Portrety literackie

stał  na  tern  i  kazał  przysposobić  dla  niej  na  le tn i  pobyt 
kaplicę  Santona,  odległą  o  14  godzin  dro g i  od  Saidy,  le­
żącą  w  skalacb  N ebatyi.
Nasz  fa rysu ją cy  em ir  stał  się  dobrze  znanym  i   głoś­
nym  na  pustyni,  gdzie  ju ż   b y ł  ja k b y   u  siebie,  gdy  w   in ­
teresie  w y s y łk i  koni  do  E uropy  znalazł  się  w   Saidzie, 
i   ztamtąd,  że  ju ż  m ia ł  blizko,  postanowił  odwiedzić  tę  nad­
zwyczajną  kobietę,  o  której  tyle   słyszał  pomiędzy  Bedui- 
nami,  w ychw alającym i  je j  szczodrobliwość  i  szlachetność 
. serca.
W   Saidzie,  gdzie  ją   dobrze  znano,  ostrzeżono  go,  że 
wstępnym  bojem  nic  nie  wskóra;  albowiem  Estera  M ałek 
nie  p rzyjm u je   nikogo,  a  najm niej  Europejczyków,  że  w przó­
d y   trzeba  zgłosić  si^  do  niej  listownie,  aby  na  ten  za­
szczyt  otrzymać  zezwolenie.  Zżym ał  się  na  to  emir  nieprzy­
w y k ły   do  podobnych  trudności,  lecz  w   końcu  napisał  lis t 
do  niej,  i   w y p ra w ił  do  je j  letniej  rezydencyi  w   skałach 
N abatyi.
Oto  próbka  oryentalnego  stylu  epistolarnego:
„Szlachetna  Estero!  pokój  z  tobą!
„E m ir Tadz-el-Faher Abd-el-Niszan, najdum niej szy i n a j - 
w olniejszy  z  Beduinów  pustyni  Neżdu,  skłoniony  prośbami 
Arabów,  przebiega  teraz  brzegi  morza  i  zwiedza  ten  ostat­
n i  kraniec,  k tó ry   go  oddziela  od  ukochanej  ojczyzny  i  od 
wszystkiego  co  um iło w a ł  w   życiu.  Z b liż y ło   go  to  do  miejsc 
zamieszkiwanych  przez  Ciebie. 
G dyby  pochw ały  dawane 
Ci  obity  się  o  jego  uszy  w   pałacach  magnatów,  b y łb y   je  
przypisał  albo wyższości  tw o je j,  co  wszystkich  podbija,  albo 
adm iracyi,  ja k ą   wzbudzasz,  i  przeszedłby  nie  spojrzawszy. 
Lecz  kie d y   dzieci  n a tu ry  wzruszone  są  tw ojem i  cnotami, 
porwane  wielkością,  dobrodziejstwam i  przykute,  to  ju ż   m i 
wystarcza,  abym, pragnął  Cię poznać.  Nigdzie  indziej  ty lk o  
w  pustyni  Neżdu  nauczyłem  się  ciebie  poważać.  Głos  czy­
stego  człowieka,  wychowanego  na  wolności,  za p a lił  we 
mnie  żądzę  zbliżenia  się  do  Ciebie  Estero!  D ługo  ocią­
gałem  się,  lecz  nie  z  innej  przyczyny,  ty lk o   żem  pragnął 
aby  moje  im ię  przedarło  się  do  Ciebie,  a  czyny  wojenne 
zaleciły  mię  przed  tobą.  I   tak  się  stało.  H ołd  mój  Estero! 
nie  może  Ci  być  obojętny. 
Żegnam  Cię  i   oczekuję  odpo­
268 
D Z IE Ł A   L U C Y A N A   S IE M IE Ń S K IE G O .

