MüƏllifdən II
y FƏSİL CİNA YƏT TƏQİBİ VƏ CİNA YƏT TƏQİBİ ÜZRƏ İCRAATIN APARILMASI
Yüklə 6,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3. Cinayət təqibini istisna edən hallar.
- Minığa Cəfərquliyev
- V FƏSİL CİNAYƏT TƏQİBİ VƏ CİNAYƏT TƏQİBİ ÜZRƏ İCRAATIN APARILMASI
y FƏSİL CİNA YƏT TƏQİBİ VƏ CİNA YƏT TƏQİBİ ÜZRƏ İCRAATIN APARILMASI Cinayətin baş vemıəsi təsdiq olunarsa, dövlət ittihamçısı təqsirləndirilən şəxsi məhkəmə qarşısında ifşa etməli və ona layiqli cəza tələb etməli, zəruri hallarda isə şəxsin barəsində tibbi və ya tərbiyəvi xarakterli məcburi tədbirlərin tətbiq edilməsini tələb etməlidir. Cinayət prosesini həyata keçirən orqan cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş hərəkətlər nəticəsində vurulmuş ziyanın ödənilməsi məqsədilə tədbirlər görməlidir. Cinayət təqibi cinayət məsuliyyətini istisna edən hallar aşkar edilənədək və ya CPM ilə müəyyən edilmiş hallarda və qaydada dövlət ittihamçısı, yaxud xüsusi ittihamçı cinayət təqibindən imtina edənədək həyata keçirilməlidir. Burada belə bir məqama fikir vermək lazımdır ki, cinayət-prosessual qanunvericilik məhkəməni cinayət təqibini həyata keçirən orqanların sırasına daxil etməmişdir. Bu o deməkdir ki, məhkəməni cinayət təqibini həyata keçirən orqan kimi hesab etmək olmaz. 3. Cinayət təqibini istisna edən hallar. Cinayət-Prosessual Məcəlləsinin 39-cu maddəsi konkret olaraq, cinayət təqibinin başlanılma- sının rədd edilməsi, habelə başlanmış cinayət təqibinə xitam verilməsi hallarını müəyyən etmişdir. Aşağıdakı hallarda cinayət təqibi başlana bilməz, başlanılmış işə isə xitam verilməlidir: 1)
cinayət hadisəsi olmadıqda; 2)
əməldə cinayət tərkibi olmadıqda; 3)
cinayət məsuliyyətinə cəlbetmə müddətləri keçdikdə; 4)
cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş əməlin baş verdiyi anda onu törətmiş şəxs cinayət məsuliyyətinə cəlb etməyə imkan verən yaş həddinə çatmadıqda; 5)
şəxs cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş əməli törətdikdən sonra öldükdə (ölən şəxsə bəraət verilməsi zəruri olduğu hallar istisna edilməklə); 6)
şəxs barəsində eyni ittiham üzrə məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş hökmü və ya digər məhkəmənin cinayət təqibini qeyri-mümkün edən ləğv edilməmiş qərarı olduqda; 7)
şəxs barəsində eyni ittiham üzrə təhqiqatçmın, müstəntiqin və ya prokurorun cinayət işi başlamasının rədd edilməsi və ya ona xitam verilməsi haqqında ləğv edilməmiş qərarı olduqda;
Minığa Cəfərquliyev 8)
zərər çəkmiş şəxsin şikayəti olmadıqda (prokurorun təşəbbüsü olmadıqda, cinayət təqibi ictimai-xüsusi ittiham qaydasında həyata keçirildikdə); 9)
zərər çəkmiş şəxslə təqsirləndirilən şəxs barışdıqda (əgər cinayət təqibi yalnız xüsusi ittiham qaydasında həyata keçirilirsə); 10)
vəziyyətdə törətdikdə (tibbi xarakterli məcburi tədbirlərin tətbiq edilməsi hallan istisna olmaqla); 11)
məsuliyyətindən azad edilməsi üçün əsaslar olduqda; 12)
