60
programında ;din, dil, mezhep, bölge, etnik köken ve cinsiyet farkı gözetmeksizin
bütün Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının eşit haklara sahip oldukları vurgulanmış
ve bunun temel göstergesi de
“bir arada yaşama” olarak ifade edilmiştir. Parti prog-
ramında kültürel kimliklere yönelik planlanan çalışmalar şöyle belirtilmektedir.
1-“…Partimiz bu vasfıyla tüm vatandaşlarımızı cinsiyetleri, etnik köken-
leri, inançları ve dünya görüşleri ne olursa olsun ayırım yapmaksızın kucakla-
maktadır…” AK Parti bu madde ile bütünleyici bir anlayışın esas alındığını
belirtmektedir.
2-“Özgürlükler demokrasinin temelini oluşturur.” Yapılacak çalışmaların
demokratik temelde yapılacağı vurgusu ön plana çıkmaktadır.
3-“ Hiçbir bireysel ve kurumsal baskı kabul edilemez.” Tüm grupların eş
değerde işlev göreceği esası belirtilmektedir.
4-“ …bireylerin hak ve özgürlüklerine saygı, demokratik bir siyasi reji-
min toplum tarafından benimsenmesinin, toplumsal barış ve huzurun temel
şartıdır. ”Her türlü kültürel kimliğin hak ve özgürlükler çerçevesinde demokratik
temelde işlev göreceği vurgulanmaktadır.
5-“Başta İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesi, Paris Şartı ve Helsinki Nihai Senedi olmak üzere Türkiye’nin taraf
olduğu uluslararası sözleşmelerin insan hakları alanında getirdiği standartlar
uygulamaya geçirilecektir. ” Kültürel kimliğin yaşatılmasının insan hakkı olduğu
günümüzde uluslar arası sözleşmelerin ölçüt alınacağı belirtilmektedir.
6-“Düşünce ve ifade özgürlükleri uluslararası standartlar temelinde inşa
edilecek, düşünceler özgürce açıklanabilecek, farklılıklar birer zenginlik olarak
görülecektir. ”Farklı kültürel anlayıştan kaynaklanan düşüncelerin zenginlik olduğu
anlayışı ön plana çıkmaktadır.
7-“Partimiz, kutsal dini değerlerin ve etnisitenin istismar edilerek siyaset
malzemesi yapılmasını reddeder…”Program bu maddesi ile kültürel kimliklerin
siyaset üstü olarak algılanacağı vurgusunu yapmaktadır.
8-“Partimiz bütün vatandaşlarımızın özgür haber alma ve düşüncelerini
yansıtma hakkını esas kabul eder. ”Kültürel kimliklerin basın-yayın organları
aracılığı ile işlevselliğini güncel tutmalarının önü açılmaktadır.
9-“Kısa, öz ve açık biçimde hazırlanacak yeni anayasa teklifimizde; Te-
mel hak ve özgürlüklere ilişkin bölüm, evrensel standartlara uygun olacaktır.
”Kültürel kimliklere de dayalı hak ve özgürlüklerin kullanımının, oluşturulacak yeni
bir anayasayla evrensel nitelikte değerlendirileceği vurgusu yapılmaktadır.
10-“Doğu ve Güney Doğu bölgemizdeki …kültürel farklılıklar, partimiz
tarafından zenginlik kabul edilmektedir. Resmi dil ve eğitim dili Türkçe olmak
şartıyla, Türkçe dışındaki dillerde yayın dahil kültürel faaliyetlerin yapılabil-
mesini... ”Ak Parti; farklı dil ve lehçeleri zenginlik olarak değerlendirilip, bu değer-
lerin korunmasının demokratikleşmenin devamı olarak görmektedir.
11-“Kültürel ve tarihi miras yönünden zengin bir potansiyele sahip olan
değişik bölgelerimizde özelliklerine göre iç ve dış turizmin geliştirilmesi destek-
lenecektir. ” Kültürel değerlerin turizm potansiyeli açısından bir fırsat olarak değer-
lendirilebileceği hedeflenmektedir.