---

wiedzi,  któ ra   mię  znajdzie  z  m oim i  Beduinami  p rz y   fon­
tannie  w   Saldzie.”
N a  ten  list,  nieco  odmienny  form ą  od  tego,  k tó ry  
Lam artine  pisał  do  Estery  z  prośbą  o  audyencyę,  acz  za­
wsze  w   podobnym  sensie  —   przyszła  odpowiedź.
Mam  przed  sobą  własnoręczne je j  pismo,  nawet  z  adre­
sową  kopertą,  starannie  dochowane,  które  ta k   brzm i  w   pol­
skim   przekładzie:
„P anie  hrabio!  *)
„W ie rzę   Ci,  żeś  bardzo  zacny  Beduin,  a  chociaż  nie 
jestem  w   możności  ocenić  wszystkich  T w ych  cnot,  o je d n e j 
przynajm niej  wiem,  że  ją   posiadasz.  Wonne  zefiry  pustyni 
uw ia d o m iły  m ię  o  różnych  sprawkach,  które  zaszczyt  p rzy­
noszą  T w ojej  ludzkości.  To  ju ż   zjednało  Ci  mój  szacunek, 
i  nie m ogłabym  sobie  odmówić zabrania  z Tobą  znajomości, 
aczkolwiek  ty lk o   co  wyszłam  z  choroby  i  nędznie  się 
mieszczę  w   Santonie  tureckim ,  dla  tego  nie  mogę  Ci  nic 
lepszego  ofiarować  prócz  lichego  namiotu.  Ufna,  że  Cię  to 
nie  odstraszy,  oczekuję  we  środę.
E M IR   T A D Z -E L   F A H E R . 
269
* )  Przytaczam  oryg in ał  francuzki  z  zachowaniem  pisowni:
M onsieur  le  Comte.
„J e   vous  crois  u n   tres  digne  B e d u in ;  quoique  je   ne 
su is  pas  encore  en  etat  de ju g e r  de  toutes  Vos  rertus, 
une  du  moins  ne  m ’est  pas  inconnue.  Les  Zephirs p a r- 
fu m e s  du  D esert,  m ’ont  rapporte  des  tra its   q u i  fo n t 
honneur  d  Votre  hum anite.  D e ja   je   Vous  estime,  et 
je   ne  p u is   me  re fu se r  le  p la is ir   de  fa ir e   Votre  con- 
naissance,  quoique  j ’a i  ete  tres  malade,  et  je  le  'suis 
mima  encore.  M iserablem ent  loge dans  u n S a in to n  T u rc, 
je   ne  p o u r r a i  Vous  o jf r ir   qu’u n   rnaurais  tente  p o u r 
ha b ita tio n ;  et  je   Vous  a tte n d ra i  m ereredi,  esperant 
que  Vous  n’etes  p o in t  d iffic ile .
Comme  Vous  aimez  les  chevaux,  peut-etre  i l   Vous 
sera  agreable  de  v o ir  tro is   p o u lin s   que j ’a i  a  A b ra , 
le  m a rd i.  Le  checal  a  deux  ans,  la   ju m o n t  pas  deux 
ans  encore,  et  la  petite  n e u f  mois.  Un  homme  q u i  me

---

„J a k o   m iłośnik  koni,  może  znajdziesz  przyjemność 
zobaczyc  we  w torek  moje  trz y   źrebce,  które  mam  w   Abrze; 
je s t  między  niemi  ogierek  dw uletni,  klacz  w   drugim   roku, 
a  źrebiątko  w   dziew iątym   miesiącu.  Jeżeli  zechcesz,  służący 
mój  A ntoni  B ertrand  w   Saidzie,  ma  już  polecenie  zapro­
wadzić  Cię  tam.
„L u d w ik   M arron,  stary  mój  drogman  znajdujący  się. 
w   tej  chw ili  w   mieście,  w ręczy  ci  ten  list,  a  oraz  służyć 
ci  będzie  za  przewodnika  w   drodze  do  mnie,  albo  w y ­
najdzie  zastępcę;  po  tych  bowiem  wertepach  niemożna,  sie 
puszczać  samemu.
„Z e   względu  na  charakter  nieznośny  żony  konsula, 
powinieneś  mieć  się  na  ostrożności,  chyba  że  rozmawiać 
będziecie  ty lk o   o  deszczu  lub  pogodzie.  Wybacz,  że  śmiem 
dawać  rady,  ale  ta  kobieta  sili  się  robić  na  złość  każ­
demu.
2 7 ° ^   ^   ^
D Z I E Ł A   L U C Y A N A   S IE M IE Ń S K IE G o f
serve,  nómme  Antoine  B e rtra n d   a  Seyde,  a  l ’ordre  de 
Vous  conduire,  si  cela  Vous  f a i t  p la is ir .  L o u is   M a rro n  
mon  ancien  drogm an,  q u i  est  en  v ille   dans  ce  moment, 
Vous presentera  cette  lettre,  i l   Vous  accompagnera  ic i, 
ou  i l   Vous f o u r n ir a   un  guide  tro p   necessaire  dans  ces 
mauvaises  routes.
L a   caractere  de  la fe m m e   odieuse  du  Consul  doit, 
vous  rendre  muet  su r  tout  les  sujets,  que  la  p lu ie   et  le 
beau temps.  Pardonnez  ces  conseils;  m ais  elle ne cherche 
que  de  f a ir e   du  m a i  a  tous  le  monde.  Croyez  M r.  le 
Comte  dans  les  sentiments  de  respect  que je  porte  a  tout 
homme  independant  et agreez  ceux  de  mon  iistiine.
Hester  L u c y   Stanhope.
D u   Nebi  de  A l i  E l  F a lie r.
Dim anche  le  20,  3  heures  apres  m id i.
vLe  M usalem   de  Seyde  a  quelques  assez  beaux  che- 
vaux;   c’est  un  bon  homme,  et  comme  Vous  savez,  ce  ne 
sera pas  m a i  de  l u i f a i r e  un  visite sans  ceremonie, p o u r 
v o ir  ses  chevaux.n
Adres:  A .  M ónsieur  le  Comte  B re u s k i  ('siej  ct  Seyde.

---