Uġlyam folkner
Yüklə 4,05 Mb. Pdf görüntüsü
|
34 2 tez əlini çiynindən asdığı torbaya salıb çıxarırdı. Zirzəminin qapısını açıb oraya, eləcə də həyətdəki bütün tikililərin ətrafına xlorlu əhəng tökdülər. Geri qayıdarkən bir də çəmənlikdən keçəndə bayaqdan qaranlığa bürünmüĢ pəncərələrdən birində iĢıq yandı: arxadan düĢən iĢıq Ģüasında miss Emili oturulu daĢ heykələ bənzəyirdi. KiĢilər çəmənlikdən qısıla-qısıla keçib, özlərini küçə boyunca əkilmiĢ sıx ağaclığa verdilər. Bir-iki həftədən sonra iy yoxa çıxdı. Bax elə o vaxtdan camaatın miss Emiliyə yazığı gəlməyə baĢladı. Onun doğmaca bibisi olan Uayet qarının ömrünün axırında ağlını tamam itirdiyini xatırlayıb, bu qənaətə gəldilər ki, Girirsonlar elə həmiĢə belə olublar, həmiĢə özlərini olduğundan bir az yuxarı tutublar. Yəni qohum-əqrəbanın gözündə Ģəhərdə miss Emiliyə yaraĢan bir oğlan yox idi və s. Onların – miss Emili ilə atasının öz evlərinin artırmasında necə ədayla dayandıqları indi də gözlərimizin önündən getməyib: atası qamçını əlində bərk-bərk sıxaraq ayaqlarını aralı qoyub Ģəstlə qabaqda, bəmbəyaz geyimli, incəbelli miss Emili isə azca arxada, qapı çərçivəsinin tən ortasında dayanırdı. Buna görə də otuz yaĢı tamam olandan sonra belə onun ərə getmədiyini görəndə buna nəinki sevinirdik, hətta elə bilirdik ki, kimsə bizim intiqamımızı alıb. Çünki fikirləĢirdik ki, bu nəsildə dəlilik xəstəliyi olsa belə, indi münasib bir oğlan düĢsə, artıq miss Emili ondan heç cür imtina eləməz. Atası öləndə məlum oldu ki, o öz yeganə övladına bu evdən savayı heç nə miras qoymayıb. Camaat buna da sevindi. Sevindik ki, nəhayət, miss Emilinin halına acıya biləcəyik. Yəni fikirləĢdik ki, tənhalıq və ehtiyac içərisində yaĢadıqca miss Emili öz qürurunu unudacaq, yumĢalıb hamı kimi olacaq. Nəhayət, o da baĢqaları kimi hər qəpiyinin qədrini biləcək, onu qazananda sevinəcək, itirəndə isə kədərlənəcək. Atasının ölümünün sabahı günü səhər tezdən Ģəhərin bütün qadınları, adətə uyğun olaraq, miss Emiliyə baĢsağlığı vermək və öz köməklərini təklif etmək üçün onlara yollandılar. O, əynində hər gün geydiyi paltarla onları qapının ağzında qarĢıladı. Üz-gözündə hüzndən əsər- əlamət belə yox idi. Gələnlərə də dedi ki, atası ölməyib. KeĢiĢlərin və həkimlərin meyiti otaqdan çıxarmaq üçün göstərdikləri bütün cəhdlərə baxmayaraq, o, düz üç gün inadından dönmədi. Axırda naəlac qalıb onu qanun və zor gücü ilə hədələyəndə təslim oldu və meyiti təcili aparıb basdırdılar. O vaxt heç kəs miss Emilinin bu hərəkətini dəlilik əlaməti saymadı. FikirləĢirdik ki, onu baĢa düĢmək olar, axı atası neçə-neçə cavan, subay oğlanı bu evə yaxın düĢməyə qoymamıĢdı və indi ona, bu yazıq tənha qadına, hamı kimi, heç olmasa, əlində olanı itirməməyə çalıĢmaqdan savayı heç nə qalmayıb.