61
12-“Vatandaşların evrensel hak ve özgürlüklerinin güvence altına alın-
dığı ve bu özgürlüklerin en etkin biçimde korunduğu “Anayasal Devlet” anla-
yışı, devlet yönetiminde egemen olmalıdır... ”
13-“…bir sınıf ve kesimin değil bütün vatandaşlarımızın refah ve mut-
luluğunu sağlayacak sosyal politikalar yürütecektir.” Hizmet sunumunda yapıla-
cak çalışmaların, eşitlik ölçeğinde gerçekleştirileceği belirtilmektedir.
14-“Yurt dışında yaşayan vatandaşlarımızın ve çocuklarının ortamlarına
uygun eğitim görmeleri sağlanacaktır. ”Yurtdışında yaşayan vatandaşlarımızın
yaşayabilecekleri kültür şoklarının önüne geçilmek istenmektedir.
15-“…isteğe bağlı din eğitimi ihtiyacı, eksiksiz düzeyde karşılanarak elve-
rişsiz koşullarda ve ehliyetsiz kişiler eliyle yürütülen sağlıksız ve denetim dışı
din eğitimi uygulamalarına meydan verilmeyecektir. ” Kültürel kimliklerin temel
öğelerinden biri olan din eğitiminin uygun merciler aracılığıyla yürütülmesi hedef-
lenmektedir.
16-“… Yeryüzünde saf bir dil, musiki, mimari vb. bulunmadığı gerçeğin-
den hareketle kültürel etkileşimi bir zenginlik olarak kabul ediyoruz. ” Kültürel
kimliklerin etkileşimin, toplumlara etkisi vurgulanmaktadır
.
17-“Partimiz, milli kültürümüzdeki esas yapıyı, üslûbu koruyarak evren-
sel değerlerle milli kültür arasındaki etkileşimi en üst noktaya çıkarmayı amaç-
lamakta…” Kültürel kimliklerin evrensel değerlerin etkisinde kalacağı ve bu etkile-
şimin önlenemeyeceği üzerine durulmaktadır.
18-“Partimiz, kültürün taşıyıcı unsurları olan dil, edebiyat, folklor, musi-
ki, plastik sanatlar, etnografya, sinema, temsil sanatları vb. alanlardaki mevcut
yapıyı, yaklaşım ve anlayışı eksik ve sağlıksız bulmaktadır. Bütün bu alanlarda
konuların uzmanları ve sivil toplum örgütlerinin de görüşlerinden yararlanı-
larak yeni ve doyurucu politikalar geliştirilecektir. ” Kültürel kimliklerin yaşatıl-
masında yeni uygulamaların gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir.
19-“Plastik sanatlar ve Türk-İslam sanatlarının gelişimine özel bir önem
verilecektir. Tüm sanat çalışmalarının gerçekleştirilmesinde yerel yönetimler
ağırlıklı olarak öne çıkarılacak…” Yerel yönetimlerin kültürel değerleri yaşat-
mada Türk-İslam sanatı ölçeğinde teşvik edilmesi planlanmaktadır.
20-“Kültürel yozlaşma, müstehcenlik ve şiddet unsurlarının ön plana
çıkarılması, kitabın hayatımızdan her gün biraz daha uzaklaşması, partimizin
öncelikle mücadele edeceği konular olacaktır. ” Kültürel yozlaşma risk olarak
görülmektedir.
21-“Ülkemizin kültür ve sanat zenginliğini tanıtan ve gelişmesine katkıda
bulunan tüm projeler desteklenecektir. Yurt içi ve yurt dışında çok amaçlı kül-
tür merkezleri ve kültür evlerinin yaygınlaştırılması desteklenecektir. ” Kültü-
rel değerleri yaşatmaya yönelik çalışmaların destekleneceği ifade edilmektedir.
22-“Kültürel değerlerin, tüketicilerin, ailenin, çocukların ve gençlerin
korunması…”
2. 2. Cumhuriyet Halk Partisi Programı (CHP)
CHP parti programında Atatürk milliyetçiliğine vurgu yapmakta; Türkiye