68
Vafot etish jadvali yangi tug‗ilgan chaqaloqlarning gipotetik guruhlari uchun
tuziladi, bunda bir kunda tug‗ilgan 100 ming chaqaloq olinishi mumkin. Bu vafot
etish jadvali quyidagilarni ko‗rsatadi (3-jadval):
- vafot etishning yillik ehtimolligi, qx;
- navbatdagi tug‗ilishga qadar yashaganlar soni, Ix;
- hayotning har bir
yilida vafot etganlar soni, dx;
- ma‘lum yoshgacha etganlarning qolgan hayotining davomiyligi X, ex.
Vafot etish jadvallari erkaklar uchun alohida va ayollar uchun alohida
tuzilishi yoki
birgalikda tuzilishi mumkin, bundan tashqari quyidagilar bo‗yicha
ham alohida jadvallar tuzilishi mumkin:
-shahar va qishloq aholisi uchun;
-alohida
hududlar uchun;
-aholining turli qatlamlari uchun, masalan
AQSHda oq tanliliar uchun
alohida, qora tanlilar va ispan tilida so‗zlashuvchilar uchun alohida tuziladi.
Jadvallarni qanday qismlarga ajratish masalasi jadval aholining qaysi
qatlami uchun tuzilayotganligi va qanday statistik ma‘lumotlarning mavjudligidan
kelib chiqib belgilanadi.
Vafot etish jadvalini tuzish uchun quyidagi ko‗rsatkichlardan foydalaniladi:
-yangi tug‗ilgan chaqaloqlar soni l0 bilan
belgilanadi va buning uchun
bolalar sonini masalan 100 000 deb olish mumkin;
- qx - vafot etishning yillik ehtimolligi ko‗rsatkichi bo‗lib, u statistik
ma‘lumotlardan olinadi;
-hayotining birinchi yilida vafot etganlar soni d0 =I0 x q0;
-bir yoshgacha yashaganlar soni l =I0- d0;
-hayotining ikkinchi yilida vafot etganlar soni d0 =I1 x q1;
-ikki yoshgacha yashaganlar soni l2 =I1- d1 va hokazo;