____________________Milli Kitabxana______________________
Çərx rəhm eyləmədi dideyi-giryanımıza,
Qoydu həsrət bizi ol Ģəmi-Ģəbistanımıza,
AtəĢi-bicr ilə od saldı bizim canımıza,
Sancılıb navəki-qə sineyi-suzanımıza,
GuĢeyi-çeĢmdən ol kipriyi peykan gedəli.
Çıxdı çün ġiĢədən ol mahliqa misli-gülab,
ġiĢə əhlinə bu vəclı ilə həram oldu Ģərab,
Sındı baĢlarda həva ĢiĢəsi manəndi-hübab,
Oldu aləmdə fərəh gülĢəni bümərrə xərab,
Üzü gül, kakili sünbül, xəti reyhan gedəli.
Çəkəli bəzmdən ol ləbləri meygun ətəyin,
Doldurub qan ilə sağər dili-pürxun ətəyin,
ƏĢk seylabı tutar aĢiqi-məhzun ətəyin.
Nalə fəryadü fəğanım tuta gərdun ə təyin –
Ki, qara oldu günüm ol məhi-taban gedəli.
Mənə m ol qumriyi-miskin ki, salıb aləmə səs,
"Sərv ku-ku" deyərəm hüzn ilə ta qəti-nəfəs,
Abü danəm ələmü qüssə, yerim künci-qəfəs,
Bir zaman eyləməzəm seyri-gülüstanə həvəs,
Səhni-gülzardan ol sərvi-xuraman gedəli.
Məqsədim rövzeyi-kuyində budur Ģamü səhər –
Ki, bula feyzi-vüsalında ziya dideyi-tər,
Ola xaki-qədəmin sürmeyi-ərbabi-bəsər,
Qılasan gülĢəni-kuyində olan murə nəzər,
Görəsən kim, necədir halı Süleyman gedəli.
* * *
Ey ki, zülmətgəhi-zülf içrə üzün misli-çıraq,
Məstü sərxoĢ gözünə qarĢı yaman gözlərə ağ,
Olmasın xaki-dərin guĢeyi-çeĢmimdən uzaq,
Ləblərindən dəhənim dərdə dəva etdi soraq,
Söylədi: ağzıma innabi-ləbü sibi-buxaq.
35
____________________Milli Kitabxana______________________
Baxdı mərdüm yüzinə, saldı nəzərdən ayi,
Qıldı xəm Ģöhrəti-əbruyi-lətifin yayi,
Qədrü qiymətdə deyil ləl ləbin həmtayi,
Həvəsi-zülfi-siyahınla olub sövdayi –
Ki, çəkib silsileyi-kakili-tərrarə daraq.
Görünür çöhrələrin laləyə gülgun, gülə al,
Qoymadı al ilə ruyin dili-ayinədə hal,
Sürmeyi-Ģux gözün fitnəyə saldı filhal,
Qıldı izhari-Ģərəf Kəbeyi-rüxsari də xal,
Vərəq üz sürtdü qədəmgahına gülgunə yanaq.
Kakilin Ģanələnir zinəti-duĢ etmək üçün,
XoĢ gəlir xəlqə ləbin hərfi nüyuĢ etmək üçün,
Dil dilər Ģərbəti-göftarını nuĢ etmək üçün,
Xəlqdən vəsfi-bənaguĢunu guĢ etmək üçün,
Bəhr açdırdı sədəfdən düri-qəltanə qulaq.
Gül xitab etsə sənə, qönçə ona eylər itab, Qönçə
kimdir ki sənə qarĢı durub verə cavab? Baxsa
hər d əm üzünə Ģərmdən olmazmı gülab, Nədir
ayinə görən dəmdə səni eyləyə tab, Əksi-
ruxsarın ona olmasa mənada dayaq?!
Dursa ayinə, müqabil üzünə qılsa nəzər,
Ona üz vermə, nəzərdən sal onu Ģamü səhər,
Tazədən qoyma ola dövri-yənağında əsər,
Vəsməvü sürmə gözü qaĢına meyl etsə əgər,
Sürməni seyrə salıb vəsməyə qıl qaĢ-qabaq!
Hüsnünə aĢiqi-sadiq demə hər gümrahi,
AĢiq olduryaxa çərxi dili-atəĢgahi.
Ġmtəhan eylə Ģəbi-hicrdə Abdullahi,
ġöleyi-ahına gər yanmasa çərxin mahi,
Tiğ çək, baĢım kəs, Ģəm kibi atəĢə yaq.
36
____________________Milli Kitabxana______________________
BABA BƏY ŞAKİR
Baba bəy Şakir təxminən 1780-cl ildə Qarabağ mahalının Mehriban
kəndində b əy ailəsində doğulub, 1845-ci ildə ölmüşdür. Qasım bəy Zakirin
qohumu və yaxın dostu olmuşdur, Zakir Baba bəyin vəfatı münasibəitilə
məşhur Maddeyi-tarixi-Baba bəy" şerini yazmışdır. Baba b əyin bədii irsindən
çox az miqdarda satirik v ə lirik əsərləri məlumdur. Önların bir qismi əruz,
digər qismi heca vəznindədir. Satiralarında fitnəkar bəylər, mövhumat və
cəhalət yayan ruhanilər, rüşvətxor, zülmkar məmurlar, komendant, qubernator,
sərdar və b. ali rütbəli dovlət qulluqçuları kəskin tənqid olunurlar.
Şairin
əsərlərind
ən örnəklər onun "Seçilmiş əsərləri" (1985) kitabından
götürülmüş, mətnlər şeirlərin əvvəlki nəşrləri (Məhəmməd ağa Müctəhidzadə
Riyazül-aşiqin. İstanbul, 1910; Baba bəy Şakir. Ş eirlər. Bakı, 1927) ilə tutu
şdurulmıış, tərtibçinin "müasirləşdirmələri " aradan qaldırılmışdır.
QOŞMALAR
Mürği-ruhum təndə durmaz, dövr edər,
Yenə canan düĢdü yada, ay mədəd!
Qərib ölkə, baĢ yastıqda, göz yolda,
Kimim var ki, yetə dada, ay mədəd!
Diyari-qürbətdə mən bəxtiqarə,
Bir dərd ə düĢmüĢəm, bulunmaz
çarə; Bilsəm, badi-səba yetirər yarə,
Çəkərəm bir qəlbi səda, ay mədəd!
Sübhü Ģam gözümdən tökərəm qanlar,
Görüb yar, müsahib üzümti danlar...
Hər diyara qəflə iĢlər, yaranlar,
Gələn yoxdur bu bərbada, ay mədəd!
Gözdən saldım gözəllərin cəmini,
Yəqubun bağladım dərdü qəmini,
Seyü-əĢkim tutdu ruyi-zəmini,
Tapmadım, əyləĢəm, ada, ay mədəd!
37
Dostları ilə paylaş: |