amnistiya aktına əsasən şəxs cinayət məsuliyyətindən azad edilməli olduqda. Hər hansı şəxs barəsində başlanılmış cinayət təqibinə həmçinin onun cinayət törədilməsinə aidiyyəti olmadıqda və ya təqsirliliyi sübuta yetirilmədikdə xitam verilir. CPM-in 39.1.1, 39.1.2 və 39.2-ci maddələrində nəzərdə tutulmuş hallarda cinayət təqibi bəraətverici əsaslarla xitam verilmiş hesab olunur. Hüquq ədəbiyyatında çox düzgün olaraq qeyd edilir ki, CPM-in 39-cu maddəsində sadalanan hallann olması avtomatik olaraq cinayət təqibinin başlanmasının rədd edilməsinə və ya başlanmış cinayət təbiqinə xitam verilməsinə səbəb olmur. Bunun üçün CPM-in 41-ci, 43-cü və bir su'a başqa maddələrinin (məsələn 280-ci, 305-ci və s.) tələbləri də nəzərə alınmalıdır. Prosesin bu və ya digər mərhələsində cinayət təqibinə xitam verilərkən CPM-in Xüsusi hissəsinin müvafiq maddəsi ilə yanaşı, CPM- in 39-cu maddəsinə də istinad etmək tələb olunur. Elmi tədqiqatçılann belə bir fikri ilə razılaşmaq olar ki, CPM-in 39- cu maddəsində cinayət təqibini istisna edən hallann heç də hamısı nəzərdə tutulmamışdır. CPM-in 40-cı maddəsində cinayət təqibinə xitam verilməsinin başqa halları da nəzərdə tutulmuşdur. Həmin hallar aşkar olunduqda da cinayət təqibinə xitam verilə bilər. Onu da qeyd edək ki, CPM-in yuxanda sadaladığımız müvafiq normalara əsasən, yəni 39-cu maddədə göstərilmiş hallar cinayət təqibini başlama haqqında məsələ həll edərkən daxil olmuş materiallann yoxlanması zamanı aşkar olunduqda cinayət təqibini başlamanın rədd edilməsinə, cinayət təqibi gedişində aşkar olunduqda isə cinayət təqibinə xitam verilməsinə səbəb olacaqdır. V FƏSİL CİNAYƏT TƏQİBİ VƏ CİNAYƏT TƏQİBİ ÜZRƏ İCRAATIN APARILMASI 4.
Cinayət təqibinin həyata keçirilməməsinə imkan verən hallar. Burdan belə başa düşmək lazımdır ki, cinayət-prosessual qanunvericilik cinayət təqibini istisna edən hallarla bərabər cinayət təqibinin həyata keçirilməməsinə imkan verən hallan da nəzərdə tutmuşdur. Bu da cinayət-prosessual qanunların humanizmliyinə dəlalət edir. Cinayət qanunu ilə nəzərdə tutulmuş cinayət məsuliyyətindən və cəzadan azadetmə hallarının mövcudluğu cinayət
təqibinin həyata
keçirilməməsinə imkan verir. Şəxsin cinayət məsuliyyətindən azad edilməsi üçün Azərbaycan Respublikası CM-in 72-74-cü maddələrində nəzərdə tutulmuş aşağıdakı hallarda təhqiqatçının və müstəntiqin prokurorla razılaşdınimış qəranna əsasən cinayət işi başlanılmaya və ya ona xitam verilə bilər: 1)
səmimi peşmanlıq çəkdikdə; 2)
zərər çəkmiş şəxslə barışdıqda; 3)
şərait dəyişdikdə. 5.
Cinayət təqibinə xitam verilməsi qaydası. Təhqiqatçı, müstəntiq və ya prokuror cinayət təqibi üzrə icraatın məhkəməyədək hər hansı mərhələsində CPM-in 39-cu maddəsində göstərilən hallan aşkar edərsə, cinayət təqibinə xitam verilməsi barədə (o cümlədən cinayət işi üzrə icraata) qərar çıxanr. Təhqiqatçı, müstəntiq və ya prokuror bəraətverici əsaslar olmadıq- da təqsirləndirilən (şübhəli) şəxsin razılığı olmadan cinayət təqibinə xitam verilməsi barədə qərar çıxara bilməz. Belə halda cinayət təqibi üzrə icraat CPM ilə müəyyən edilmiş qaydada davam etdirilir və hökmün, məhkəmənin digər qərarının çıxarılması ilə başa çatdırılır. Dövlət ittihamçısı məhkəmədə cinayət təqibini istisna edən halları aşkar edərsə, təqsirləndirilən şəxs barəsində cinayət təqibindən imtina edilməsini bildirməlidir. Xüsusi ittiham qaydasında cinayət təqibindən imtina edilməsi yalnız zərər çəkmiş şəxsin iradəsindən asılıdır. Bu halda xüsusi ittiham qaydasında şikayət üzrə icraata məhkəmə tərəfindən xitam verilməlidir. 6.
anlayışlan sırasında “Məhkəmənin hökmü” öz izahını tapmışdır. Burada qeyd edilir ki, məhkəmənin hökmü - şəxsin təqsirləndirildiyi Yüklə 6,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|