X uzuridagi pedagog kadrlar

Validatsiya (ingl. “validation” - “kondirish”; ta’lim maxsuloti, ta’lim xizmatlari yoki ta’lim tizimi iste’molchilari extiyojlarining kondirilishi; masofali ta’limning keng


93




tarkalgan bu modeliga kura uzaro xamkor ta’lim muassasalari tenglik tamoyiliga muvofik masofaviy ta’limni barcha darajada birgalikda tashkil etish xususida kelishib oladi; ularning biri diplom validatsiyasi, ikkinchisi ukuv kurslari, dasturlarini akreditatsiya kiladi, uchinchisi namunadagi diplom xamda sertifikatlarni berish uchun mas’ul buladi, ilmiy darajalar beradi va xk.).

7. 
   Uzoklashtirilgan auditoriyalar (unga kura zamonaviy axborot texnologiyalari va innovatsion xarakteragi ta’lim vositalari keng kullaniladi; bir oliy ukuv yurtida tashkil etilayotgan ukuv kurslari, ma’ruza va seminarlar undan uzok masofada joylashgan ta’lim muassasalarining ukuv auditoriyalarga telekommunikatsiya vositalari orkali sinxron telekursatuv, videoanjuman va radioeshittirish kurinishida uzatiladi; ukituvchi bir vaktning uzida talabalarning katta auditoriyasi bilan ishlaydi; AKЩning Viskonsiya universiteta (Wisconsin University, USA), Xitoyning markaziy radio va televedenie universiteti (China Central Radio and TV University^ masofaviy ta’limning ushbu modelidan foydalaniladi.
   
8. 
   Loyщalar (u davlat ta’lim yoki ilmiy-tadkikot dasturlari doirasida keng kamrovlik loyixani amalga oshirish uchun muljallanadi; asosiy e’tibor ukuv materiallarini tayyorlovchi yetakchi mutaxassislar, xodimlar, masofaviy ta’lim kurslarini tashkil etadigan ukituvchi va olimlardan iborat ilmiy-metodik markazni shakllantirishga karatiladi; markaz tomonidan tayyorlangan masofaviy ta’lim kurslari muayyan davlat xududida katta auditoriyaga uzatiladi; bu kabi ta’lim vaktinchalik bulib, loyixa doirasida rejalashtirilgan ishlar bajarilgach yoki tugagandan sung yakunlanadi; Afrika va Lotin Amerikasining rivojlanayotgan davlatlarida turli xalkaro tashkilotlar tomonidan kishlok xujaligi, agrotexnika, ekologiya buyicha tashkil etiladigan ana shu modelga misol bula oladi).
   

3. 
   Masofaviy ta’lim tamoyillari. Masofaviy ta’lim xam barcha ta’lim turlari kasbi muayyan tamoyillar asosida tashkil etiladi. Ular (24-rasm):
   

94

14. 
    rasm. Masofaviy ta’limining ustuvor tamoyillari
    

Kuyida ushbu tamoyillarning mox,iyati ochib beriladi.

1. 
   Interfaollik tamoyili (u tinglovchi va ukituvchi urtasidagi alokani ta’minlab kolmay, balki tinglovchilar urtasida uzaro alokani yuzaga keltiradi).
   
2. 
   Boshla^ich bilimlarga egalik tamoyili (masofaviy ukitish tizimida tinglovchilarning oldindan tayyorgarlik kurishlari, texnik vositalari - kompyuter, model, elektron doska va b. bilan ta’minlanishi, Internet aloka tizimiga ulanishi x,amda bu tizimda samarali ishlay olish malakalariga ega bulishlar mux,im axdmiyatga ega).
   
3. 
   Individuallik tamoyili (bu tamoyil real ukuv jarayonida kirish va oralik nazoratlari utkazilishini, ularning natijalarini tax,lili asosida individual ukuv rejalari tuzilishini ifodalaydi).
   
4. 
   Identifikatsiyalash tamoyil (u masofaviy ukitish tizimida mustakil ta’lim natijalarini nazorat kilish shakli bulib, ta’lim oluvchilarning bilim, kunikma va malakalari darajasini urganishda bevosita mulokot videokonferensiya- laridan foydalanish, shu maksadda samarali texnik vositalarni kullashni nazarda tutadi).
   

95

5. 
   Ta’limning anik vaktga asoslanishi tamoyili (unga kura ukuv jadvali kat’iy rejalashtiriladi va rejalashtirilgan jadvalga kat’iy rioya kilinishi nazoratga olinadi).
   
6. 
   Ta’limning oshkoraligi va uzgaruvchanligini ta’minlash tamoyili (tamoyil masofaviy ta’limning yosh damda ma’lumoti jidatidan turlicha bulgan ta’lim oluvchilar uchun kulayligini, ukitishning ochik rejalashtirilishini; ta’lim vakti, sur’ati va joyini erkin tanlash imkoniyati mavjudligini; ukuv mashgulotlarida ixtiyoriy katnasha olishini, izchillik, tizimlilik va uzviylik nuktai nazaridan ukuv materiallarining muntazam uzgarib borishini ta’minlash imkoniyatiga egaligi tavsiflaydi).
   
7. 
   Zamonaviy axborot texnologiyalarini kullashning pedagogik maksadga egaligi tamoyili (unga kura masofaviy ta’lim tizimini loyidalashtirish, yaratish va tashkil etishda mavjud texnik vositalarini maksadga muvofik kullanilishi tadlil kilib borilishi damda ularni kullashda yul kuyilishi edtimoli bulgan xatolarning oldi olinishi lozim).
   

4. 
   Masofaviy ta’limni tashkil etish boskichlari. Ukuv yurtlarida masofaviy ta’limning tashkil etilishi muayyan jarayon sifatida kechadi. Tabiiyki, dar bir jarayon ma’lum boskichlarda amalga oshiriladi. Masofaviy ta’limni tashkil etish boskichlar kuyiagilardir: Ukuv muassasaslarida masofaviy ta’limni amalga oshirish kuyidagi boskichlarda amalga oshiriladi (25-rasm):
   

25-rasm. Masofaviy ta’limni tashkil etish boskichlari


Ayni urinda masofaviy ta’limni amalga oshirish boskichlarining modiyati xususida suz yuritiladi.