Uġlyam folkner
Yüklə 4,05 Mb. Pdf görüntüsü
|
33 7 sanki, sehrli bir aləmin miniatürü idi. Burda onun dodaqları qaçmağa baĢladı. Qaranlıqda, kino baĢlayanda, hər Ģey qaydasında olacaq, o özünü saxlamalı, bu gülüĢü tez, boĢ yerə sərf eləyib qurtarmamaldır. Buna görə dərhal – baĢlar ona tərəf dönməmiĢ, insan marağının doğurduğu pıçıltılar hələ baĢlamamıĢ-zala tələsdi; rəfiqələri keçib həmiĢə oturduqları yerdə oturdular; burdan gümüĢü Ģüaların iĢığında cərgələrin arasından qol-qola ötüb-keçən cavan oğlan və qızlara tamaĢa eləmək onlar üçün çox asan idi. ĠĢıqlar söndü, ekran gümüĢü rəngli iĢığa büründü və gözəl, məĢəqqətli, qəmli həyat öz axarına baĢladı. Cavan oğlan və qızlar hələ də cüt-cüt zala girməkdə idilər; yarıqaranlıqda onların xıĢıltısı və xoĢ rayihəsi ətrafa yayılırdı; ikiləĢən kürəklərinin cizgiləri son dərəcə zərif, cazibədar görkəm alırdı; çevik bədənləri bir az yöndəmsiz olsa da, əsrarəngiz dərəcədə cavan və təravətli idilər. Onlardan arxada, ekranda isə gümüĢü rəngli röyalar durmadan, aramsız axıb gedirdi. O gülməyə baĢladı. Bu gülüĢü boğmağa, susdurmağa çalıĢdı, amma bacarmadı, qəhqəhələri daha da Ģiddətləndi; hamı çevrilib ona baxmağa baĢladı. Rəfiqələri kömək edib onu yerindən qaldırdılar hələ də susmaq bilmirdi bayıra çıxardılar. Ucadan, zil səslə qəhqəhə çəkə-çəkə səkinin kənarında dayandı. Nəhayət, taksi gəldi, onu maĢına mindirdilər. Rəfiqələri onun əynindəki çəhrayı donu, zərif köynəyi və nazik corabları çıxardılar, yatağa uzatdılar, gicgahlarına qoymaq üçün buz doğradılar, həkim arxasınca adam göndərdilər. Onu yerində tapmaq mümkün olmadığı üçün özləri heyrətlə pıçıldaĢa-pıçıldaĢa ona yardım göstərməyə baĢladılar: buzu tez-tez dəyiĢib, üzünü yelpiklədilər. Buz hələ soyuq olduğuna və yaxĢı sərinlətdiyinə görə o, gülməyini kəsdi, bir müddət sakitləĢdi, yalnız hərdənbir azacıq inildədi. Ancaq tezliklə onu yenidən gülmək tutdu və səsi aləmi baĢına götürdü.
Sısssss! Sısssss ! deyə tez-tez buz kisəciklərini dəyiĢməyə baĢladılar, saçlarını darayıb qaydasına saldılar, onlara dən düĢüb-düĢmədiyini yoxladılar. Yazıq qız, biri dedi. Arxasınca o birisi dilləndi: Sən bilən, doğrudanmı, belə bir Ģey olub? və onların qəzəbli, mübhəm gözlərində qara, istehzalı iĢartılar göründü. Sısssss! Yazıq qız! Yazıq Minni!
Maklendon maĢını öz təzə evinin qabağında saxlayanda artıq gecəyarısı idi. Bu ev quĢ qəfəsi kimi səliqəli, yaraĢıqlı, eyni zamanda o qədər də xırda, kiçik bir ev idi, ağ və yaĢıl rənglə rənglənmiĢdi. O, maĢının qapısını bağladı, artırmaya çıxıb, evə girdi. Arvadı torĢerin böyründəki kreslodan qalxdı. Maklendon qapıda dayanıb diqqətlə onun üzünə baxdı, qadın onun nəzərlərinə tab gətirməyib, gözlərini yerə dikdi. 33 8 Saata bax, Maklendon divar saatını göstərərək dedi. Qadın əlində jurnal, baĢını aĢağı salıb onun qarĢısında durmuĢdu. Solğun sifətində gərgin və xəstəhal ifadə vardı. Sənə deməmiĢəm ki, gecələr burda oturub, mənim haçan gəldiyimi güdmə? Con, arvadı dedi. Əlindəki jurnalı kənara qoydu. Maklendon ayaqlarının ucları üstə dikəlib, qızmıĢ baxıĢları ilə onu tərs-tərs süzdü; sifətindən tər axırdı. Bəyəm sənə deməmiĢəm? o, arvadının üstünə yeridi. Qadın baĢını qaldırdı. Maklendon onun çiyinlərindən yapıĢdı. Arvadı lal-dinməz dayanıb onun gözlərinin içinə baxırdı. Eləmə, Con. Yata bilmirəm… Çox istidir, bir də ki… YaxĢı, Con. Ağrıyır axı. Bəyəm sənə deməmiĢəm? o, arvadını buraxdı, onu yarı vurub, yarı itələyib kresloya yıxdı; qadın yıxıldığı yerdən tərpənmədən dinməzcə otaqdan çıxan ərinin dalınca baxdı. Maklendon evin içindən keçərkən köynəyini çıxardı, pərdəli pəncərələri olan arxa artırmada isə onunla baĢını, çiyinlərini silib atdı. ġalvarının arxa cibindən tapançasını çıxarıb çarpayının önündəki masanın üstünə qoydu, oturub ayaqqabılarını soyundu. Sonra qalxıb Ģalvarını əynindən çıxardı. Yenidən onu tər basdı, aĢağı əyilib, hirslə köynəyini axtarmağa baĢladı. Axır ki, tapdı, onunla bədəninin tərini silib, kənara atdı. Sonra yerindən qalxıb çılpaq bədənini tozlu pəncərə ĢüĢəsinə dirəyib, bayıra baxdı. Ətrafda nə bir səs, nə bir hənirti duyulurdu, cücülər də harasa yox olmuĢdular. Biganə, laqeyd ay iĢığı və ulduzların bərələ qalmıĢ donuq baxıĢları altında uzanıb yatan qaranlıq dünya, sanki, heyrət içində donub qalmıĢdı.