III 34 3 Sonra uzun müddət xəstə yatdı. Biz onu bir də təzədən görəndə cavan qız uĢaqları kimi saçlarını vurdurub xeyli qısaltmıĢdı: bir az, rəngli kilsə pəncərələrində təsvir olunan qəmgin və ciddi mələklərə bənzəyirdi. Elə o vaxt Ģəhər hökuməti küçələrə səki saldırmaq fikrinə düĢdü; müqavilələr imzalandı və miss Emilinin atası ölən ilin yayında bu sahədə qızğın iĢ baĢladı. Tezliklə Ģəhərin küçələrində zənci fəhlələrdən, qatırlardan, müxtəlif tikinti qurğularından ibarət bir briqada peyda oldu. Həmin briqadaya boy-buxunlu, qarasaç, gursəsli, gündən yanıb qaralmıĢ sifətində iri aydın gözləri dərhal nəzərə çarpan Homer Berron adlı əsil yanki baĢçılıq edirdi. Balaca uĢaqlar, oğlanlar dəstəylə onların ardınca düĢər, əsl yankinin zəncilərə necə təpindiyinə və onların da dərhal öz külünglərini qaldırıb endirərək, bu hərəkətin ahənginə uyğun nəğmə oxumalarına heyran-heyran tamaĢa edərdilər. Az vaxt içərisində Homer Berronun Ģəhərdə tanımadığı adam qalmadı. ġəhərin hansı yerində xeyli adam toplaĢmıĢdısa və oradan bərk gülüĢmə səsi gəlirdisə, o saat bilirdin ki, bu yığnağın baĢında Homer Berron durub. Heç bir müddət keçməmiĢdi ki, biz onu hər bazar günü axĢamüstü miss Emili ilə birlikdə Ģəhəri gəzən görməyə baĢladıq: kirayə götürdükləri bir cüt kəhər ata qoĢulmuĢ sarı rəngli, ikiyerli üstüaçıq faytonda küçələri gəzərdilər. Əvvəlcə biz buna sevindik. Sevindik ki, miss Emilidə həyata, azacıq da olsa, maraq oyanıb. Çünki Ģəhər qadınları belə danıĢırdılar: « Grirsonlar heç vaxt Ģimallıya, özü də günəmuzd fəhləyə ciddi yanaĢmazlar». Amma bəziləri, xüsusən də yaĢlılar baĢqa cür düĢünürdülər: əsil-nəcabəti olan qadın hətta ən bədbəxt anlarında belə öz nəslinin ləyaqətini unutmamalıdır. Lakin onlar bunu dillərinə gətirməkdən çəkinirdilər, söz düĢəndə isə deyirdilər: «Yazıq Emili. Qohumları gərək vaxtında onun qeydinə qalaydılar». Onun, doğrudan da, qohumları vardı: Alabamada yaĢayırdılar. Atası, ağlını itirmiĢ Uayet qarının mülkü üstündə neçə il bundan əvvəl onlarla dalaĢıb küsüĢmüĢdü və o vaxtdan bu iki ailə bir-biri ilə əlaqə saxlamırdı. Hətta miss Emilinin atası öləndə də Alabamadan dəfnə gələn olmadı. «Yazıq Emili» sözləri ilk dəfə dilə gətirilən gündən cürbəcür Ģayiələr yayılmağa baĢladı. «Deyirsiniz, yəni arada ciddi bir Ģey var?» – deyə həmin qadınlar bir-birindən soruĢurdular. «Bəs necə! Buna baĢqa nə ad vermək olar?» O vaxtdan miss Emilidən xəlvət, onun evinin gözqamaĢdırıcı günəĢ Ģüalarından qorumaq üçün pərdəsi endirilmiĢ pəncərələrinin altında, küçədən keçən tikinti briqadasının ardınca bir pıçıltı gəzməyə baĢladı: «Yazıq Emili». Artıq biz hamımız onun qürurunun sınmıĢ olduğunu zənn etsək də, o, yenə əvvəlki kimi baĢını dik, həm də həmiĢəkindən dik tutaraq gəzirdi. Sanki, o, Grirsonlar nəslinin son nümayəndəsi kimi bu nəslin Ģərəf və ləyaqətini sübut etməyə çalıĢırdı; elə bil, bütün bu Ģayiələr, bütün bu söz-söhbətlər onun üstünlüyünə, öz müstəsnalığına olan inamını nəinki qırmamıĢ, hətta birə-on qat
artırmıĢdı. Sonralar aptekdən siçovulları qırmaq üçün istifadə olunan siçan zəhəri alanda da özünü bu cür təkəbbürlü aparmıĢdı. Bu hadisə «Yazıq Emili» ifadəsi camaatın dilinə düĢdüyü gündən düz bir il sonra baĢ vermiĢdi. Onda alabamalı iki əmisi qızı ona qonaq gəlmiĢdi.
Yüklə 4,05 Mb. Dostları ilə paylaş:
|