Av ovlamaq əeri:
əəriq baəı qazlayu
Saəraq tədlu gözləyü
Saqınc quzı gizləyü
Tün
gün bila sefin
əlim.
Yigitl
ərin iələtü
Yıəac yemiə irəətü
Qulan keyik avlatü
Yadırım qılıb evinəlim.
Caərı birib quəlatu
Tayəın edib tiələtü
Tikli tonquz teələtü
ərdəm bila ögünəlim.
Gögl
ər qamuə tuzuldı
əəri indiə tizildi
S
ənsiz üzüm üzüldü
G
əlgil əmül oyinalım.
Tutsun minüb s
əgirtsin
əsizligin əmürtsin
ətgə keyik qaytarsın
Tutmıə sanı üminəlim
B
əzi pərakəndə misralar:
Tuncı yaəar bulutı, altun tamar arıə
Aqsa anın aqını qandı mənim qanıə.
Urmuə atun bu suəın qılmıə anı balıə
əmsəm ənkər tilanıb sızda bulur yaqıə
T
ərkən qatun qutınqa tökür məndin tuəuə
Ayəıl sizinin tabuəçı utanür yengi tabuə
əlikim arıə qırcatur oq baəaəı
Oəıs aldıə tərnəlik uza kub qaəaəı
122
Unkudu n
ələg yalvarmadının
qaç qama bir dinin tavar
Qolu m
əliə bulub qatındının qanın əmdi bir suvar.
ətrü turub yaədı əngər kiə oqı çıəıləar
Aydım aəıə qıləu eməs sən taqı yaləar.
Əski bir ozanin qadınlar haqqında fikirləri
Bu parça Qorqud kitabının başına qonulmuşdur: əski
imlasile bu
raya alıyoruz:
Q
ərilər (qarılar) dört dürlüdür; birisi solduran soydır, birisi
tolduran toydır, birisi evin tayaəıdır (dayaəıdır), birisi incə söy-
les
ən bayaəıdır.
Evin tayaəı oldır ki, yazıdan yəbandan (yabandan) evə bir qo-
naq (qonaq) g
əlsə ər adət (evin erkəgi) evdə olmasa ol ani yedirər,
iç ir
ər aəır (ər aəırlar) əzizlər göndərər ol Ayiəə, Fatimə sayıdır.
G
əldik olkim solduran soydır: sabah deyincə yerindən uru
turar
əlin yüzün yumadin (yumadan) toquz bizləməz ilen bir külük
yoəırd (yoəurd) küzlər toyunca tıqə-basə (tıqa-basa) yer, əlin
bögrün
ə urar aydır: bu evi xarab olasi (olası) arə varalıdan berü
d
əxi qərnım (qarnım) toymadı yüzim gülmadi, ayaəım pəəmaq
(baəmaq) yüzim yaəmaq (yaəmaq) görmədi diyar ay öləydi bu
öl
əydi birinə dəki varəydim umarimdən yəxəi o barıq olaydı diyar.
G
əldik olkim tolduran toydır dəprənəncə yerindən uru turdı
əlin yüzin yumadan obanın ol ucından bu ucına bu ucından ol
ucına çarpəədirdi, qodu qıldı, dən dənlədi öylə dencə gəzdi əylə-
d
ən sonra evinə gəldi gördi kim oərı köpək yenə taqe evini bir-
birin
ə qatmıə Tavuq kümsine sıəır tamınə dürəmiə qonəularınə
çaəırır ki, qız zəlxə (Zalixa), Zibeydə, ərüyde, can qız, can Paəa,
iyn
ə Mələk, Qutlu
Mələk ölməgə, itməgə getmiədim yatacaq
yerim gen
ə bu xarab olasıydı, noleydi, bənim evimə bir ləhzə
baqaydınız, qonəu haqqı tanri haqqi deyü söylər.
G
əldik ol kim necə söylərsən bayaəıdır. Evinə yazıdan
yabandan bir udlu qonaq g
əlse ar adam evdə olsa ona disə ki, tur
ətmək gətür yiyəlim bu da yesün disə biəmiə ətməgün bəqası ol-
maz yem
ək gərəkdir. əvrət ayıdar neyliyəlim bu yıqlacaq un yoq,
123
ələk yoq, dəvə degirmaninden gəlmədi diyər,
nə gəlürsə bənim
saərimə gəlsün deyü alin… Urar yönün ona və saərısın ərinə
dönd
ərər. Pək söylərsək birsini qoymaz ərin sözünün qulaəına
qoymaz, ol növ peyəəmbərin eəəəgi əslidirə.
Xanım hey Salur Qazanın evi yaəmalandıəı bayını bəyan
ed
ər.
13
«Qorqud» m
ənqəbələrindən bir nümunə (öz imzasilə)
Bir gün Ulaə oəlı Tulu quəın yavrusu bizə miskin ümidi,
ümm
ət sayının aslanı Qaraçuəın qaplanı, qonur atın ayası, Xan
Uruzun aəası, Bayındır xanın köyküsü Qalın Oəuzun devleti,
qalmıə yigit arxası Salur Qazan yerindən turmıədı. Toqsan baəlı
evl
ərin qərə yerin üzərinə dikdirmiədi. Toqsan yerdə ala qalı, ipək
düəəmiədi (döəəmiədi), səksən yerdə badyələr qorulmıədı, altun
əyaəə sürahilər düzülmüədi.
Toquz qar
ə gözlü xub yüzlü saçı ardinə uzlu, köksi qızıl
dügm
əli, əlləri biləgindən qınalı, barmaqlari nigarlı məhbub kafər
qızlari Qalın Oəuz bəglərinə sıərəq sürüb içərlərdi.
əçüb-içüb Ulaə Salur Qazanın alnına əərabın itisi çıqdı, qə-
bad
dı üzərinə çökdi, ayıtdı: ənüm inləyin bəglər, sözüm dinləyin
b
əglər yata-yata yanımız aəridi, turə-turə belümiz qurıdı. Yürü-
y
əlim a beglər, av avlıyalım, quə quəlıyalım sıəın-keyik yıqulum
qayıdalım otaəımızə düəəlim yeyəlim içəlüm xoə keçəlim.
Qıyan Səlcuq oəlı Dəli Tondar aydır: Bəli Xan Qazan məs-
l
əhətdir. Qaragünə oəlı Qarabudaq aydır: Aəam Qazan məsləhət-
dir. Anlar eyl
ə digac at aəızlu, Gürcüstan aəzində oturərsən ordın
üstün
ə kimi qorsən.
Qazan aydır: əç yüz yigitlən oəlum Uruz mənim evim
üstin
ə tursun didi. Qonur atın çəkdirdi bütün bindi. Təpəl qaəəə
ayagırnə Tondar bindi. Gəg bədöyüsin tartdırdı Qazan bəgün
qarındası Qaragünə bindi. Aə bədöyüsin çəkdirdi Bayındır xanın
yaəısın basan əir əəmsəddin bindi.
13
«
Xanımə kəlməsilə bir hökmdara xitab olunur.
124