308
qarşı nifrət nə qədər qızışdırılsa da, belə cəhdlər əbəs olur, gözlənilən effekti
vermir. Ağılsız söz və çağırış Danaidlərin əcaib çəlləyində itən suya bənzəyir.
Millətçiliyi həyat devizinə çevirmiş bəzi xalqların tarixi aqibəti hamıya
məlumdur. Elə xalqlar da vardır ki, başqaları tərəfindən əzildiyini, təqiblərə,
təhqirlərə, qırğınlara məruz qaldıqlarını iddia etməklə, özlərinin “qurban
kompleksi” ilə saxta faciə qəhrəmanı qiyafəsində görünməyə çalışırlar. Bu
məsələdə həm də dini fərqin mövcudluğunu və rolunu şişirdirlər. İki qonşu xalqla
müharibə şəraitində yaşayan ermənilər onilliklər boyu 1915-ci ildə türklər
tərəfindən öz millətindən olan 1,5 milyon nəfərin qırıldığı hay-küyünü salmaqda
davam edirlər. Bu iddia altında onlar uzağa gedən planlarını həyata keçirməyə
cəhd edirlər. Qərbdəki bəzi dairələr qatı millətçi erməni təbliğatına uyub, həqiqətin
üzə çıxması və məsələyə birdəfəlik nöqtə qoyulması təkliflərindən ermənilərin
qaçmasını görə-görə, saxta ittihamlara inanırlar. Əlbəttə, Birinci Dünya müharibəsi
illərində digər faciələr sırasında Türkiyənin müharibə aparan dövlət kimi xəyanət
xarakterli hərəkətlərə yol verən erməniləri kütləvi surətdə Yaxın Şərq ölkələrinə
deportasiya etməsi və bu vaxt müəyyən faciəli hadisələrin baş verməsi həqiqətən
də mövcud olmuşdu. Lakin bunu şişirdib milli və dini nifrətdən yaranan genosid
ittihamı irəli sürmək həqiqəti inkar etməkdən başqa bir şey deyildir. Faciəni
sonralar baş verən Holokost səviyyəsinə qaldırmaq məhz tarixi saxtalaşdırmaq
cəhdi kimi gözə çarpır. Əslində ittihamı irəli sürənlər başlanğıcdan haqqın
tərəfində olmadıqlarını anladıqlarından, müxtəlif bəhanələr altında tarixi sənədlərə
nüfuz etməkdən də yayınırlar.
Antantaya qarşı müttəfiqlər sırasında vuruşan Osmanlı imperiyası öz ərazi
bütövlüyünə yaranan təhlükəyə dözə bilməzdi və tarixdə sonralar da təkrar olunan
deportasiya əməliyyatına əl atmalı olmuşdu və bu fakt inkar edilə bilməz. Saxta
ittiham isə az qala yüz ildən sonra həqiqətin üzə çıxmasına xidmət edə bilməz.
Deportasiyadan dörd il sonra türk məmurlarından bir qrupu Malta adasına sürgün
edilmişdi. Onların içərisində nazirlər, hərbi xadimlər və digər yüksək vəzifəli
şəxslər var idi. Elə oradaca genosid şübhəsinə görə onların məhkəmə istintaqı
aparıldı. Erməni millətçilərinin gözlədiklərinin tam əksinə, məhkəmə bu adamların
hər birinə bəraət verdi. Malta məhkəməsi təkcə məmurlara deyil, 1915-ci il
hadisələrinə görə elə bil ki, bütünlükdə Türkiyəyə bu ittihama görə bəraət verirdi.
Malta məhkəməsinə Antantanın təsiri ola bilərdi, türklərin təsir göstərməsi ehtimalı
isə sıfıra bərabər idi. Ona görə də “genosid” kəlməsini inadkar mantra kimi təkrar
edənlərə nə qədər xoş gəlməsə də, bu saxta ağac heç vaxt bəhrə verməyəcəkdir.
Saxtakarlıq meşəsinin cır və zəhərli meyvələri isə yalnız düşmənçiliyi qızışdırmağa
xidmət edə bilər.