33 9 EMĠLĠ ÜÇÜN QIZILGÜL I Missi Emili Krirson vəfat eləyəndə qadınlı-kiĢili bizim bütün Ģəhər onun dəfninə getdi: kiĢilər, sanki, uçub dağılmıĢ qədim bir abidəyə hörmət və ehtiramlarını bildirmək, qadınların əksəriyyəti isə bu xanımın yaĢadığı evin içərisini görməyə, axır ki, fürsət tapdıqları üçün; çünki malikanəyə həm bağbanlıq, həm də aĢpazlıq edən qoca zənci qulluqçudan savayı, bu evə on il olardı ki, heç kəsin ayağı dəyməmiĢdi. Divarları Nuh əyyamında ağardılan nəhəng, dördkünc bina yetmiĢinci illərin yüngülsayaq üslubuna müvafiq surətdə günbəzlər, uzun-uzun millər, naxıĢlı eyvanlarla bəzədilmiĢdi və bir vaxtlar Ģəhərin ən mötəbər ailələrinin yaĢadığı ən kübar küçədə yerləĢirdi. Lakin sonralar burada tikilən qarajlar və pambıqtəmizləmə zavodları ən hörmətli ailələri buradan sıxıĢdırıb çıxarmıĢdı və indi yalnız miss Emiligilin köhnə dəbli evi pambıq furqonları və benzindoldurma stansiyaları arasında əvvəlki kimi qürur və təkəbbürlə yüksəlirdi, sanki, ona meydan oxuyanlara özü meydan oxuyurdu. Budur, indi miss Emili də sidr kolluğu basmıĢ Ģəhər qəbiristanlığında Cefferson uğrunda döyüĢlərdə həlak olan federal ordu əsgərləri və konfederatların adlı-adsız qəbirləri ilə yanaĢı uyuyan o mötəbər ailələrin nümayəndələrinə qoĢulacaq, onların arasında öz yerini tutacaqdı. Miss Emili sağlığında köhnə ənənələrin, bir növ, Ģəhərin öz üzərinə götürdüyü mənəvi məsuliyyətin canlı mücəssəməsi idi və bu məsuliyyət onun boynuna 1894-cü ildə, Ģəhərin ovaxtkı meri polkovnik Sartoris (o adam ki, zənci qadınlarına küçəyə önlüksüz çıxmağı qadağan etmiĢdi) bu qadının atası öləndən dərhal sonra onu vergi verməkdən həmiĢəlik azad etdiyi gündən düĢmüĢdü. Miss Emili bunu xeyirxahlıq kimi qəbul etməmiĢdi. Çünki polkovnik Sartoris belə bir dolaĢıq əhvalat uydurmuĢdu: guya, onun atası haçansa Ģəhərin büdcəsinə borc pul verib və həmin pulu indi baĢqa cür geri qaytarmaq münasib düĢməzdi. Yalnız polkovnik Sartoris dövrünün adamları belə bir Ģeyi uydura və yalnız qadın xeylağı belə bir Ģeyə inana bilərdi. Ancaq yeni nəslin müasir düĢüncə ilə tərbiyə olunmuĢ nümayəndələri Ģəhər hakimiyyətinə sahib olanda bu müqavilə məlum narazılığa səbəb oldu. Təzə ilin birinci günü onlar miss Emiliyə vergi kağızı göndərdilər. Fevral ayı gəlib çatdı, amma miss Emilindən heç bir cavab çıxmadı. Ona rəsmi məktub yazdılar, xahiĢ etdilər ki, özü münasib bildiyi vaxt Ģerifin yanına gəlsin. Bir həftədən sonra mer özü məktub göndərdi, təklif etdi ki, istəyirsə, o özü miss Emilinin yanına gələ bilər və yaxud onun arxasınca avtomobil göndərər. Əvəzində solğun mürəkkəblə, incə hüsnxətlə köhnə formatlı kağıza yazılmıĢ bir cavab məktubu aldı. Həmin məktubun qısaca məzmunu bundan ibarət idi: miss Emili çoxdan evdən bayıra ayaq basmır; vergi kağızı isə izahatsız-filansız, həmin məktuba əlavə edilmiĢdi. ġəhərin bələdiyyə Ģurası təcili
Yüklə 4,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|