokuroru və prosesin digər iştirakçılannı işə daha ciddi yanaşmağa, məhkəmədə işə baxılarkən etdikləri hər bir hərəkət üçün daha artıq məsuliyyət hiss etməyə vadar edir. Məhkəmə proseslərinin açıq aparılması məhkəmə tərəfindən baxılan hər bir cinayət işində mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Belə ki, hər bir məhkəmə prosesi tələb edilən səviyyədə və düzgün apanlarsa, məhkəmənin iclas salonunda iştirak edən şəxslərə və təqsirləndirilən şəxsin özünə müəyyən tərbiyəvi təsir bağışlayacaqdır. Bu baxımdan məhkəmə iclaslannm bilavasitə nazirliklərdə, müəssisələrdə, təşkilatlarda, yataqxanalarda və s. ictimai yerlərdə keçirilməsi xüsusilə vacibdir. Məhkəmə iclasının qapalı aparılması haqda bütün hallarda motivli qərar çıxarılır və bu, açıq elan edilir. İşə qapalı məhkəmə iclasında baxılması məsələsi məhkəmənin hazırlıq iclasında həll edilə bilər (CPM-in 301.2.12 mad.). 13.
Cinayət mühakimə icraatının obyektivliyi, qərəzsizliyi və ədalətliliyi - obyektiv həqiqət prinsipi Bu prinsip işin hallarının elə mükəmməl və ardıcıl araşdırılmasını nəzərdə tutur ki, onun köməyi ilə obyektiv həqiqəti müəyyən etmək mümkün olsun. Konstitusiyanın 127-ci maddəsi birmənalı olaraq bildirir ki, «hakimlər işlərə qərəzsiz, ədalətlə, tərəflərin hüquq bərabərliyinə, faktlara əsasən və qanuna müvafiq baxırlar». Konstitusiyanın bu kompromissiz tələbi Cinayət-Prosessual Məcəllənin cinayət mühakimə icraatının obyektivliyi, qərəzsizliyi və ədalətliliyi adlı 28-ci maddəsində daha dolğun izah olunmuşdur. n'FƏSİL CİNA YƏTMÜHAKİMƏ İCRAATININ ƏSAS PRİNSİPLƏRİ VƏ ŞƏRTLƏRİ (VASİTƏLƏRİ) Bu maddəyə əsasən, məhkəmələr cinayət işlərinə və cinayət təqibi ilə bağlı digər materiallara məhkəmə iclaslarında yalnız Cinayət- Prosessual Məcəlləyə müvafiq surətdə müəyyən edilmiş hüquqi proseduralara uyğun faktlar əsasında, qərəzsiz və ədalətlə baxmalıdırlar. Hakimlər cinayət mühakimə icraatını həyata keçirərkən qanunun mənafeyindən başqa hər hansı bir mənafeyi ifadə edə bilməzlər. Hakim və ya andlı iclasçı şəxsən cinayət prosesinin nəticəsi ilə birbaşa, yaxud dolayı yolla maraqlıdırsa, cinayət işi və ya cinayət təqibi ilə bağlı digər material üzrə ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsində iştirak edə bilməz. Bundan əlavə, cinayət-prosessual qanunvericilikdə göstərilir ki, cinayət mühakimə icraatını həyata keçirərkən məhkəmələr aşağıdakı vəzifələri yerinə yetirməlidirlər: 1)
hallann hərtərəfli, tam və obyektiv tədqiq edilməsi üçün zəruri şəraiti təmin etmək; 2)
bəraət verən hallan, habelə məsuliyyəti yüngülləşdirən və ağırlaşdıran halları nəzərə almaq; 3)
sirliliyi barədə, habelə ona bəraət verən və ya məsuliyyətini yüngülləşdirən hallar üzrə sübutların olması barədə özü, yaxud müdafiəçisi tərəfindən irəli sürülən ərizə və vəsatətlərə baxmaq; 4)
cinayət prosesi gedişində qanunun pozulması ilə əlaqədar verilən şikayətləri yoxlamaq; 5)
etmək. Şəxsin cinayət törətməkdə təqsirli olmasına dair məhkəmə qərarı mülahizələrə əsaslana bilməz və işə aid biri digərinə kifayət qədər uyğun gələn mötəbər sübutların məcmusu ilə təsdiq olunmalıdır. Ədalət mühakiməsinin həyata keçirilməsi qaydalarının ayrı-ayrı işlər və şəxslər üçün, habelə müəyyən şəraitə görə, yaxud hər hansı bir zaman dövründə özbaşınalıqla dəyişdirilməsinə yol verilmir. İşin hallarının hərtərəfli tam və obyektiv araşdırılması prinsipinin tələblərinə əməl edilməsi bir qayda olaraq iş üzrə obyektiv həqiqətin müəyyən edilməsi ilə nəticələnir. Bu səbəbdən də göstərilən prinsip bəzi hüquq ədəbiyyatlarında obyektiv həqiqət prinsipi adlanır.
m Mirağa Cəfərquliyev İşin hallannm hərtərəfli, tam və obyektiv araşdırılması prinsipi cinayət prosesinin üç mühüm müddəasını özündə cəmləşdirir: a)
tamlıq - işin düzgün həlli üçün əhəmiyyəti olan bütün halların müəyyən edilməsi; b)
və yoxlanılması, təqsirləndirilən şəxsi həm ifşa edən, həm də ona bəraət verən, onun məsuliyyətini yüngülləşdirən və ağırlaşdıran bütün hallann yoxlanılması, cinayət-hüquqi baxımdan əhəmiyyət kəsb edən tədqiq olunan hadisənin həqiqətdə olduğu kimi müəyyən edilməsi və s.; c)
tam dəqiqliyi ilə tədqiq edilməsi və müəyyən edilmiş obyektiv faktlara tam uyğun qərarın qəbul edilməsi. Qanunvericilik işin hallarının hərtərəfli, tam və obyektiv araşdırılmasını cinayət prosesini həyata keçirən orqanlardan bir vəzifə olaraq tələb edir. İşin hallarının hərtərəfli, tam və obyektiv araşdırılması prinsipi tələb edir ki, təqsirləndirilən şəxsin təqsiri şəksiz müəyyən edilsin, ittiham hökmü obyektivliyinə, etibarlılığına şübhə yaradan sübutlara, yaxud fərziyyələrə əsaslanmasın və məhkəmə baxışında təqsirləndirilən şəxsin təqsiri sübut olunduqda çıxarılsın. 14.
Cinayət-prosessual hüquq elmində çəkişmə təkcə cinayət mühakimə icraatının tarixi formasını deyil, eləcə də onun prinsipini təşkil edir. Müsbət bir hal kimi qeyd etmək lazımdır ki, “çəkişmə” termininin bütövlükdə məhkəmə icraatının çəkişmə prinsipi əsasında həyata keçirildiyi ilk dəfə Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 127-ci maddəsinin VII bəndində nəzərə alınmışdır. Bundan sonra bu anlayış digər qanunlarda və Azərbaycan Respublikasının yeni
Cinayət-Prosessual Məcəlləsində cinayət prosesinin demokratik prinsiplərindən biri kimi şərh edilmişdir. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 127-ci maddəsinin 7-ci bəndində göstərilir ki, məhkəmə icraatı çəkişmə prinsipi əsasında həyata keçirilir.
Yüklə 6,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|