Biz çətin, ziddiyyətli bir dövrdə yaşayırıq. Müsəlmanların öz ölkələrində
mövcud olan saysız-hesabsız problemlərlə yanaşı, Avropada onların dini qardaş və
bacılarının diskriminasiyası davam edir. Bu proses bəzi ölkələrdə daha təşviş
doğuran səviyyəyə gəlib çatır. Fransada islamofobiyanın genişlənməsi elə də sadə
məsələ deyildir. Bu ölkədə son prezident seçkilərində ultrasağ partiyanın namizədi
Marin Le Pen 6 milyona qədər vətəndaşın səsini almışdır. Nikolya Sarkozi yenidən
prezident
seçilmək
üçün çıxışlarında çox vaxt millətçi intonasiyalar
309
səsləndirmişdir. Millətçiliyə istiqamətlənmiş bu siyasət görəsən “İnternasional”ın
yarandığı ölkə olan Fransaya nə verə bilər? Avropada müsəlmanların milli fərqə
görə damğalanması həmin cəmiyyətlərə baş ucalığı gətirmir. Əgər yəhudilər koşer
ərzaqlardan (Koşer qidası – qida gəbul etmək barədə yəhudi qanunlarının –
kaşrutun tələblərinə cavab verən yeməkdir) maneəsiz istifadə edirlərsə,
müsəlmanların halal qida maddələri niyə qısqanclıq yaratmalıdır? Yaxud,
multimədəniyyətə hücumlar formalaşmış cəmiyyəti dağıtmaq məqsədini güdürsə,
millətçiliyi şiddətləndirməyə nəyə görə rəvac verilməlidir?
Hər bir din və xalq öz prioritetlərinə malikdir və heç kəs bundan imtina
etmək istəmir. Lakin bu prioritetlər xalqlar arasında ayrı-seçkilik, nifrət, nifaq ruhu
yaymamalıdır, yaxud həmin həddə çatdıqda dayanmalıdır. İnsanlar dini və millətçi
ekstremizmə meyl etməkdənsə, müsbət vətəndaş və fəal həyat mövqeyinə
hazırlaşmalı, öz ətrafındakıların xeyrinə səmimi və təmənnasız xidməti özləri üçün
ali dəyərə çevirməlidirlər. Bu, heç şübhəsiz, digər dini və etik prioritetləri
üstələməyə qadir ola bilər.
İslam ölkələrinin bəzilərinin özündə də təriqət ayrı-seçkiliyi ciddi problem
olaraq qalır və bu, dövlətlərin parçalanması təhlükəsini yaradır. Təəssüf ki,
ruhanilər bu prosesdə hansısa bir tərəfə keçməklə, həmin ayrı-seçkiliyin
böyüməsinə şərait yaradırlar. Ümumiyyətlə, müsəlman din xadimlərinin bir hissəsi
öz mövqelərinə, ona görə də xalqa müraciət etmək imkanına malik
olmadıqlarından, bəzən hakimiyyətin vintciyi kimi yaramayan bir rolu oynamaq
yoluna düşürlər. Vinti icad edə Arximedi də qınamaq düzgün olmazdı, axı o,
həmin detalın gələcəkdə belə nümunəsinin yaranacağını heç ağlına da gətirməzdi.
Onlar insan haqlarının pozulmasına biganə qalırlar. Təəssüf ki, bəzi ruhanilər
intellektləri ilə seçilmirlər, dar düşüncə tərzinə malik olurlar, islamın ali
həqiqətlərini kütlələrə çatdıra bilmirlər, söhbətlərində bəzən cəhalətə yuvarlanırlar.
Ümumiyyətlə, müsəlman din xadimlərinin bir çoxu onlar üçün vacib olan nitq
mədəniyyəti ilə, polemika bacarığı ilə öyünə bilməzlər. Bu isə islamı tənqid
edənlərin dəyirmanına su tökür, daxildəki bayağı ittihamçılar da çox asanlıqla
populyarlıq qazanırlar. Axı kütləyə cahillik dərsi vermək praktikası arxada
qalmışdır. Din xadiminin hər bir sözü, moizəsi islamın ali dəyərlərinə söykənməli,
yüksək qiymətə layiq olmalıdır. Dini hörmətdən salan bayağı danışıqlar isə aradan
götürülməlidir.
İslam özünün təməl prinsiplərini əsas tutaraq hər cür maneə hədlərini dəf
etməklə dünyanın hər yerində tədricən irəliləyir. Hətta islamofobiya adeptləri
haray qaldırırlar ki, islam Avropaya ozünün güclü basqınını dəvam etdirir. Lakin
bu məğrurluq hissi yaratmamalıdır, başqa dinlərə münasibətdə tolerantlıq
saxlanmalı və inkişaf etdirilməlidir. Həm də, din ona sitayiş edənlərə məhəbbət və
qayğı ilə yanaşmalıdır.
İslam yarandığı vaxt iki şəhərin hüdudları daxilində də tam etiraf
edilməyəndə belə, Məhəmməd peyğəmbər o dövrün üç boyuk dövlətinin başcısının
yanına qasid göndərdi ki, nə gədər gec deyil onlar könüllü olaraq bu dini gəbul
etsinlər. Bu tələbi isteza ilə qarşılayan da, ona zahiri hörmət ifadəsi göstərən də
oldu. Zaman isə peyğəmbərin gəribə uzaqgörənliyini bütünlüklə təsdiq etdi. Həmin
Dostları ilə paylaş: |