84
uni savdoda qoldirish yoki qoldirmaslik, jalb etish yoki jalb
etmaslik qarorini qabul
qilish kerak bo‘ladi. Yuqori rentabellik tovarlarga ko‘proq moliyaviy resurslarni
safarbar etish, kam foydalilaridan chetlasha borishga qaratilgan ishlarni
rejalashtiriladi.
Strategik rejalashtirish korxona faoliyatining asosiy yo‘nalishlarini
belgilaydi,
mahsulot ishlab chiqarish va sotish sohasidagi barcha harakatlarning maqsadga
muvofiq yo‘nalishini aks ettiradi. So‘ngra har bir yo‘nalish bo‘yicha batafsil rejalar
to‘ziladi, chunki marketing konsepsiyasini qo‘llaydigan korxonalar faoliyat natijalari
ko‘proq
savdo sohasi bilan belgilanadi, rejalar orasida tovar nusxasini yaratishdan
boshlab to pirovard sotishga qadar tovar harakati jarayonlarini kamraydigan
marketingni rejalashtirish alohida o‘rinni egallaydi.
Korxonaning taktik rejasi strategik rejasining bir qismi bo‘lib, unga qo‘yilgan
maqsadlarga
erishishning vositalari, usullari aniqlanadi. Agar strategik
rejalashtirishni asosiy mezoni uzoq muddatlilik hisoblansa,
unda marketingni taktik
rejalashtirishda o‘rta muddatli strategik chora-tadbirlar amalga oshiriladi.
Marketingni operativ rejalashtirishning mezoni bo‘lib qisqa muddatlilik hisoblanadi.
Taktik rejalarda umumiy sotish rejasi, har bir tovar guruhi bo‘yicha ta’minot va
sotish rejasi, daromadlar rejasi,
harajatlar rejasi, foyda rejasi, savdo uchun zarur
jixozlar, asbob-uskunalar bilan ta’minlanish rejasi, bozorning
hozirgi holatiga baho
berish, korxona imkoniyatlari va xavf-xatarlari ifodalanadi.
Quyidagi 3.15.-rasmda marketingda rejalashtirish jarayonining tuzilishi
keltirilmoqda.
Taktik rejalarda o‘tgan yildagi ko‘rsatkichlardan, jumladan korxonaning tovar
oboroti ko‘rsatkichidan o‘sish, ustunlikka ega bo‘lish mo‘ljallansa, bu o‘sishga
imkon beruvchi vositalar (xususan, sotishni rag‘batlantirish, reklama va boshqalar)
ham keltiriladi. Bozordagi
sotiladigan tovarlar haridori, asosiy segmenti,
iste’molchilarning zarurati, raqobatchilar va mol taqsimoti yo‘llari ko‘rsatib
beriladi.