Yahudi-hiriSTİyan iLİŞKİleri tariHİ Ve anti-semiTİzm-oryantalizm iLİŞKİSİ
Yüklə 282,93 Kb. Pdf görüntüsü
|
123
bahsedilmesi de etkili olmuştur. 16 Ayrıca yine İslam’dan önce, Romalı yazarlar Arapları Sarazen, İsmailî veya Hâcerî olarak adlandırmaktaydılar. 17 Hatta, Hıristiyanlığın doğduğu yıllara (M. I.- III. y.y.’lar) ait Yahudi kaynaklardan Yahudi yazarların da İslam- öncesi Arapları, pek çok Yahudi adetini de uygulayan putperest İsmâilîler olarak tanımladıkları anlaşılmaktadır. 18
Yahudi-Hıristiyan tarihi üzerine araştırmaları olan Yahudi tarihçi Bernhard Blumenkranz, bir araştırmasında, 11. yy.’da Haçlı seferleri başlamadan çok önce Hıristiyanların Yahudileri Bizans’a, Kuzey Afrika’ya ve İspanya’ya İslam’ı yaymaya başlayan Müslümanların işbirlikçileri olarak görmeye başladıklarını anlatır. 19
Hatta Haçlı seferleri dokümanlarında pek çok yerde Müslümanların (Serazenlerin) öldürülmelerinden bahsedildiğinde Yahudilerin de aynı cümlede ifade edilmesi dikkat çekicidir. 20 Halk arasında hikâyelerde ve Kilise vaazlarında Yahudiler ve Serazenler (müslümanlar) ‘şeytanın dostları’ olarak anlatılıyorlardı. 21
Avrupa’da yükselişinde İspanya’daki Müslüman varlığı ve bunun Hıristiyanlar üzerindeki etkisi de rol oynamıştır. İspanya’da Yahudi varlığı Müslümanlardan çok öncelere uzanıyordu ve Hıristiyanlar tarafından zaman zaman baskılara maruz kalıyorlardı. Ancak sistematik bir Anti-Semitizmin varlığı henüz görünmüyordu. Bununla birlikte, baskılara örnek vermek gerekirse, çok daha öncesinde, İslam’dan önce M. 313’te İspanya’nın Iliberias (Elvira) şehrinde Kilise liderleri (bilinen 21 Konsil dışında) bir konsil toplayarak esasen Hıristiyanların hayatını düzenlemeye yönelik kararlar alırken, Yahudilerle ilişkilerin nasıl olması gerektiği konusunda da kararlar almışlardı. Bu kararların bir maddesi (16.
16 Tolan, J.V. (ed.-1996) Medieval Christian Perceptions of Islam, New York: Garland Publishing, Inc., s. 9-10. 17 Cyril of Scythopolis (M. 525-58), Life of Euthemius, (Eduard Schwartz, ed., Kyrillos von Skythopolis, Texte und Untersuchungen 49.2), Leipzig, 1939, s. 21. 18 Josephus, Flavius (M.37-101) Antiquities of the Jews 1.12.2, Flavii Iosephi opera omnia, 1:40-41, S. A. Naver, ed. 6 vols., Lepzig, 1888-1896. 19 B. Blumenkranz, “The Roman Church and the Jews”, Cecil Roth (1966 – ed.) The Dark Ages 711-1966, World History of the Jewish People 11, New Jersey: Rutgers University Press, s. 98-99. 20 Norman Housley (ed.-trns. - 1996) Documents on the Later Crusades 1274-1580, London: Macmillan, s. 92. 21
Joan Ypoung Gregg (1997) Devils, Women and Jews – Reflections of the Other in Medieval Sermon Stories, New York: State University of New York Press, s. 199.
124
kanon), Hıristiyan kızlarını Yahudi ve başka sapkınların erkekleriyle evlendirmelerini yasaklıyordu. Bu yasağa uymayan ebeveyne, beş yıl kiliseyle ilişki kesme cezası veriliyordu ki, bu tecrit-gözaltı anlamında ağır bir cezaydı. Bir başka maddesi, Hıristiyanların Yahudilerle eğlenmelerini, bayram ve özel günlerine katılmalarını yasaklıyordu. Ancak Kilisenin bu yaklaşımı halk arasında aynı ölçüde görülmüyordu. Ayrıca 711’de Müslümanların yarımadayı fethetmeleri ile Yahudiler zimmî hukuku dairesinde daha özgür bir statüye kavuştular. Bu durumları, 11. asra gelindiğinde, bir süre müslüman Berberî (el-Muvahhıdîn/al-Moravids/al-Mohads) baskınları ile ölüm ya da din değiştirme derecesine varacak kadar kötüleşmiştir. 22
baskıları sistematik bir Anti-Semitizm eğilimine henüz dönüşmemişti. Bununla birlikte, esas itibariyle, İslam’ın doğuşundan sonraki ilk yüzyıllardan itibaren Hıristiyanlar tarafından, Yahudi ve
Müslümanların, dört hususta, (1) Teslis’i reddetmede, (2) İbrahimî soydan gelme iddialarında, (3) Sünnet uygulamasında, (4) İbrânîce ve Arapça’yı kutsal dil kabul etmelerinde -birbirlerine yakın kabul edilmeleri 23 yanında, -her ne zaman bir Hıristiyan belde Müslümanların eline geçse Yahudilerin sevinmeleri 24 ,
-ayrıca Müslümanların ‘Ehl-i Kitab’ anlayışı ile zimmî hukuku çerçevesinde Yahudilere ve tarihî-coğrâfî olarak öncelikle Ortadoğu’daki Monofizit, Nestûrî, ve sonradan Ortodoks olarak nitelenecek diğer bazı Hıristiyan mezheplerine –ki Batı Hıristiyanlarınca heretik/sapkın olarak (ilk dört konsilden itibaren) kabul ediliyor ve her fırsatta kötü muameleye tâbîi tutuluyorlardı- tolerans göstererek ‘eman’ vermeleri, -ve nihayet İslam’ın yayılmasının bizzat Yahudiler tarafından Yahudi Mesîh’in Gelişi için bir tür işaret olarak görülmesi, ... bütün
22 Benjamin R. Gampel, “Jews, Christians and Muslims in Medieval Iberia: Convivencia through the Eyes of Sephardic Jews”, V.B. Mann, T. F. Glick & J.D. Dodds (eds.- 1992) Convivencia: Jews, Christians and Muslims in Medieval Spain, New York: George Braziller, s. 11-28. 23 James Kritzeck (1964) Peter the Venerable, Princeton: Princeton University Press, s. 192. 24 Andrew Sharf, ”Jews in Byzantium”, Roth (1966) a.g.e., s. 54, 394. Yüklə 282,93 Kb. Dostları ilə paylaş:
|